تحقیق حاضر در راستای دستیابی به اهداف: الف) بازیافت ضایعات ذرت از طریق تبدیل آن به ورمی کمپوست، ب) بهبود کیفیت ورمی کمپوست از طریق تغییر نوع بستر و هم چنین ج) افزودن لجن فعال فاضلاب به عنوان منبعی از باکتری های تثبیت کننده نیتروژن و باکتری های محلول کننده فسفر و تغییر زمان تلقیح آن و کاهش دوره کمپوست سازی انجام پذیرفت. در این تحقیق، چهار غلظت لجن فعال فاضلاب (شامل 0، 2000، 4000 و mg/l 6000) در دو زمان تلقیح (شامل ابتدای مرحله پیش کمپوست و ابتدای مرحله ورمی کمپوست) به سه نوع بستر (40، 60 و 80 درصد ضایعات ذرت) افزوده شدند. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که در تمامی تیمارها با گذشت زمان مقدار toc، tvs و c/n مواد بستر کاهش و مقدار ec، tkn، tp، نیترات، فلزات سنگین و سایر عناصر غذایی افزایش یافت. با افزایش میزان ضایعات ذرت موجود در بستر از 40 به 80%، از میزان tkn (از 96/1 به 60/1%) و نیترات (از 40/1780 به mg/kg 23/1458) کاسته و به میزان toc (11/28 به 80/33%)، tvs (از 41/44 به 97/51%)، نسبت c/n (از 42/14 به 18/21)، tp (از 20/3 به g/kg 80/3) و ec (از 97/2 به ms/cm 48/3) افزوده شد. افزایش ضایعات ذرت در بستر هم چنین به دلیل محتوی کم فلزات سنگین، سبب رقیق سازی این عناصر در توده ورمی کمپوست شد. سدیم و پتاسیم در این مورد استثنا بودند و با افزایش ضایعات ذرت، میزان سدیم تغییری نشان نداد اما میزان پتاسیم افزایش یافت. میزان پتاسیم در تیمارهای با 40 و 80% ضایعات ذرت به ترتیب برابر با 9369 و mg/kg 12310 بود. زمان افزودن لجن فعال فاضلاب، تاثیر معنی داری بر کیفیت محصول نهایی نداشت. اما افزایش غلظت لجن فاضلاب از 0 تا mg/l 6000 ، موجب کاهش میزان toc (از 76/32 به 91/29%)، tvs (از 85/49 به 02/48%) و نسبت کربن به نیتروژن (از 59/19 به 06/16) و افزایش میزان tkn (از 68/1 به 87/1%)، نیترات (از 75/1476 به mg/kg 60/1699)، tp (از 66/1 به g/kg 77/1) و ec (از 10/3 به ms/cm 48/3) شد. هم چنین افزایش غلظت لجن فعال فاضلاب، به دلیل تسریع تجزیه مواد آلی، موجب افزایش معنی داری در غلظت فلزات سنگین شد. در نهایت نتایج نشان داد که میزان 80% ضایعات ذرت در بستر و غلظت mg/l 6000 لجن فعال فاضلاب در میان سایر تیمارها دارای اثرات مطلوب تری بر کیفیت ورمی کمپوست نهایی بود. بنابراین، تکرارپذیری فرایند و کیفیت محصول نهایی، این امکان را فراهم می کند که از روش این آزمایش برای پژوهش هایی که نیاز به کاهش جرم مخلوط زایدات کمپوست شده اولیه دارد، استفاده شود.