مقدمه: پریودونتیت و استئوپروز دو بیماری مستقل با منشا و تظاهرات متفاوت می باشند. این عقیده وجود دارد که این دو بیماری با هم مرتبطند به دلیل این که هر دو منجر به آسیب بافت استخوانی می شوند، برخی ریسک فاکتور های مشابه دارند، در میانسالی و زنان مسن بیشترین شیوع را دارند. مطالعات نشان می دهد که استفاده از رادیوگرافی پانورامیک و اندکس های خاصی، ابزار قابل اعتمادی برای اسکرینینگ استئوپروز می باشد. این مطالعه با هدف ارزیابی ارتباط بین بیماری پریودنتیت و شاخص های استئوپروتیک فک صورت پذیرفت. روش کار: 82 بیمار مبتلا به پریودنتیت مزمن و 80 فرد سالم از نظر بیماری پریودنتال، که جهت کارهای دندانپزشکی به مطب رادیولوژیست مراجعه و رادیوگرافی پانورامیک تهیه کرده اند، انتخاب شدند. بیماران بر اساس معاینه پریودنتال شامل اندازه گیری پلاک ایندکس، عمق پاکت و میزان تحلیل استخوان، از بیماران سالم از لحاظ پریودنتال، تفکیک شدند. پس از آن بر اساس رادیوگرافی، شاخص های پانورامیک شامل شاخص کورتیکال فک پایین (mci)، شاخص منتال (mi) و شاخص پانورامیک استخوان مندیبل (pmi) در هر دو گروه اندازه گیری، ثبت و مقایسه شد. نتایج: میانگین سنی افراد بررسی شده برابر 33/9±8/39 سال بوده است. 6/58% افراد جنسیت مونث و 4/41% افراد جنسیت مذکر داشتند. میزان mi و pmi در گروه بیمار بیشتر از گروه شاهد بود اما اختلاف میان دو گروه از لحاظ آماری معنادار نبود (به ترتیب p=0.808 و p=0.102). از لحاظ mci دو گروه تفاوت معنادار داشتند (p=0.028). نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه بین شاخص کورتیکال فک پائین (mci) در رادیوگرافی پانورامیک و بیماری پریودنتیت مزمن ارتباط معنا داری مشاهده گردید. پیشنهاد می شود مطالعات وسیعتری در این زمینه صورت گیرد که در صورت تائید می توان این شاخص را بعنوان اسکرینینگ و معیاری از وضعیت استخوانی در افراد در معرض خطر مورد استفاده قرار داد.نتایج این مطالعه، شواهدی قوی دال بر ارتباط میان استئوپروز و پریودنتیت نشان نداد.

سابقه و هدف تومورهای غدد بزاقی از شیوع نسبتاً اندکی برخوردار بوده و حدود 3% تا 10% نئوپلاسم های ناحیه سر و گردن را تشکیل می دهند. با توجه به نبود تحقیقات اپیدمیولوژیک درباره این تومورها در دانشکده دندانپزشکی مشهد؛ تحقیق حاضر با هدف تعیین خصوصیات تومورهای غدد بزاقی در مراجعین به بخش آسیب شناسی دهان، فک و صورت دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در فاصله زمانی 1388-1350 (38 سال) انجام شد. مواد و روش ها در یک تحقیق توصیفی، پرونده های بایگانی شده در بخش آسیب شناسی دهان، فک و صورت دانشکده دندانپزشکی مشهد در فاصله سال های 1388-1350 بازخوانی و 165 بیمار مبتلا به تومورهای غدد بزاقی شناسایی گردید. متغیرهای مرتبط با تومورها (سن، جنس، موقعیت، نوع تومور، تشخیص های بالینی، تشخیص های هیستولوژیکی و ماهیت تومورها) تعیین و داده ها با آمار توصیفی گزارش گردید. یافته ها حدود 7/1 درصد کل نمونه های مورد مطالعه را تومورهای بزاقی دربرمی گیرد. شیوع تومورهای غدد بزاقی در زنان تا حدودی بیشتر از مردان بوده است [86 نفر (1/52%) در برابر 79 نفر (9/47%)]. میانگین سنی مبتلایان به این تومورها برابر 62/41 سال و در محدوده 80-8 سال برآورد گردید. بیشتر تومورها در ناحیه کام (91 مورد؛ 2/55%)؛ لب (16 مورد؛ 7/9%)؛ غدد تحت فکی (15 مورد؛ 1/9%)؛ گونه (13 مورد؛ 9/7%) و پاروتید (10 مورد؛ 1/6%) ایجاد شده بودند. 5/51% (85 مورد) ضایعات خوش خیم و 5/48% (80 مورد) آنها بدخیم بوده اند. تومور پلئومورفیک آدنوما با 77 مورد (7/46%) شایع ترین تومور بوده و بعد از آن، موکواپیدرموئید کارسینوما با 33 مورد (0/20%) و آدنوئید کیستیک کارسینوما با 23 مورد (9/13%) در رتبه های بعدی قرار داشتند. نتیجه گیری کام شایع ترین مکان بروز تومورهای بزاقی در این مطالعه بوده و همچنین کمترین دهه سنی بروز ضایعات را به همراه لب و انواع مرکزی به خود اختصاص داده است. ضایعات بدخیم به طور معنی داری در جنس مونث و در یک دهه دیرتر رخ می دهد. تطابق تشخیص های بالینی و هیستوپاتولوژیک در پلئومورفیک آدنوما بیشترین هماهنگی را نشان می دهد.