نام پژوهشگر: محمد خالد فیضی

تاریخ ترجمه متون انگلیسی از آغاز قاجاریه تا پایان دوره مظفری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1391
  محمد خالد فیضی   هوشنگ خسروبیگی

: در آغاز حکومت قاجاریه به دلیل سال های طولانی آشوب و جنگ های داخلی، شرایطی نا مساعدی بر ایران حکم فرما بوده است شرایطی که حملات روسیه در دوره فتحعلی شاه بر وخامت آن می افزاید.اما در همین دوره عباس میرزا ولیعهد عزم ساختن ایران می کند و در قدم اول تعامل با غـــرب را چاره ی کار می داند. لذا ترجمه را به عنوان مهمترین ابزار در این تعامل، اعتلا می بخشد و ترجمه از زبان انگلیسی با همت او آغاز می شود که در پژوهش پیش رو تاریخ و سیر این حرکت فرهنگی وعوامل مـــوثر بر آن مورد بررسی قرار می گیـــرد؛ و مترجمین و افــــراد موثر در پیشبرد ترجمه انگلیسی نیز بازشناسانـــــده می شود.عباس میرزا با استخدام چند مستشار انگلیسی و اعزام دانشجو به انگلستان، باعث می شود که زبان انگلیسی در بین کارهای ترجمه شده تا قبل از دوره ناصری به عنوان زبان مبدا، حضوری پررنگ تر از تمام زبان های اروپایی داشته باشد.اما در دوره ناصری شرایط به گونه ای دیگر رقم می خورد وترجمــه از زبان فرانسه بسیار پیشی می گیرد. شناسایی عوامل رونق ترجمه در دوره قاجار (از آغاز تا پایان دوره مظفری ) و بررسی فراز و فرود ترجمه از زبان انگلیسی در این دوره ، و چرایی و چگـونگی آن، مساله اصلی این تحقیق است.برای نیل به اهداف مورد نظر، بررسی توصیفی – تحلیلی در حوزه مطالعات تاریخی انجام شده است؛ که بهره گرفتن از منابع دست اول و کتاب های ترجمه شده در این دوره ، پشتوانه ی آن بوده و نتایجی را حاصل شده است. ترجمه از زبان های اروپایی در دوره قاجار با زبان انگلیسی آغاز شـــده و گستــرش یافت ؛ ولی از دوره ناصری به بعد زبان فرانسه توفیق بیشتری می یابد. در این دوره در سطح بین الملل، فرانسه آغازگر تحولاتی فرهنگی می شود که بر اوضاع داخلی ایران نیز تاثیر می گذارد.ناصرالدین شاه به زبان فرانسه علاقه مند شده و زبان مهمترین موسسات علمی ایران یعنی دارالفنون و دارالترجمه نیز زبان فرانسه می شود. دانشجویان نیز از زمان محمد شاه به فرانسه اعزام می شوند؛تمــــام این عوامل و نیز تا حدی بیزاری های ایرانیان از انگلیسی ها، باعث عقب ماندن زبان انگلیسی از زبان فرانسه در ترجمه می گردد