پدیده اعتیاد در جهان امروز از مسایل مهم اجتماعی است که در بیشتر کشورها نسل جوان و نوجوان جامعه با آن روبرو است. آن چه مسلم است دلایل اعتیاد نوجوانان بسیار پیچیده است و از فرهنگی به فرهنگ دیگر و کشوری به کشور دیگر تفاوت میکند. آن چه که تقریباً به صورت همگانی در بین نوجوانان بیشتر دیده میشود، اولین تجربه مصرف موادمخدر به صورت تفریحی یا به منظور برطرف کردن اضطراب و افسردگی است. علل و عوامل گوناگونی در گرایش نوجوانان به این پدیده شوم دخالت دارند که بعضی از آنها مربوط به تربت و فرهنگ خانواده است. مهمترین مولفههای گرایش نوجوانان به مواد مخدر و اعتیاد در نهاد خانواده عبارتند از: عدم شناخت و آگاهی خانواده، آشفتگی و نابسامانی کانون خانواده، فقر و تبعیض ناروا را می توان نام برد. مطالعات متعددی که در خصوص سبب شناسی اعتیاد به عمل آمده یکی دیگر از دلایل دوستان ناباب بوده است. که محققان مختلفی بر آن صحه گذاشتهاند. همچنین موقعیت جغرافیایی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی محل سکونت نیز از عوامل تأثیرگذار بر اعتیاد نوجوانان به شمار میآید. لذا مجموعهی این عوامل متأسفانه از نوجوان سالم فردی معتاد و وابسته به مواد مخدر میسازد. اغلب نوجوانان معتاد ناگزیرند زندگی خود را از راههای نادرست از قبیل سرقت، تجاوز به عنف، قتل، فحشا و فروش موادمخدر تأمین کنند و این خود به افزایش کج روی و انحرافات اجتماعی در جامعه کمک میکند. در تحقیق میدانی این پژوهش نتایجی که از طریق تهیه و توزیع پرسشنامه میان نوجوانان زندانی واقع در کانون اصلاح و تربیت بوشهر و پس از تجزیه و تحلیل داده ها بدست آمده، عبارتست از: عدم نظارت والدین بر رفتار آن ها، نابسامانی و از هم گسیختگی خانواده، فقر و اوضاع نابسامانی اقتصادی، عدم آگاهی و شناخت نوجوانان از مضرات مواد مخدر و همچنین دسترسی آسان به این مواد. از دیگر نتایج این تحقیق میدانی، ضعف بُعد فرهنگی در خانواده این گروه از نوجوانان بوشهر و همچنین پایین بودن سطح تحصیلات عالی از جمله مواردی بوده که گرایش به اعتیاد را در بین نوجوانان بیشتر نشان می دهد. بنابراین لازم است که همه دستاندرکاران و مسوولین جامعه و خانوادهها برای جلوگیری از گرایش نوجوانان به مواد مخدر و اعتیاد، راهبردها و راهکارهایی عملی در محیط خانواده و جامعه در دستور کار خود قرار دهند تا شاید بتوان راهکاری برای نجات نسل نوجوان را از دام این دیو سیاه فراهم نمود