همزیستی میکوریزی یکی از مباحث مهم علوم زیستی می باشد. قارچ های میکوریز از طریق همزیستی با ریشه ی گیاهان باعث بهبود رشد ریشه و حفظ جوامع گیاهی می شوند. به منظور بررسی وضعیت میکوریزی دره ی شهدا و مناطق مجاور آن با وسعتی برابر 577 هکتار که در کیلومتر30 جاده ی ارومیه – اشنویه قرار دارد و متوسط بارش سالیانه ی 5/367 میلی متر، میانگین سالیانه حداکثر دما 1/33 درجه ی سانتیگراد و حداقل دمای 5/15- درجه انتخاب شد. هدف از این بررسی مقایسه ی موقعیت میکوریزی در اردیبهشت سال های 1390 و 1391 با توجه به اثرعواملی همچون شرایط اکولوژیک، بافت خاک، فسفر قابل جذب، آهک، هدایت الکتریکی(electrical conductivity)، میزان اشباع خاک (soil saturation)، کربن آلی (oc)، اسیدیته (ph) و محتوای ازت خاک بر این موقعیت بود. بدین منظور از میان گیاهان غالب منطقه 8 گونه انتخاب و نمونه برداری از ریشه ی گیاهان (برای تعیین درصد همزیستی) و ازخاک ریزوسفری آن ها (برای تعیین غنای اسپورهای میکوریزی) در دو زمان مذکور انجام شد. همچنین مقداری خاک از اطراف هر گیاه برای تعیین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک جمع آوری شد. بررسی موارد ذکر شده نشان داد که در اردیبهشت 90 چمن (poa bulbosa ) با 68/74 درصد بیشترین درصد همزیستی ریشه ای و سلمه تره ( chenopodium alb um)با 23/10 درصد کمترین درصد همزیستیریشه را دارا بودند. هم چنین در اردیبهشت 91 نیز چمنبا 74/72 درصد بیشترین درصد همزیستی و سلمه تره با 2/7 درصد کمترین میزان همزیستی را دارا بودند. درمورد تعداد اسپور بیشترین میزان در اردیبهشت90 به چمنبا 29 عدد در هر گرم خاک و کمترین آن به سلمه ترهبا 67/2 عدد اسپور در هر گرم خاک تعلق داشت. در اردیبهشت 91 نیز بیشترین تعداد به گونه ی چمن با 27 عدد و کمترین آن به گونه ی سلمه تره با 67/1 عدد اسپور متعلق بود. نتایج بدست آمده نشان دهنده ی همبستگی مثبت و معنی دار بین آغشتگی ریشه و تعداد اسپور درهر دو زمان است. آنالیزهای خاک نیز یک همبستگی منفی و معنی دار بین فسفر با تعداد اسپور وآغشتگی ریشه در هر دو زمان نشان می دهند. همچنین بین اشباع خاک خاک و تعداد اسپور و درصد همزیستی درهر دو زمان همبستگی مثبت و معنی دار وجود دارد. ارتباط ph با میزان همزیستی ریشه و تعداد اسپور همواره منفی و معنی دار بوده است. میزان کربن آلی خاک با درصد آغشتگی و تعداد اسپور در هر دو زمان مثبت و معنی دار بوده است.