نام پژوهشگر: رضا سیف
رضا سیف محمدجواد زاهدی
چکیده تحقیق تحقیق حاضر به بررسی میزان بازنمایی کتاب های درسی علوم اجتماعی مقاطع راهنمایی تحصیلی و متوسطه در سال 90-1389 می پردازد. سوالات تحقیق متناظر با فرضیات می باشند بطوریکه 21 سوال تحقیق بر اساس استراتژی استقرایی با توجه به عناصر روستایی و عشایری از منابع مونوگرافی تهیه شده و سوالات 22 تا 25 در نتیجه استراتژی پس کاوی تنظیم شده است که در فصل روش تحقیق توضیح داده ایم. جامعه ی آماری تمامی عناوین درسی، زیر عنوان تاریخ، جغرافیا و اجتماعی است که در قسمت جامعه ی آماری روش تحقیق و تعریف مفاهیم آمده است. تحقیق حاضر ازنظر روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است. تحقیقات کتابخانه ای را معادل استفاده از اسناد ومدارک می-دانند و آن را اعم ازتمام موارد موجود، از سرشماری ها تا مدارک رسمی ادارات دانسته اند. بنابراین کتاب های درسی، اسنادی هستند که اطلاعات خود را از آن ها گردآوری کرده-ایم. مبانی نظری و چارچوب مفهومی این تحقیق براساس نظریه ی بازنمایی استوارت هال و گفتمان میشل فوکو است. البته فرضیه های 24 و 25 را براساس نظریه first-last چمبرز و نظریه امنیت وجودی گیدنز در دوران مدرن تنظیم و باتوجه به میزان بازنمایی روستایی و عشایری، در کتاب های درسی به آزمون گذاشته ایم. کار تحلیل این تحقیق از نوع تحلیل محتوای کیفی است. با توجه به توضیحاتی که در فصل روش تحقیق آمده و نمونه ای از تحلیل محتوای کیفی در ضمیمه، مضمون (theme) را زندگی روستایی و عشایری، مقوله ها را فرضیات 1 تا 22 و زیرمقوله ها را سه نوع بازنمایی (ملموس،انتزاعی و کلیشه-ای) زندگی های روستایی و عشایری در کتاب های درسی درنظر گرفته ایم و با توجه به متن کتاب ها، موارد لازم را در زیرمقوله ها کدگذاری کرده ایم در پایان باید گفت 11 بازنمایی ملموس یا عینی، 9 بازنمایی انتزاعی یا تئوریک و 14 بازنمایی کلیشه ای یا حاشیه ای از زندگی روستایی وعشایری در کتاب های درسیِ هدف وجود دارد. در واقع بازنمایی زندگی روستایی و عشایری از نوع واقعی نیست بنابراین فرضیه اصلی تأیید و پاسخ سوال اصلی تحقیق منفی است. باید اذعان کرد که کتاب های درسیِ مورد مطالعه نه از بعد فنی و نه از بعد توصیفی برنامه ای برای بازنمایی زندگی روستایی و عشایری ندارند.