پژوهش حاضر به بررسی روند تشکیل سازمان وکالت در عصر ائمه و مهمترین علل شکل گیری این سازمان، محدوده فعالیت این نهاد، از بعد زمانی و مکانی و فراز و فرودهای آن پرداخته است. عوامل موثر بر تشکیل سازمان وکالت از امام صادق(ع) تا حضرت مهدی(عج) عبارتند از: 1-شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ائمه مقارن با حکومت عباسیان که جوی توام با خفقان و ظلم ایجاد نموده بودند. 2-در سایه سخت گیریها و محدودیت های عباسیان، ارتباط ائمه با شیعیان، به جهت حفظ جان ائمه و شیعیان و ممانعت از حساسیت بیشتر حکومت، توسط وکلا صورت می گرفت. 3-وظیفه جمع آوری وجوهات شرعی چون خمس و زکات و درآمد موقوفات بر عهده ی وکلای امانتدار و معتمد ائمه بود. 4-برای ورود به عصر غیبت امام زمان(عج) و عدم حضور رهبر شیعیان در بین مردم زمینه سازی قبلی لازم بود که این وظیفه ی خطیر را ابتدا ائمه پیش از ایشان و در رتبه های پایین تر و به دستور و امر ائمه، وکلا انجام می دادند. این سازمان فعالیت خود را از زمان امام صادق(ع) آغاز کرد و تا پایان عصر غیبت صغری فعال بود. در این زمان بود که با مرگ نایب چهارم، علی بن محمد سمری عمر این سازمان نیز به پایان رسیده و جای خود را به نهاد ولایت فقیه داد. برای حصول به اهداف پژوهش، تحقیق به روش توصیفی – تحلیلی با تکیه بر تحقیق کتابخانه ای و منابع اصلی مربوط به مهدویت و این سازمان صورت گرفته است که جمع آوری و تکمیل داده ها، تدوین، تجزیه و تطبیق اطلاعات سپس دسته بندی و طبقه بندی آنها و سرانجام استنتاج مطالب، روش تحقیق در این پژوهش بوده است.

جنبش مشروطه خواهی در دهه اول سده بیستم میلادی، ساخت های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران را در معرض دگرگونی و نوسازی قرار داد. تلاش جامعه برای تشکیل دولتی بر پایه ایرانی، سهم بسزایی در تکوین هویت ملی ایرانیان داشته است. شعرای عصر مشروطه، به عنوان بخشی از بدنه روشنفکری کشور، با به کارگیری برخی از مولفه های هویت ملی در درون مایه اشعار خویش، درصدد کمک به پیشبرد اهداف انقلابی مشروطه برآمدند. آنها شعر، ادبیات ـ، هنر و زبان را به مثابه ابزاری راهبردی در خدمت ایده های خود- که همان به فعلیت رساندن هویت ملی و تاریخی در جامعه ایرانی آن روز بود- در استخدام خود گرفته، رسالت تاریخی خود را از این طریق به انجام رساندند. مفهوم هویت و جایگاه زبان و ادبیات فارسی در هویت یابی، معناشناسی هویت و سطوح مختلف آن و همچنین جایگاه عصر مشروطه در سیر تکوین هویت ایرانی است . از جمله شعرایی که در عصر مشروطیت از شاخصه ها و مولفه های هویت ملی در جهت ایجاد انگیزه مبارزه در توده مردم، برای تحقق حاکمیت ملی بهره گرفته اند،ملک اشعرای بهار و عارف قزوینی است. هدف در این پژوهش بررسی نقش و عملکرد عارف قزوینی و ملک الشعرای بهار در خصوص انقلاب مشروطه میباشد. سخن گفتن از شعر و ادبیات دوره ی مشروطه، بدون اشاره به علل و عوامل موثّر اجتماعی و فرهنگی کاری بیهوده است. شعر در عصر مشروطه تولّدی دیگر یافت و مسیری متفاوت را برگزید، که تا آن روز تجربه نکرده بود و دنیایی شگفت انگیز و متحوّل جدید، ادبیات و خصوصاً شعر را نیز دستخوش تحوّل نمود و آن را به سوی قلمروی جدید سوق داد. با توجّه به اینکه ادبیات آینه ی تمام نمای شرایط اجتماعی است، این دوره از واقع گرایانه ترین و اجتماعی ترین دوره های ادبی ایران است که منعکس کننده ی بی کم و کاست مسائل جامعه در ادبیات می باشد.

پرداختن به وضعیت سیاسی و اجتماعی زنان به عنوان نیمی از پیکره اجتماع، می تواند یکی از ضروریات فعلی در تحقیقات علوم انسانی و اجتماعی باشد. خاصه که بررسی هر دوره زمانی بدون توجه به حضور زنان در آن مقطع کاری ناقص تلقی خواهد شد. چنان که درباره تاریخ ایران و اسلام نیز چنین نارسایی و عدم توجه به حضور و نقش زنان ملحوظ است. از این روی، پایان نامه حاضر به بررسی نقش زن در جنگ های دوره پیامبر اسلام(ص) و نیز سالهای حکومت خلفای راشدین می پردازد تا ضمن تبیین جایگاه زن در سیر تکوین نظام اسلامی، نقش آنها را در مردانه ترین عملکرد اجتماعی یعنی نبرد و کارزار نقادی کند. تردیدی نیست که با توجه به رویکرد سازنده قران به ارزشگذاری زنان و بایستگی مشارکت زن ها در تاسیس حکومت نبوی، زمینه پویش و اثرگذاری زنان در صحنه ها و برهه های حساس تاریخ نخستین کیش اسلام به سهولت فراهم گشت. در این راه، زنان با حضور در جبهه های نبرد و هدایت تدارکات نیروهای رزمنده موفق شدند نه تنها از تمامیت جغرافیایی حکومت نوپای اسلام دفاع کنند بلکه ارزش های آیینی و شور دینی را نیز در معرکه رویارویی کفر و ایمان تهییج و تبلیغ نمایند. این پژوهش که به روش اسنادی و برپایه مطالعات کتابخانه ای و نیز تحلیلهای منطقی و قانونمند تدارک دیده شده است، با استفاده از شواهد موجود در منابع و ماخذ تاریخی و.. ضمن اشاره مختصر به جایگاه زن در پیش از ظهور اسلام، و نیز بررسی تاثیر اسلام بر احیای جایگاه شایسته زن در جامعه، به طور مفصل نقش و جایگاه اجتماعی و سیاسی و خاصه نظامی زنان را در دوره پیامبر اسلام و خلفای راشدین مورد تامل قرار داده است نتیجه پژوهش حاضر روشن می سازد که پیامبر اسلام به مدد تعالیم الهی و با هدف جذب نیروی بالقوه نیمه خفته جامعه عصر خود، به زنان هویت و شخصیت واقعی را که در دوران گذشته از آن بی بهره بودند، اعطا نمود و فرصت حضور زنان را در عرصه های مختلف سیاسی و اجتماعی و حتی نظامی و با حفظ شئونات اسلامی فراهم نمود. ولی در دوران حکومت خلفای راشدین به دلایلی چون افزایش موالید و کم توجهی دولتمردان به مشارکت سیاسی زنان، این حضور کم رنگ تر شد تا جایی که زن را به بازیگری در پشت صحنه سوق داد.

بعد از قتل نادرشاه افشار هریک از سرداران وی و سرکردگان محلی به فکر تشکیل حکومت افتادند؛ در این دوران زمینه مناسبی برای تشکیل خانات مستقل و نیمه مستقل فراهم شد و در آذربایجان و منطقه قفقاز تعدادی خان نشین و سلطان نشین محلی تأسیس گردید. خان نشین های قراباغ، ایروان و نخجوان از جمله مهم ترین این خان نشین ها بودند که از بدو تأسیس همواره با تهدیدات داخلی و خارجی گوناگونی مواجه بودند؛ این خان نشین ها برای رفع مخاطرات داخلی و خارجی سیاست ها و برنامه های مختلفی را اجرا کردند. در این دوره مهمترین نیروهای موثر در منطقه، دول روسیه و عثمانی بودند و بعد از روی کار آمدن آقامحمدخان، دولت قاجار نیز تلاش کرد در حوادث منطقه قفقاز موثر باشد. هدف این بررسی شناسایی عوامل و علل اتخاذ مواضع و تکاپوهای خان نشین های قراباغ ایروان و نخجوان نسبت به فعالیت های دولت عثمانی، روسیه و ایران با اتکا به اسناد و گزارش‏های تاریخی است. دستاوردهای این بررسی نشان می دهد که عثمانی ها پس از رانده شدن از کریمه و الحاق گرجستان به روسیه طبق پیمان «گیورگیوسک» 1193ه‍.ق./ 1784م. (بین ارایکلی دوم و کاترین) تلاش داشتند به منظور جلوگیری از توسعه طلبی روس ها، با خوانین آذربایجان و داغستان یک اتحاد نظامی علیه روس ها ایجاد کنند. دولت روسیه نیز تلاش می کرد از طریق ملوک خمسه و ارایکلی خان حاکم گرجستان قدم به قدم بر قفقاز مسلط شود. دولت ایران از زمان آقامحمدخان تلاش نمود این خان نشین ها را که از زمان مرگ نادر دوره ای از استقلال را تجربه کرده بودند، زیر سلطه دولت ایران قرار دهد، خوانین نیز در فکر حفظ استقلال داخلی خود به هر قیمت ممکن و خنثی ساختن تهدیدات دشمنان داخلی و خارجی بودند؛ و این امر همواره اصل مهم در موضع-گیری این خانشین ها محسوب می شد. بر این اساس، اصل «تهدید مشترک»، و ایجاد توازن قوا در رقابت منطقه ای موجب نزدیکی این خوانین به امپراتوری عثمانی و روسیه و گاهی ایران بود.