چکیده سنگ های آذرین نفوذی شرق نابر با سن الیگومیوسن در شمال غرب اصفهان و در امتداد کمربند ماگمایی ارومیه–دختر رخنمون یافته اند. بر اساس بررسی های سنگ شناسی این توده ها از گابرو، گابرودیوریت، دیوریت، کوارتز دیوریت، تونالیت و کوارتز مونزونیت تشکیل شده اند. مطالعات پتروگرافی و شیمی کانی نشانگر آن است که کانی های سازنده اصلی این سنگ ها شامل پیروکسن، هورنبلند، پلاژیوکلاز، بیوتیت و کوارتز می باشند. کانی های فرعی آن ها را اسفن، آپاتیت، اکتینولیت، کلسیت، کلریت و مگنتیت تشکیل می دهند. ترکیب پیروکسن های منطقه از نوع فقیر از سدیم بوده و شامل کلینوپیروکسن با ترکیب دیوپسید و ارتوپیروکسن با ترکیب انستاتیت می باشند. ترکیب این کانی منطبق بر پیروکسن های موجود در سری ماگمایی کالک آلکالن است. ترکیب آمفیبول های موجود در سنگ های منطقه در دو گروه آمفیبول های fe-mg-mn و آمفیبول های کلسیک قرار می گیرند. آمفیبول حاصل از تجزیه حاشیه ارتوپیروکسن انستاتیت از نوع fe-mg-mn (ثانویه) است. در صورتی که سایر آمفیبول های موجود در دیوریت و گابرودیوریت از نوع کلسیک هستند. ترکیب پلاژیوکلازها از آندزین تا بیتونیت در گابرو دیوریت و الیگوکلاز تا لابرادوریت در پیروکسن دیوریت متغیر است. بیوتیت ها در محدوده بیوتیت های غنی از منیزیم قرار می گیرند. با استفاده از روش فشار سنجیal در هورنبلند، فشاری که برای توده نفوذی برآورد می شود در حدود 2 کیلو بار است. بررسی های ژئوشیمیایی نشان می دهد که این توده نفوذی از نوع i، کالک آلکالن و متا آلومین محسوب می شود. پایین بودن نسبت های al2o3/(feo+mgo+tio2) و (na2o+k2o)/(feo+mgo+tio2) و شواهد ژئوشیمیایی عناصر نادرخاکی و کمیاب حاکی از آن هستند که منشاء ماگمای سنگ های نفوذی شرق نابر از پوسته زیرین بوده و در امتداد یک حاشیه هم گرا ایجاد شده است. این ماگما احتمالا در اثر ذوب بخشی پروتولیت های پوسته زیرین (آمفیبولیت) به وجود آمده است. آلایش سنگ های پوسته با مذاب های آزاد شده از ذوب بخشی گوشته فوقانی نقش مهمی در تشکیل این توده داشته است و تبلور تفریقی مذاب ها در سطوح بالاتر پوسته، واحدهای مختلف سنگ شناسی را سبب گردیده است. ماگماهای گابرویی حاصل شده از گوشته که در پوسته زیرین جایگزین شده اند، محتمل ترین منشاء گرمایی برای ذوب بخشی پوسته بوده اند.

چکیده استراتوولکان کواترنر قزل قلعه واقع در شمال شرق شهرستان قروه جزء آتشفشان های بازالتی خطی محور قروه- بیجار- تکاب به شمار می رود که در نوار دگرگونی سنندج- سیرجان قرار دارد. این سنگ ها از نوع الیوین بازالت، بازانیت، تفریت و آلکالی بازالت و اغلب از نوع آلکالن می باشند. دارای بافت های پورفیری با خمیره میکرولیتی، بافت حفره دار و گاهی گلومروپورفیری، ویتروفیریک و بادامکی می باشند. کانی های اصلی شامل الیوین (کریزولیت)، کلینوپیروکسن (دیوپسید) پلاژیوکلاز، و کانی های فرعی شامل اپاک، کلسیت، آپاتیت و زیرکن می باشد. همچنین ایدنگزیت توسط هیدراسیون و اکسیداسیون الیوین تشکیل می شود، اکثر کانی ها دارای خاموشی موجی هستند. داده های ژئوشیمیایی این سنگ ها و کانی ها بیانگر آن است که ترکیب ماگمای سازنده ی این سنگ ها از نوع آلکالن پتاسیم بالا می باشد و مشخص شد که از لحاظ جایگاه تکتونو ماگمایی در قلمرو آلکالی بازالت های درون صفحه ای واقع می شوند. این سنگ ها در نمودارهای تعیین سری ماگمایی در قلمرو سنگ های آلکالن قرارمی گیرند. نمودارهای عنکبوتی حاکی از غنی شدگی از عناصر lree و lile و تهی شدگی از عناصر hree به همراه نبود ناهنجاری منفیeu و حضور ناهنجاری مثبت ازcs ،sr و pb ماهیت آلکالن ماگما و سرچشمه گرفتن آن از یک منبع گوشته غنی شده زیر لیتوسفر قاره ای، را تأیید می کند. این سنگ ها از ذوب بخشی تقریباً 1 تا 5 درصدی یک منبع گوشته ای گارنت لرزولیتی غنی شده به وجود آمده اند. شواهد میکروسکوپی از جمله بافت های غیرتعادلی در کانی ها (حالت زونه، انحلال و ماکل) بر آلایش ماگمایی توده ولکانیکی دلالت دارد.