این پایان نامه به مقایسه و بررسی گلستان سعدی (ف-691) و اخلاق ناصری خواجه نصیرالدین طوسی (597-672) می پردازد. دو اثر یاد شده از نظر زمانی متعلّق به یک دوره اند؛ ولی با شکل متفاوت نگاشته شده-اند. در این پژوهش مضامین و اندیشه های مشترک در حوزه اخلاق، خانواده، تعلیم و تربیت، آداب اجتماعی و مسائل سیاسی در دو اثر بررسی شده است و رویکردهای اخلاقی، سیاسی و اجتماعی و تفاوت بیانی دو نویسنده از یک موضوع واحد نشان داده شده است. زندگی و محیط فکری و فرهنگی، مخاطب دو اثر و عقاید و باورهای مذهبی سعدی و خواجه نصیرالدین طوسی بر روند شکل گیری دو کتاب و شیوه ارائه آن ها اثر گذاشته و سبب به وجود آمدن دو نوع از انواع کتب اخلاقی شده است. رویکرد خواجه طوسی به اخلاق و حکمت عملی، نظری است در حالی که رویکرد سعدی به آن تجربی است. مضامین مشترک در دو اثر ذیل مباحث تهذیب نفس، تدبیر منزل، سیاست مدن و آداب اجتماعی است.