نام پژوهشگر: مهسا سردارآبادی
مهسا سردارآبادی پویان شهابیان
شهرها همواره به دلیل تمرکز محیطی کانون هجوم مخاطرات زیست محیطی می باشند و این مسئله به خصوص در شهرهای کشورهای درحال توسعه، نمود بیشتری می یابد. این مساله سبب وارد آمدن خسارات جبران ناپذیری به محیط زیست گشته است به گونه ای که محیط زیست به عنوان آسیب پذیرترین حوزه در توسعه شهرها به شمار می رود. به دنبال چنین اثرات منفی حاصل از رشد و توسعه بی برنامه بر روی محیط زیست، توجه به ارزیابی اثرات زیست محیطی ناشی از توسعه در طرح-های توسعه شهری از ضروریات به حساب می آِید. امروزه ارزیابی اثرات زیست محیطی (eia) در اکثر پروژه ها و طرح ها مورد عمل قرار می گیرد اما به دلیل محدودیت ها و مقیاس کوچک حوزه عمل آن و لزوم توجه به اثرات عمده ناشی از راهبردها و سیاست های توسعه، سطح دیگری از ارزیابی زیست محیطی با رویکرد استراتژیکی مورد توجه قرار گرفته است. هدف ارزیابی زیست محیطی استراتژیکی (sea) ارزیابی اثرات ناشی از راهبردها و سیاست ها و در نظر گرفتن اثرات تجمعی حاصل از برنامه ها و طرح ها است و هم اکنون در بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان مورد استفاده قرار می گیرد. مزیت عمده sea توجه آن به اهداف و مفاهیم توسعه پایدار است و در سال های اخیر مورد توجه برنامه ریزان توسعه قرار گرفته است. با توجه به ماهیت استراتژیک sea و روند تهیه برنامه های توسعه شهری در کشور، sea از توان تطبیقی مناسبی برای به کارگیری در چنین طرح هایی برخوردار است که در این پژوهش به آن پرداخته شده است. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی زیست محیطی راهبردهای توسعه در نمونه ای از این نوع طرح های شهری (طرح جامع شهر لاهیجان) تدوین شده و تلاش کرده است تا با به کار گیری این روش ارزیابی(sea) و معیارهای متناسب با آن، راهبردهای توسعه طرح مذکور را مورد ارزیابی قرار دهد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که راهبردهای توسعه طرح جامع شهر لاهیجان با احتساب 55.3 درصد از نمره کل، در سطح متوسطی از انطباق با اهداف توسعه پایدار قرار گرفته است. البته برخی از معیارها و زیرمعیارها قوت و ضعف بیشتری را در مقایسه با رویکرد توسعه پایدار با استفاده از مدل seaنشان می دهد که به تناسب آنها نیز، اولویت های برنامه ریزی مشخص شده است.