نام پژوهشگر: فرزام شیخ زاده

تاثیر گیاه teucrium orientale روی شاخصهای استرس اکسایشی در موشهای صحرایی مبتلا به دیابت تجربی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده علوم طبیعی 1390
  ناهیده طهماسب پور شاهسوار   غلام رضا دهقان

بیمار دیابت شایعترین بیماری متابولیسمی غیرطبیعی کربوهیدراتهاست که به علت نقص در ترشح انسولین توسط پانکراس، نقص در عملکرد انسولین و یا هردو ایجاد می گردد.بارزترین نشانه این بیماری افزایش گلوکز خون است ولی به تدریج بیماران به مشکلات عمده از قبیل اختلالات چشمی، قلبی-عروقی، کلیوی و....ناشی از هایپر گلایسمی کنترل نشده مبتلا خواهند شد.که دو نوع دیابت وجود دارد نوع یک (وابسته به انسولین) که با تجویز انسولین تزریقی کاهش سلولهای بتا جبران می گردد.نوع دو (غیر وابسته به انسولین) که مقاومت به انسولین دارند. هدف تحقیق حاضر بررسی تاثیر عصاره متانولی teucrium orientaleبرشاخصهای استرس اکسایشی ناشی از دیابت در رتهای نر که به صورت تجربی با stz مبتلا به دیابت می باشند. گروه کنترل(c) : رتهای سالم؛ گروه دیابتی((d :رتهای دیابتی بدون تیمار؛ گروه تیمارسالم(t) : رتهای سالم همراه بادریافت عصاره متانولی t. orientale به صورت گاواژ با دوز 200 mg/kg ؛ ((dt : رتهای دیابتی با دریافت عصاره متانولی t. orientale صورت گاواژ با دوز 200 mg/kg. در پایان دوره تیمار، خونگیری از حیوانات و نمونه برداری از بافت های کلیه و کبد آنها انجام شد. و سپس فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی موجود در کبد و کلیه، غلظت سرمی mda و غلظت آن در بافت کبدوکلیه، میزان tac سرمی، تیول تام (sh-) سرم و سطح سرمی پروفایل لیپیدی به روش اسپکتروفتومتری سنجیده شد. فعالیت آنزیم کاتالاز و sod موجود در بافت کبدو کلیه در گروه d نسبت به گروه c به طور معنی داری کاهش یافت (05/0p<).مصرف عصاره در گروهt نیز منجر به افزایش معنی دار در فعالیت آنزیم gpxدر بافت کبد وکلیه نسبت به گروهc شد(01/0p<). مصرف عصاره در گروه dt منجر به افزایش معنی دار کاتالازsod بافت کبد وکلیه نسبت به گروه d شد(05/0p<). افزایش فعالیت آنزیم gpx بافت کبد وکلیه در گروه های t و dt به ترتیب نسبت به گروه هایc و d معنی دار بود (01/0p<). دیابت منجر به افزایش غلظت mda موجود در سرم و بافت کبد وکلیه و کاهش tsh نسبت به گروه c شد (05/0p<). کاهش غلظت سرمی مالون دی آلدهید و افزایش tsh سرمی درگروه های t و dtنسبت به گروه dمعنی دار بود(05/0p<). افزایش معنی دار پتانسیل تام آنتی اکسیدانی سرمی(tac) در گروه های t و dtبه ترتیب نسبت به گروه c و d مشاهده شد (05/0p<). کاهش غلظت سرمی کلسترول توتال وldl در گروه های t و dtنسبت به گروه c و d معنی دار بود (05/0 p<). افزایش معنی دار در غلظت سرمی hdl درگروه های تیمار سالم نسبت به گروه کنترل مشاهده نشد. سطح سرمی متغیر مذکور در گروه dt و d نیز نسبت به گروهc کاهش پیدا کرد (05/0p<) .کاهش غلظت سرمی آنزیم های alt، ast، alp در گروه های t و dtنسبت به گروه d معنی دار بود(05/0p<). نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان می دهد که تیمار با مصرف عصاره t. orientale در گروه های t و dt استرس اکسایشی را کاهش می دهد. ومصرف عصاره با بهبود وضعیت پروفایل لیپیدی خون نیز، می تواند از بروز بیماریهای قلبی در افراد جلوگیری کنندوهمچنین با کاهش سطح سرمی آنزیم هایalt، ast، alp می توان به نقش حفاظتی عصاره بروی بافت کبد پی برد

بررسی تاثیر الکتروشوک بر روی سلولهای فولیکولی تخمدان و مراحل رشد آنها وهورمونهای محور هیپوفیز- تخمدان موش سوری ماده بالغ
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده علوم طبیعی 1392
  رعنا پوزش   محمد علی حسینپورفیضی

زمینه: الکتروشوک درمانی از سال 1937 به عنوان یک ر وش درمان بیولوژیکی و انتخابی در روانپزشکی برای افسردگی مقاوم به درمان دارویی به کار می رود. الکتروشوک درمانی نیز مانند هر روش درمان در کنار اثرات بهبود بخش، موجب اختلال در حافظه طولانی مدت، افزایش و یا کاهش ترشح هورمونها می شود. درمان با الکتروشوک دارای اثرات نوروبیولوژی ضد افسردگی است. اثرات مستقیم و متفاوت الکتروشوک بر سیستم عصبی– غده ای بدن در بیماران تحت درمان و بررسیهای تحقیقی قابل تامل است. هدف: در این پژوهش میزان تاثیر الکتروشوک با ولتاژ پایین بر هورمونهای محور هیپوفیز – تخمدان و فولیکولهای موش سوری ماده بالغ مورد بررسی قرار گرفت. مواد وروش ها: موشها با وزن 5/1±28 گرم و بر حسب مراحل چرخه استروس در 14 گروه مورد آزمایش (هر گروه 5 سر) شامل: 1 -گروههای کنترل چهارگانه (پرواستروس، استروس، مت-استروس دای استروس)، 2- گروههای یکبارشوک درهریک از چهار مرحله چرخه استروس، 3-گروههای دوبار شوک درهر یک از مراحل چرخه، 4- گروههای شوک تمام مراحل چرخه به ترتیب یک و دو بار شوک در نظر گرفته شد ند. میزان هورمونها توسط الایزا سنجش گردید. نمونه های بافتی تخمدان پس از برش با هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی شدند. نتایج: تفاوت میزان سطح سرمی هورمون fsh در گروههای آزمایش مراحل پرواستروس، استروس و مت استروس نسبت به گروه کنترل این مراحل معنی دار بود. تنها در مرحله دای استروس اختلاف میانگین معنی دار نبود. تفاوت میزان سرمی lh درگروههای آزمایش مراحل پرواستروس، استروس و گروه دوبار شوک دریافت کرده دای- استروس نسبت به گروه کنترل معنی دار بود. تفاوت میزان سرمی استروژن تنها درگروه دوبار شوک دریافت کرده مت استروس معنی دار بود. میزان سرمی پروژسترون در گروههای آزمایش مراحل پرواستروس، استروس و گروه دوبار شوک دریافت کرده مت استروس تفاوت معنی داری نشان داد. اعمال شوک باعث تغییرات معنی دار در میانگین فولیکولهای درحال رشد اولیه، ثانویه، گراف مرحله پرواستروس گردید. آترزی فولیکولی در این مرحله نسبت به مراحل دیگر افزایش قابل توجهی نشان داد. درمجموع بیشترین تاثیر منفی شوک الکتریکی در مرحله پرواستروس بوده است. بحث: عدم تغییر میزان سرمی همه هورمونهای مورد سنجش و تاثیرپذیری کم رشد فولیکولها استروس از شوک نسبت به سایر گروهها، در گروه یک شوک دای استروس نشان می دهد که بهترین زمان دریافت شوک الکتریکی در صورت نیاز بدون ایجاد اختلال در چرخه جنسی، مرحله لوتئال تخمدان و دای استروس چرخه استروس است.

بیوکنترل آلودگی شیر به staphylococcus aureus و escherichiacoli با استفاده از باکتریوفاژ
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده علوم طبیعی 1393
  مینا جدی   غلامرضا زرینی

شیر و محصولات لبنی، مهم ترین محصول غذایی با منشاء حیوانی هستند و اغلب به عنوان یک محیط کامل توصیف می¬شوند، به این دلیل که شامل پروتئین، قند، چربی و مواد معدنی هستند. شیر که یک جزء اصلی در رژیم غذایی انسان محسوب می¬شود، به عنوان یک محیط خوب برای رشد بسیاری از میکروارگانیسم¬ها مخصوصا باکتری¬های پاتوژن عمل می¬کند. شیر خام سالم در صورتی¬که در شرایط بهداشتی دوشیده شود به طور نسبی میکروارگانیسم¬های کمی دارد. اما در مراحل بعدی به سبب فعالیت انسان و محیط آلوده می¬شود. .شیر خام معمولا توسط انواع زیادی از پاتوژن¬های مشترک انسان و دام از قبیلcampilobacter jejuni، enterohaemorragic escherichia coli، salmonella typhimurium، listeria monocytogenes، staphylococcus aureusوyersinia enterocolitica کلونیزه می¬شود.فساد مواد غذایی یک مشکل اقتصادی عظیم در سرتاسر جهان است.staphylococcus aureusیکی از پاتوژن¬هایی است که اغلب در شیر یافت می-شود و عامل مهم ورم پستان در محصولات گاو شیرده می¬باشد. فاژها ویروس¬هایی هستند که باکتری¬ها را لیز می¬کنند، بنابراین استفاده از باکتریوفاژ روشی برای مبارزه علیه آلودگی میکروبی شیر است.در این مطالعه تاثیر فاژ روی باکتری¬های escherichia coli و staphylococcus aureus به منظور بیوکنترل آلودگی شیر مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه¬های آب و فاضلاب از مناطق مختلف جمع آوری شدند. سپس باکتریوفاژ از این نمونه¬های محیطی با روش آگار دولایه جداسازی شد. بعد از تعیین تیترفاژ، باکتریوفاژ در غلظت¬های مختلف به شیری که شامل 104 وml/cfu106 باکتری بود، اضافه شد. این نمونه¬ها در دمای 4 و 25 درجه سانتیگراد نگهداری و برای شمارش پلاک و شمارش باکتری در فواصل زمانی مختلف پلیت گذاری شدند. پلیت¬ها برای 24 ساعت در 37 درجه سانتیگراد گرماگذاری شدند. نتایج تحقیق نشان داد که فاژهای جدا شده توانایی حذف باکتری در شیر در دمای یخچال را ندارند، طوری که هیچ تفاوت معنی داری در شمارش باکتری و پلاک حتی در غلظت¬های بیشتر فاژ مشاهده نشد. تعداد فاژها در طول 72 ساعت در شیر ثابت ماند و توانایی تکثیر را نداشت. در دمای 25 درجه سانتیگراد در غلظت¬های بالا، کاهش قابل توجهی در تعداد باکتری مشاهده شد، اما در غلظت¬های پایین کاهش به آرامی صورت گرفت. بر اساس این نتایج، می¬توان پیشنهاد کرد تا از فاژها به عنوان عامل بیوکنترل و مهارکننده رشد باکتری در شیر در مرحله انتقال به کارخانه استفاده شود. پتانسیل باکتریسیدالی باکتریوفاژ می¬تواند از آلودگی محصولات در صنایع لبنی جلوگیری کنند.

بررسی اثر عصاره الکلی گیاه رزا کانینا بر هیستوفیزیولوژی، فاکتورهای بیوشیمیایی سرم و فعالیت آنزیم های کبدی در رت های دیابتی نر
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده علوم طبیعی 1393
  الهه بصیرت   فرزام شیخ زاده

زمینه و هدف: بیماری دیابت شیرین یکی از بیماری¬های شایع و شناخته شده¬ای است که با کاهش یا فقدان انسولین ترشح شده از سلول¬های بتای جزایر لانگرهانس پانکراس مشخص می¬شود. این بیماری یکی از مشکلات اساسی بهداشت جهانی است که باعث عوارض و مرگ و میر قابل توجهی می¬شود. این بیماری را می¬توان با تغذیه و ورزش کنترل کرد، اما بیشتر بیماران نیاز به داروهای خوراکی کاهش دهنده¬ی قند خون برای کنترل سطح قند خون دارند. اخیرا برای مقاصد گوناگون از جمله درمان یا کاهش اثرات سوء برخی از بیماری¬ها مثل دیابت، گیاهان دارویی مورد استفاده قرار گرفته¬اند و پژوهش¬های گسترده¬ای در حال انجام می¬باشد. در حال حاضر، با توجه به مشکلات تهیه و تزریق انسولین و داروهای پایین آورنده قند خون و همچنین با در نظر گرفتن عوارض جانبی داروهای صناعی توجه محققین به سوی استفاده از گیاهان دارویی جلب شده است. کبد یکی از اندام¬هایی است که در دیابت شیرین از جنبه¬های مختلف، عملکرد آن تحت تاثیر قرار می¬گیرد. این عضو اعمال بسیار متنوعی دارد که همگی توسط هپاتوسیت¬ها انجام می¬شود، از جمله متابولیسم لیپیدها، کربوهیدرات¬ها، خنثی سازی سموم و داروها. از گیاهان دارویی گوناگون می¬توان در روند درمان و بهبود برخی از بیماری¬ها استفاده نمود. یکی از این گیاهان روزا کنینا (rosa canina) می¬باشد. این گیاه از خانواده rosaceae، جنس rosa، گونه canina می¬باشد. این گیاه در قسمت¬های وسیعی از ایران به ویژه در مناطق شمال غرب یافت می¬شود. مطالعات انجام شده بر روی ترکیبات فتوشیمیایی روزا کنینا نشان داده که میوه¬ی روزا حاوی آنتی¬اکسیدانهایی مثل ویتامینe,c و کاروتنوئیدها می¬باشد. نقش ویتامین c به عنوان یک آنتی¬اکسیدان در دیابت شیرین شناخته شده است. هدف از این¬ مطالعه بررسی اثر عصاره روزا کنینا بر روی کاهش اثرات سوء و بهبود علائم دیابت در رابطه با هیستوفیزیولوژی، مقادیر فاکتور¬های بیوشیمیایی سرم و آنزیم¬های کبد در رت¬های نر می¬باشد. مواد وروش¬ها: در این بررسی از 32رت نر بالغ از نژاد ویستار با وزن 220-200 گرم استفاه شد. ایجاد دیابت به روش تزریق داخل صفاقی استرپتوزوتوسین (60 mg/kg) انجام گرفت. مدت زمان آزمایش، 4 هفته در نظر گرفته شد. در پایان دوره، موش¬ها معدوم شده و سرم آنها جهت بررسی غلظت گلوکز، تری گلیسرید، کلسترول، و آنزیم¬های کبدی جمع آوری گردید. همچنین نمونه-برداری بافتی از کبد به انجام رسید. تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصله به روش آنالیز واریانس یک طرفه انجام شد. یافته¬ها: نتایج این بررسی نشان داد که تیمار با عصاره الکلی روزاکنینا غلظت گلوکز، کلسترول و تری گلیسرید را در مدل¬های تجربی دیابتی بهبود بخشید. از یافته¬های دیگر این رساله کاهش آنزیم¬های کبدی در گروه¬های تحت درمان با عصاره نسبت به گروه دیابتی می¬باشد که نشان دهنده-ی اثرات حفاظتی عصاره الکلی rosa canina بر روی بافت کبد از صدمات ناشی از دیابت می باشد. در آسیب شناسی بافتی کبد از گروه کنترل سالم، بافت کبد کاملا سالم و طبیعی بود، در گروه موش¬های دیابتی تغییر چربی کاملا مشخصی در نواحی مرکز لوبولی ایجاد شده بود، در بافت کبد گروه¬های دیابتی تیمار با عصاره روزا کنینا، تغییر پاتولوژیک قابل توجهی مشاهده نشد،کبد در این گروه نسبت به گروه دیابتی نسبتا سالم بود. نتیجه¬گیری: در زمینه اثرات سودمند مصرف خوراکی روزا کنینا قبلاً مشخص شده که این گیاه پاک¬کنندگی رادیکال های آزاد، محافظ سلول در برابر آسیب¬های شیمیایی، کاهنده پراکسیداسیون لیپیدی و محافظ کبدی در برابر انواع استرس¬ها است، که علت اصلی آن سطوح بالای مواد آنتی-اکسیدانت می باشد. به همین خاطر احتمال دارد مصرف این گیاه اثرات حفاظتی بر بافت¬های بدن اعمال نموده و در جهت کاهش استرس اکسیداتیو عمل ¬کند. بنابراین می¬توان نتیجه¬گیری نمود که تجویز خوراکی عصاره الکلی روزا کنینا از طریق کاهش بار اکسیداتیو عوارض ناشی از دیابت را بهبود می¬بخشد. روزا کنینا به عنوان ضد التهاب و آنتی¬اکسیدانت همچنین به عنوان عوامل پاک-سازی ros عمل می¬کند. در نتیجه ویژگی ضد¬التهابی و آنتی¬اکسیدانی روزا کنینا در بهبود آسیب کبدی مهم هستند.

بررسی اثر حفاظتی عصاره ی اسکروفولاریا استریاتا بر بهبود حافظه ی فضایی و کاهش استرس اکسیداتیو طی اعتیاد به کریستال مت در موش های صحرائی نر
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده علوم طبیعی 1393
  سمیه حاتمی نعمتی   فرزام شیخ زاده

زمینه و اهداف: استفاده از مواد محرک و روان گردان از دغدغه های بزرگ جوامع امروزی است. مصرف این مواد محرک همچون اکستازی و کریستال مت ، به طاعون همه گیر درجهان توصیف شده است. کریستال یا کریستال مت نیز جزء گروه آمفتامین ها است. اسامی خیابانی این ترکیب، کریستال یا سرعت می باشد. این ترکیب با تقلید اعمال آدرنالین بدن، سبب افزایش ضربان قلب، فشار خون، افزایش تعداد تنفس و انقباض رگهای خونی می گردد. مشخص شده این ماده مخدر صنعتی با تخلیه پایانه های دوپامینی و سروتونینی در نواحی مختلف مغز، سبب ایجاد اختلالات شناختی، حرکتی و دوره های شدید فراموشی می گردند. مشخص شده که این ترکیبات سبب تخریب پایانه های عصبی دوپامینرژیک و سروتونرژیک در مغز شده و با تهی کردن مغز از این انتقال دهنده های عصبی، سبب اختلال در برخی فعالیت های حافظه و یادگیری می گردد. از طرفی اعتیاد به مواد روان گردان سبب القاء استرس اکسیداتیو و به دنبال آن آپوپتوز می گردد. استرس اکسیداتیو ناشی از یک عدم تعادل بین تولید گونه های باز فعال اکسیژن و توانایی سیستم زیستی برای سم زدایی این واسطه های فعال می باشد. گیاه اسکروفولاریا از گذشته در امر درمان مورد استفاده قرار می گیرد. اثرات ضد میکروبی و ضد استرس اکسیداتیو آن در منابع مختلف ذکر گردیده است. در این پژوهش بر آن شدیم تا تغییرات حافظه ی فضایی را با استفاده از روش ماز آبی موریس و نیز میزان تغییر آنزیم ها ی دخیل در استرس اکسیداتیو را در مغز موش های صحرائی معتاد به کریستال مت و تحت تیمار با عصاره ی الکلی اسکروفولاریا مورد بررسی و آنالیز قرار بدهیم. مواد و روش ها: 84 سر موش صحرائی نر نژاد ویستار با محدوده وزنی (50±200) گرم به صورت تصادفی به دوازده گروه هفت تائی شامل گروه شاهد، گروه کریستال با دوز 5، گروه کریستال با دوز 10، گروه کریستال با دوز 15، گروه عصاره با دوز 100، گروه عصاره با دوز 200، گروه کریستال 5 با تیمار100، گروه کریستال10با تیمار100، گروه کریستال 15 با تیمار100، گروه کریستال 5 با تیمار200، گروه کریستال 10 با تیمار200 و گروه کریستال 15 با تیمار200 تقسیم شدند. روش تزریقات درون صفاقی بود. جهت بررسی اثرات آنتی اکسیدانی عصاره ی گیاه ، تزریق آن 30 دقیقه قبل از کریستال مت صورت گرفت. بعد از اتمام دوره های تیمار، از حیوانات تمامی گروه ها آزمون ماز آبی موریس به عمل آمد. در خاتمه، نمونه برداری از قشر پری فرونتال انجام گردید و میزان پارامترهای استرس اکسیداتیو در این ناحیه با استفاده از روش mda و آنزیم های آنتی اکسیدانی cat و sod و pod سنجش گردید. تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصله به روش آنالیز واریانس یک طرفه انجام شد. یافته ها: نتایج این بررسی نشان داد که کریستال مت در همه ی دوز ها سبب کاهش معنی دار حافظه فضایی گردید (001/0 p<)، که این کاهش حافظه در دوز 15 نسبت به دوز های 5 و 10 بیشتر بود. عصاره الکلی اسکروفولاریااستریاتا به طور معنی داری حافظه فضایی را در رت های معتاد به کریستال مت با دوز 5 میلی گرم/کیلوگرم بهبود بخشید (05/0 p<)، ولی در رت های معتاد به کریستال مت با دوزهای 10 و 15 میلی گرم/کیلوگرم تاثیر معنی داری نداشت. همچنین میزان پارامترهای استرس اکسیداتیو در گروه های معتاد به کریستال با دوز 5 میلی گرم/کیلوگرم با تیمار عصاره الکلی اسکروفولاریااستریاتا کاهش معنی داری را نسبت به گروه های معتاد به کریستال نشان داد (05/0 p<)، ولی در رت های معتاد به دوز های 10 و 15 کریستال مت تاثیر معنی داری نداشت. بحث: عصاره اسکروفولاریااستریاتا حاوی ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی می باشد که قادرند با گرفتن و روبیدن گونه های باز فعال اکسیژن، وضعیت ردوکس سلولی و متابولیسم انرژی را حفظ نموده و بدین سان اثرات حفاظتی خود را اعمال نمایند. بنابراین می توان نتیجه گیری نمود که تزریق عصاره الکلی اسکروفولاریااستریاتا از طریق کاهش بار اکسیداتیو و تعدیل مارکرهای استرس اکسیداتیو در هیپوکامپ، حافظه فضایی در موش های صحرائی نر معتاد به کریستال را بهبود می بخشد.