نام پژوهشگر: فریدون خالقی

اوضاع سیاسی کردها از ورود سلجوقیان تا پایان خلافت عباسی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  فریدون خالقی   مصطفی پیرمرادیان

کردها یکی از اقوام ایرانی هستند که به واسطه موقعیت سرزمینشان، در طول تاریخ به ویژه بعد از اسلام، بارها مورد تهاجم اقوام مختلف از جمله: اعراب، ترکان و مغولان قرار گرفته اند و سخت ترین مصیبت ها را در این حملات متحمل شده اند. بدون شک از دلایل اصلی این وضعیت ناگوار، واقع شدن سرزمین آنها بر چهار راه ارتباطی ایرن، عراق، شام و روم بوده است. و این جایگاه خاص، سرزمین کردها را به یکی از کانونهای حادثه خیز جهان اسلام مبدل کرده است که بر پایه این شرایط، بررسی اوضاع سیاسی آن ها از اهداف این پژوهش است. ضعف حکومت آل بویه در مقطعی به کردها این فرصت را داد تا به تشکیل حکومت های منطقه ای اقدام کنند و چندین دهه درمناطق مختلف به حکومت بپردازند. اما این دوره استقلال در قرن پنجم با هجوم ترکان به پایان رسید. هرچند آن گونه که منابع اشاره میکنند، امیرنشین های کردی دربرابر هجوم ترکان غز مقاومت های سختی کردند، اما دربرابر فشار فزاینده طایفه ای دیگر از غزان که همان سلجوقیان بودند، ناچار سرتسلیم فرود آوردند و به دوره ای پا نهادند که نگارنده در این پژوهش کوشیده است تا با بهره گیری از منابع اصیل و پژوهش های جدید پرتویی بدان بیفکند و با تعقیب خط سیرآن، درحل مجهولاتش بکوشد. بدون تردید ورود ترکان سلجوقی، هم از لحاظ سیاسی و هم اجتماعی - فرهنگی اثرات ناگواری برای کردان داشت. از یک سو حکومت های کرد استقلال خود را ازدست دادند و بعضاً از بین رفتند و از سوی دیگر، تسلط سلجوقیان، باعث مهاجرت سیل آسای قبایل ترک به مناطق مختلف ایران، از جمله مناطق کردنشین شد و در نهایت باعث تغییر بافت قومی و زبانی دربخش هائی از کردستان شد. که بررسی این موضوع از بخشهای اصلی این رساله است. به هرشکل، بازسازی تاریخ کردها، دشواریهای خاص خود را دارد، چه این امر مستلزم کاوش در منابعی است که نه برای این قوم و نه درباره اش نوشته شده اند. در واقع این مشکلات، بخش عظیمی ازگذشته آنان را مغفول گذاشته است و تنها در آوردگاه های نبرد، بدانان گوشه های چشمی افکنده است و این خلاء عظیم، محقق را با سیل انبوهی از گزارشهای منقطع روبرو می سازد.