محله های سنتی ایران، بستر ظهور و بروز تعاملات اجتماعی در سطوح مختلف بودند. اما امروزه با غالب شدن کمیت بر کیفیت، ساختار محلههای سنتی دگرگون گردیده و بر اثر این تغییرات، زندگی جمعی و ارزشهای اجتماعی در محلهها رو به افول نهاده است. رویکردهای نوین طراحی شهری بر حفظ و تقویت ویژگیهای محلههای سنتی و یا بهرهگیری از خصوصیات مختلف آنها در راستای بازآفرینی محلههای شهری تأکید فراوان دارد. در این پژوهش تلاش شده تا طراحی، با توجه به الگوها و اصول برآمده از طراحی شهری سنتی ایران که بیشک بر ارزشهای اجتماعی مکان نیز تأکید ویژهای دارد صورت گیرد. بدین منظور از روش توصیفی - تحلیلی جهت تحلیل محتوای کمی و کیفی و بازشناسی ساختار محله های قدیمی استفاده شده است. همچنین در روند انجام مطالعات روشی تفسیری – تاریخی به کار گرفته شده تا مبانی نظری و ادبیات موضوع تهیه و تدقیق گردد. در ادامه با استفاده از نتایج بهدست آمده در مطالعات نظری از یکسو و شناخت و تحلیل محدوده طرح (محله مسکونی امامزاده صالح تجریش) از سوی دیگر، بیانیه چشمانداز طرح تدوین گردید. در گام بعد اهداف کلان، اهداف خرد، راهبردها و سیاستهای طراحی به عنوان احکام موثر بر گزینههای پیشنهادی آمده است. در ادامه، گزینه بهینه طراحی با تأکید بر پیوند متقابل میان ارزشهای اجتماعی و کالبدی مکان بسط و گسترش یافته است. هدف و محصول این رساله باز آفرینی ساختار اصلی محله مسکونی امامزاده صالح تجریش است. این ساختار نوعی استخوانبندی اجتماعی- کالبدی است که در یک رشته فضایی همپیوند متشکل از محورها و کانونها بروز یافته و در صورت بازآفرینی میتواند منجر به تقویت رابطه و تأثیر متقابل میان ارزشهای کالبدی و اجتماعی محله گردد. در این راستا شناخت ابعاد پنهان طراحی که همان نیروها و هستههای اجتماعی محله هستند و بهرهگیری از مشارکت آنان از اهمیت بسزایی برخوردار است. به عبارت دیگر میتوان گفت که بهبود ساختار فضایی محله تنها در شرایطی حاصل میگردد که توجه به ابعاد اجتماعی و هویتی در کنار ابعاد کالبدی و فیزیکی از یکسو و بهرهگیری از نیروهای تعاملی ناشی از پتانسیلهای اجتماعیِ مکان از سوی دیگر مورد توجه قرار گیرد.

محدودیت های منابع انرژی تجدیدناپذیر سبب بروز بحران های مختلف به خصوص بحران زیست محیطی در جهان گشته است. تلاش برای جایگزین کردن این منابع با منابع انرژی تجدیدپذیر و تغییر شیوه استفاده از آن با هدف افزایش کارآیی در حوزه های مختلف علم و دانش پیگیری می‎شود. ساختمان به عنوان یکی از مهم ترین فضاهای مصرف انرژی به شمار می آید که تلاش برای افزایش کارآیی مصرف در آن می تواند اثرات مفید گسترده و قابل توجهی در بهینه سازی مصرف انرژی داشته باشد. مواجهه ایران با بحران های مختلف ناشی از استفاده گسترده منابع انرژی تجدید پذیر نیز ضرورت ارتقای فنّی و علمی با هدف بهینه سازی مصرف انرژی را به وجود آورده است. این پایان نامه به مطالعه راهکارهای جدید در طراحی معماری مسکونی با هدف کاهش مصرف انرژی می پردازد. در این راستا امکان استفاده از انرژی باد در تهویه طبیعی ساختمان بر اساس شکل کلی ساختمان فارغ از پرداختن به جزئیات، در فاز دوم شهرک اکباتان مطالعه و تحلیل شده است. این پژوهش به روش شبیه سازی واقعیت انجام شده و برای تحلیل نتایج حاصله از فنّ مقایسه تطبیقی استفاده شده است. جمع‎آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای بوده و مدلسازی در فضای نرم‎افزار گمبیت و شبیه سازی و تحلیل در فضای نرم‎افزار فلوئنت انجام گرفته است. کاربرد این نرم افزار در معماری بسیار جدید است. گرچه این نرم افزار در مکانیک سیالات نرم افزار شناخته شده ای است. دقت این نرم افزار در تحلیل رفتارهای سیال آن را از سایر نرم افزارهای حوزه انرژی متمایز می کند. نتایج به دست آمده اهمیت محل قرارگیری ساختمان در یک مجتمع ساختمانی را مشخص می نماید؛ زیرا اختلاف نمونه ها به جهت قرارگیری در سایه باد بلوک های سمت غرب سایت اندک است. در همه نمونه‎ها سرعت برخورد باد با جداره بنا از سرعت جریان باد در محیط پایین تر است. در این میان، نمونه اول که ترکیبی است از مستطیل هایی با زوایای 120 درجه از آن جهت که مناطق کم فشار و پرفشار بیشتری (نسبت به سایر نمونه‎ها) ایجاد می کند، برای ایجاد تهویه عبوری و در نتیجه کاهش استفاده از تهویه مکانیکی و بهینه‎سازی مصرف انرژی موثرتر است. در نهایت این پژوهش تلاش کرده است با تکیه بر نتایج حاصل از تحلیل های نرم افزاری و ضوابط یاد شده در ادبیات موضوع، به ارائه یک طرح مناسب در سایت مورد نظر بپردازد.

پس از ورود ابزارهای دیجیتال به حوزه معماری تحولات شگرفی در زمان محدود در این حوزه رخ داد. این ابزارها که در ابتدا برای انجام ترسیمات معماری استفاده می شدند، پس از طی مدت زمانی به ابزارهایی سودمند برای حل مسائل معماری بدل شدند. برخلاف نو ظهور بودن کاربرد ابزارهای دیجیتال، شیوه تفکر الگوریتمیک که نیازمند درک ریاضی، قدرت درک داده ها و توانایی حل مسئله می باشد، قدمتی طولانی دارد. روشهای الگوریتمیک پیش از ظهور ابزارهای دیجیتال نیز توسط معماران استفاده می شدند اما ترکیب کاربرد الگوریتم ها با توان کامپیوتر ها در پردازش آنها ابزار قدرتمندی برای طراحی های معماران ایجاد کرده است، و این امر باعث شده مسائلی که در گذشته حل آنها بسیار زمان بر بود به کمک این ابزار در زمانی کمتر قابل حل باشند. کاربرد الگوریتم ها در حوزه معماری در زمینه های فرم یابی و شبیه سازی رفتارهای طبیعی، بهینه سازی و برنامه ریزی طراحی می باشد. در این راستا، هدف از این پایان نامه بررسی کاربرد الگوریتم ژنتیک در حل مسئله طراحی معماری می باشد. به منظور نیل به این هدف پس از بررسی نرم افزار های کاربردی در زمینه معماری دیجیتال و همچنین بررسی انواع الگوریتم های مورد استفاده در این زمنیه، نرم افزار گراس هاپر به عنوان بستری برای طراحی انتخاب شد و عملگر گالاپاگوس به عنوان موتور اجراکننده الگوریتم ژنتیک در این نرم افزار مورد استفاده قرار گرفت. برای طراحی الگوریتم مناسب برای بهینه سازی با الگوریتم ژنتیک یک پلان اولیه طراحی گشته و پارامترهای مورد نیاز براساس آن معین شد. پس از بررسی نتایج اولیه و رفع نقص الگوریتم بر اساس این نتایج، الگوریتم نهایی تکمیل شده و مرحله بهینه سازی انجام شد. نتیجه بدست آمده از نرم افزار، پلان بهینه سازی شده یک واحد مسکونی براساس افزایش مساحت کل و پارامترهایی چون همجواری و نورگیری مناسب فضاها می باشد.

در این پژوهش به شناخت و بررسی کمییت و کیفیت مناسب نورپردازی بنا های مهم معماری در طی سال های 1357 تا 1392 هجری شمسی پرداخته شده است. برای به دست جمع آوری داده های مربوط به نورپردازی های بنا های مذکور ، اندازه گیری هایی در سطح محدود انجام گرفته شد که منجر به تخمین روشنایی های موجود در ساعات تاریکی این بنا ها گردید . ساختمان هایی که تمرکز بررسی ها متوجه آنها بوده است ، شامل یک سری از شاخصه های معماری و ارزش های معنوی می باشند . در پی برآورد کمیت های نورپردازی ساختمان های شاخص ، به شناخت سیستم های پیشرفته نورپردازی پرداخته به طوری که بتواند یک ارائه مناسب از فضا های داخلی و خارجی ساختمان های شاخص در ساعات تاریکی داشته باشد. پس از بررسی سیستم ها به طراحی طرح توسعه ساختمان نگارخانه نقاشان معاصر ایران ( خانه لرزاده ) پرداخته شده است و طرح مناسب برای نورپردازی این بنا ارائه شده است. جهت بالا بردن دقت طراحی و صحت طرح نورپردازی داده شده از نرم افزار های مربوط به این امر مانند: dialux و relux استفاده شده است.

نورپردازی در معماری موضوع جدیدی است که در سال¬های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. نورپردازی علاوه بر ایجاد فضای جدید و زیبا، به بالا بردن امنیت شهری نیز کمک می¬کند همچنین به فضای شهری شبانه قابلیت زنده بودن و فعال بودن را می¬دهد. از طرفی نورپردازی در معرفی آثار معماری خاص و دارای ارزش تاریخی،اجتماعی،فرهنگی و... نقش ویژه¬ای را بر عهده دارد. امروزه در کشورهای بزرگ و صنعتی دنیا، نور و نورپردازی شبانه سهم بزرگی از معنا بخشی به زندگی شبانه را به خود اختصاص می¬دهد. در این پایان¬نامه ابتدا به بررسی و شناخت نور و ادوات نورپردازی پرداخته می شود، همچنین سازو کار بهینه نورپردازی برای ساختمان های معاصر، مورد مطالعه قرار می گیرد تا مطلوب ترین حالت را برای نورپردازی یک ساختمان دارای ارزش پیشنهاد شود، از آنجایی که روش تحقیق به کار رفته اکتشافی است با استفاده از اطلاعات بدست آمده و تحلیل های صورت گرفته نتایج در قالب طراحی تحلیلی ارائه می¬گردد. نتایج بدست آمده نشان دهنده آن است که با استفاده از روش¬های نوین نورپردازی و معماری شبانه می¬توان به شاخص¬تر شدن آثار برگزیده معماری معاصر کمک کرد، یک اثر برگزیده براساس تعریف گفته شده، اثری است که علاوه بر زندگی روزانه در زندگی شبانه نیز از جنبه¬های قابل توجه و ارزشمندی برخوردار باشد.