نام پژوهشگر: سید علاءالدین شاهرخی
محمد علی نعمتی مهدی صلاح
با وقوع انقلاب اکتبر در 1917 میلادی در روسیه بلشویکی و خروج روسیه تزاری در معادلات سیاسی منطقه از جمله ایران، رویکرد دولت انگلیس نسبت به ایران دگرگونی اساسی یافت در همین راستا طرح ایجاد دولت متمرکز و مبارزه با جنبش ها و حرکت های مرکز گریز نخست در قرارداد 1919م، آنگاه در کودتای 1921م / 1299 ش به اجرا درآمد. یکی از جریانهای مرکزگریز که غالباً به دلیل ضعف دولت مرکزی که تا آن زمان کنترل نشده و سکونت اختیار نکرده بود جامعه عشایری بود. صرف نظر از نگرش خاص رضاخان نسبت به جامعه عشایری، سیاست داخلی و خارجی دولت کودتا و سیاست منطقه ای و بین المللی حامی دولت کودتا یعنی انگلستان ایجاب می کرد که منطقه نفت خیز جنوب از هر گونه حرکت و جنبش های مرکز گریز عاری شود. بنابراین اسکان عشایر لرستان جزء اولویت های اول حکومت کودتا و برنامه ریزان آن قرار گرفت. جریان اسکان عشایر هم به دلیل گروههای متعدد معارض با دولت تمرکز گرا و هم به دلیل شرایط خاص جغرافیایی منطقه، در لرستان مدتی به طول انجامید و مراحلی را طی کرد که در وهله اول با لشگرکشی های متعدد سعی در سرکوب و کنترل عشایر داشتند و در وهله دوم، برنامه های تشویقی و تنبیهی مختلفی را برای اسکان دادن عشایر به اجرا گذاردند. سرانجام اسکان عشایر پیامدهای سیاسی- اجتماعی]مانند شکستن قدرت خوانین و بازگشت امنیت به منطقه[ ،اقتصادی]مانند تغییر معیشت مردم از دامداری به کشاورزی[ و فرهنگی]مانند گسترش سواد آموزی در میان عشایر و تغییر لباس[را در منطقه به جای گذارد که در رساله به آن پرداخته شده است.
میترا روشنی محسن رحمتی
با روی کار آمدن دولت سامانی (389- 287 ه ) و تسلط آنها بر بخش های وسیعی از شرق قلمرو خلافت ، دوره اعتلایی در اقتصاد این دوران پدیدار گشت . نواحی تحت سلطه امرای سامانی به لحاظ اقتصادی و موقعیت تجاری از موقعیت ممتازی برخوردار بودند. ماوراءالنهر و خراسان به عنوان اصلی ترین مناطق زیر سیطره امرای سامانی ، اوضاع اقتصادی و تجاری عالی و شاخصی داشتند . از طرفی امرای سامانی و همچنین مردم این عصر با ایجاد مراکز و تسهیلات تجاری زمینه خوبی را برای رونق اقتصادی فراهم ساخته بودند . تجارت و بازرگانی به عنوان یکی از شاخصه های اقتصادی ، از طریق خطوط ارتباطی جاده ابریشم صورت می گرفت . شعبه های مختلف جاده ابریشم که در سرتاسر قلمرو سامانیان گسترده بودند، امکان انتقال کالاهای تجاری را ممکن ساخته بود و سامانیان از مزایای این راه تجاری به طور مستمر بهره مند می شدند. البته جاده ابریشم علاوه بر حمل کالاهای تجاری ، نقش عظیمی در انتقال شاخصه های فرهنگی نیز بر عهده داشت و از این طریق مردمان واقع در مسیر جاده ابریشم را به هم پیوند می داد. از طرفی سرزمین ها و به ویژه سرزمین ایران به لحاظ سیاسی فواید فراوانی را از این راه تجاری کسب می نمود و در بعضی از مواقع موقعیت استراتژیک ایران و قرار گرفتن آن در کانون جاده ابریشم به روایط سیاسی و دیپلماسی شکل دیگری می بخشیده است ، همچنان که در عصر سامانیان نیز این گونه بوده است .