نام پژوهشگر: عصمت مهدیخانی
ابراهیم بهنام حمید روحانی
بیماری بوته میری با عامل pythium ultimum یکی از مخرب ترین بیماری های خانواده کدوئیان (cucurbitaceae) بخصوص خیار در سطح دنیا از جمله در ایران به شمار می رود. سودومو ناس ها به خصوص pseudomonas fluorescens با تولید متابولیت های متنوعی مثل پایولوتئورین و 2و4 دی استیل فلوروگلوسینول قادرند قارچ عامل بیماری را تحت کنترل درآورند. برای بررسی اثر آنتی بیوتیک فنازین-1-کربوکسیلیک اسید بر روی قارچ عامل بیماری ، پس از جداسازی 150 جدایه باکتری از رایزوسفر خیار، برترین آنها از نظر جلوگیری از رشد کلنی پیتیوم در آزمون کشت متقابل روی محیط کشت kb+pda تعیین گردید.از بین آن ها 23 جدایه با قابلیت بازدارندگی 3/67-53/25 درصد به عنوان جدایه های برتر انتخاب شدند. برای تعیین جدایه های دارای ژن فنازین-1-کربوکسیلیک(pca) ازآزمونpcr با دو پرایمرpca2a و pca2b استفاده شد.نتایج آن نشان داد که تنها 9 جدایه2-79,y-21,f141,f10, m80-3,t37,m8-10,chn4,t30-1دارای این ژن می باشند. میزان فعالیت این ژنها با استفاده از روش کیفی "ایجاد رسوب سبز در محیط pda" مورد ارزیابی قرار گرفت و مشخص شد که 4 جدایه اول قادر به تولید رسوب سبز رنگ می باشند ولی این رسوب در 5 جدایه آخر مشاهده نشد، این پدیده را می توان به بیان بهتر ژن pca درآنها نسبت داد. با این حال، نتایج آزمایشهای گلخانه ای نشان داد که هر 9 جدایه قادر به کنترل کامل مرگ گیاهچه قبل از خروج گیاهجه ها از خاک (pre-imergens) میباشند، در حالیکه 4 جدایه اول اثر بهتری در کنترل بیماری در هر دو مرحله قبل و بعد از خروج گیاهجه هااز خاک (pre and post emergens) نشان دادند. در بررسی های دیگر استرین cha89 که تنها قادر به تولید سیدروفور می باشد توانست از مرگ گیاهجه جلوگیری نماید ونشان از تاثیر این متابولیت در جلوگیری از فعالیت قارچ در مرحله pre mergence دارد.
بهاره عظیمیان حمید روحانی
به منظور بررسی جدایه های pythium ultimum ، نمونه برداری از مزارع استان های خراسان شمالی و رضوی طی سال های 85، 86 و 87 انجام شد. شناسایی جدایه ها با توجه به ویژگی های مرفولوژیکی، با استفاده از کلید شناسایی واندرپلاتز-نیترینک و به روش ملکولی با استفاده از آغازگرهای اختصاصی گونه ناحیه rdna its انجام شد. 40 جدایه به عنوان گونه pythium ultimum تایید گردید. با بررسی های میکرومتری اندام های جنسی و غیرجنسی، شباهت ابعاد اندازه گیری شده با ابعاد ذکر شده در منبع پلاتز-نیترینک تأیید شد. ابعاد ااوگونیوم در تعدادی از جدایه در سطح معنی دار 0/05 با سایر جدایه ها اختلاف داشت. به منظور ارزیابی حساسیت جدایه ها به متالاکسیل درشرایط آزمایشگاهی 14 جدایه به طور تصادفی انتخاب شد. غلظتی از متالاکسیل که سبب 50% کاهش رشد خطی (ec50) در جدایه ها شد، با استفاده از مدل لجستیکی i=kc(erc) به دست آمد. دامنه ec50 جدایه های مورد آزمایش، بین µg ml-1 i.e 044/0- 0228/0 محاسبه شد. تمامی جدایه ها به سم متالاکسیل حساس بودند، هرچند اختلاف بین جدایه ها با استفاده از طرح بلوک های کاملاً تصادفی در سطح معنی دار 0/05 تأیید شد، که می تواند بیانگر پتانسیل جدایه ها برای مقاومت باشد. آزمون های گلخانه ای با 25 جدایه در قالب دو آزمایش: 1) درصد بوته میری و مرگ گیاهچه در یک رقم و 2) شدت علائم پوسیدگی ریشه در گیاهچه سه رقم خیار بررسی شد. تمامی جدایه ها در خیار بیماری زا بودند، اما شدت علائم با توجه به رقم و جدایه متفاوت بود. به جز یک جدایه، علائم پوسیدگی ریشه توسط سایر جدایه ها متوسط تا شدید بود. نتایج هر دو آزمون تاییدکننده یکدیگر بود. جدایه هایی که از محصول خیار جداسازی شده بودند، اختلاف معنی داری از نظر شدت بیماری زایی نداشتند. جدایه pu023 دارای کمترین شدت علائم بیماری و کمترین مقدار ec50 (بیشترین حساسیت به سم) بود.