چکیده: یکی از بارزترین ویژگی های قرآن کریم که آن را از سایر متون منحصر به فرد ساخته، شیوه های بیانی بسیار زیبایی است که شنونده را لبریز از سرور می کند. تمییز از جمله این شیوهای بیانی است که همواره در قالب یک ساختار نحوی به قصد گسترش معنا، به تکاپو انداختن ذهن مخاطب، مبالغه و تأکید می آید و در نقش یک متمم معنایی، از یک کلمه یا یک جمله رفع ابهام می کند. در زمینه ی ترجمه چنین پدیده زبانی، می توان گفت از آنجایی که برای آن در دستور زبان فارسی ساختار نحوی مشابه و مشخصی وجود ندارد، مترجمان گاهی در انتقال معنای آن به زبان فارسی دچار لغزش می شوند. از شایع ترین آن ها نادیده گرفتن نقش تمییز و ترجمه آن به صورت مبتدا، فاعل یا مفعول می باشد که در این صورت از ارزش بلاغی تمییز کاسته می شود. نظر به اهمیت ترجمه قرآن، این نوشتار با بررسی تمییز و ویژگی های آن در دو زبان فارسی و عربی و نیزگزینش سه ترجمه از ترجمه های معاصر قرآن (انصاریان، برزی، و بروجردی) به بررسی و نقد ترجمه ی چنین پدیده زبانی در ترجمه های مذکور پرداخته و این نتیجه حاصل شده است که هیچ کدام از مترجمان یاد شده از لغزش ترجمه تمییز به دور نبوده و عملکرد واحدی در ترجمه آن نداشته اند؛ به طوری که گاهی آیه ای را درست و آیه ی دیگر را نادرست ترجمه نموده اند. واژگان کلیدی: تمییز، ترجمه قرآن، نقد ترجمه، انصاریان، برزی، بروجردی.

توفیق الحکیم نمایشنامه نویس معاصر مصری می باشد که به عنوان پدر نمایشنامه نویسی عرب شناخته شده است.نمایشنامه های وی افزون بر اینکه از ژرف ترین مضامین انسانی برخوردار است، در قالب زیبایی نیز نوشته شده است.توفیق در نمایشنامه هایش با بهره گیری از عناصری مانند گفت و گو، اسطوره طنز، اقتباس از داستان های قرآنی و آوردن نثری موزون و روان کوشش کرده است تا نمایشنامه های خود را به شکلی دلنشین و جذاب ارائه کند. طبیعتا شناخت بیشتر از سبک ادبی توفیق الحکیم، می تواند برای دستیابی به فهم بهتر مضامین نمایشنامه های او به خوانندگان کمک کند. وی برای نوشتن این پایان نامه، یکی از نمایشنامه های توفیق الحکیم به نام «بین یوم ولیله» را مورد مطالعه و بررسی قرار داده است.ابتدا مختصری در باب زندگی توفیق الحکیم، سبک نمایشنامه های وی و همچنین تاریخ آشنایی عرب ها با نمایش و تئاتر آورده شده و در دو فصل آخر که چهارچوب اصلی رساله را تشکیل می دهد، به جمع بندی و تحلیل ساختار و محتوای نمایشنامه ها پرداخته شده است و بررسی مباحثی چون چگونگی پرورش شخصیت ها در طول نمایشنامه و بررسی شخصیت های داستان از سه بعد جسمانی، اجتماعی و روانی ، نحوه پرداختن به تم های اصلی و فرعی در نمایشنامه ها، انواع کشمکش ها، وجود شخص یا اشخاص مخالف در نمایشنامه و ... مورد بررسی، تحلیل و مقایسه با دیگر آثار ارزنده توفیق الحکیم قرار گرفته و نقاط قوت و ضعف اثر بیان شده است. شیوه نگارنده در نگارش این رساله کتابخانه ای بوده و با استفاده از کتب ارزشمند پیرامون نویسنده ی مذکور، جهان عرب، تئاتر عرب و ... به تالیف و گردآوری این اثر اقدام کرده است. کلمات کلیدی: توفیق الحکیم، بین یوم و لیله، تئاتر، نمایشنامه، تم، کشمکش

از آنجایی که الاثری یکی از شعرای برجسته عصر نئوکلاسیک در عراق به شمار می رود و شاعری متعهد به میهن و هموطنان خویش می باشد، نگارنده بر آن شد تا به بررسی مضامین سیاسی و اجتماعی شعر وی بپردازد و پرده از دغدغه های این شاعر در دو عرصه مهم بردارد. این اثر که با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته است، نشان می دهد که وی در عرصه سیاسی همچون هر شهروند عرب دیگری از یک تریلوژی هویتی برخوردار است. ابتدا هویت عربی، بعد هویت اسلامی و در مرحله واپسین هویت عراقی. توجه به شرایط جهان عرب و اسلام بخشی از دغدغه های عربی و اسلامی وی را تشکیل می دهد که از مهم ترین رویدادهای عربی مورد بحث در این اثر موضوع فلسطین می باشد. در عرصه داخلی نیز نابسامانی سیاسی، فساد حاکمان، فقر مردمان و نبود آزادی در عراق موضوع مورد بحث وی می باشد. در عرصه اجتماعی نیز شاعر نارضایتی خود را از اوضاع وخیم اجتماعی ابراز می دارد.

أشواک السلام از جمله نمایش نامه هایی است که توفیق الحکیم آن را با دیدگاهی انتقادی آن را به قلم کشیده است.آن چیز که در این نمایش نامه مورد توجه است سیر و تلاقی عاطفه سیاست است. به طور کلی نمایش نامه "أشواک السلام" یک داستان کلی و دو قصه را در کالبد خود به همراه می کشد.داستان کلی این نمایش نامه در رابطه با حوادثی است که بر خرده قهرمانان این نمایش نامه یعنی شخصیت خواستگار می باشد پردازد.به عبارت دیگر صلح خواهی و عشق ورزی ایده اساسی این نمایش نامه است و آن سوی این ایده، تعارض و بدبینی و عناد دشمن این ایده معرفی می گردد.از تحلیل و واکاوی این نمایش نامه در بعد ساختاری نتیجه می گیریم که این نمایش نامه کاملا بر اساس مدل فرایتاگ و اصول پنج گانه آن یعنی نقطه شروع، حرکت به سمت اوج، اوج یا قله، فرود و خاتمه هماهنگی داشته و بر اساس نظریات این منتقد ادبی می توان به تحلیل عناصر ساختاری این نمایش نامه پرداخت.مهمترین ویژگی ساختاری این نمایش نامه این است که چهارچوب محور است.یعنی کمتر از سیر منطقی و اصولی نمایش نامه های کلاسیک فراتر می رود.لذا عناصر و محتوای آن تا اندازه زیادی قابل پیش بینی و گمانه زنی می باشد.از بعد محتوایی می توان گفت نمایش نامه أشواک السلام برشی از بخش های زندگی اجتماعی است که نویسنده به صورت کاملا واقعی و ملموس با آن دست و پنجه نرم می کند.

گفته می¬شود ادبیات هر عصر آینه¬ی تمام نمای آن عصر است و مطالعه¬ی ادبیات هر دوره، ویژگی¬ آن دوره را بیان می¬کند. این امر به ویژه در گونه¬های نوین ادبیات از قبیل رمان و داستان کوتاه مشهود است. در هر کشوری ادبیات تحت تأثیر اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن کشور قرار می گیرد. ترجمه¬ی آثار ادبی دیگر کشورها بر غنای ادبیات و فرهنگ جامعه می¬افزاید. از سویی نویسنده¬ی معروفی چون نجیب کیلانی آن گونه که باید مورد توجه مترجمان زبان پارسی قرار نگرفته است و این دلایل نگارنده را بر آن داشت تا اثری از این نویسنده به زبان فارسی ترجمه کرده و مورد بررسی و تحلیل ساختاری، محتوایی و فنی قرار دهد. گفتنی است در این کار تلاش بر ترجمه¬ی وفادارانه ی کتاب «حکایات طبیب» اثر معروف نجیب کیلانی قرار گرفت. همچنین نکته¬ی قابل توجه رسیدن به جواب این پرسش¬ها بود که نویسنده، چه میزان به تعاریف بزرگان ادب داستانی جهان از این ژانر ادبی(داستان کوتاه) پایبند بوده است و بر اساس اصول داستانی معیار گام برداشته است و آیا نگاه ایشان به ادبیات تنها نگرشی ابزاری است و داستان را مستمسکی می داند برای نیل به اهداف خود که همانا ابراز باورها و آموزه¬های دینی است یا خیر؟ پژوهنده در این اثر کوشیده است علاوه بر ترجمه¬ی کل اثر به زبان فارسی، حتی¬الامکان با توجه به مولفه¬های داستان امروزی فرم، شکل، ساخت و محتوای این مجموعه را مورد نقد منصفانه قرار دهد که منتج به این نتیجه شد که کیلانی نویسنده¬ای متعهد و واقع¬گرا است و هدف متعالی و بزرگ آگاهی بخشیدن به جامعه خود را با کمک مستقیم¬ترین و صریح¬ترین شیوه¬ی بیانی در زبان تقریباً رسمی و گزارش¬گرانه، برگزیده¬ است و چون معلمی منتقد و دلسوز در تلطیف فضای فرهنگی- اسلامی مصر، تاثیر گذار بوده است.

روحی بعلبکی در اثر ارزشمند خود به نام "المورد المرئی" واژگان و اصطلاحات معاصر را در بیست و هشت بخش و به صورت مصور آورده است و بنابر ارزش بالای این اثر ترجمه فارسی آن ضروری می نماید.

این پژوهش به عنوان ترجمه و تحلیل کتاب دراسات فی الاستعاره المفهومیه بر آن بوده تا ضمن ارائه ی ترجمه روان از این اثر ارزشمند عبدالله الحراصی که به موضوع استعاره مفهومی می پردازد و آن را فقط از زاویه و دید بلاغت بررسی نمی کند، بلکه به عنوان یک پدیده ی ذهنی که به وسیله ی جاری ساختن تجربه های مادی بر این امور، به تفکر بشری امکان تعامل با امور مجرد را می دهد به آن می نگرد. ازاین جهت درک ذهنی استعاره، شامل بررسی های تحلیلی است که نقش استعاره را در تشکیل مفاهیم فلسفی، دینی و سیاسی و در تشکیل مفاهیم اخلاق در فرهنگ عربی در این کتاب موردبررسی قرار می گیرد. این کتاب علی رغم دارا بودن ویژگی های متمایز که در این پایان نامه به آن خواهیم پرداخت تاکنون از تیررس نگاه مخاطبان و منتقدان در ایران مخفی مانده است.