نام پژوهشگر: اژدر علیپور
اژدر علیپور جمال محمدی
چکیده مسئله اصلی پژوهش حاضر تحلیل تصویری از اعتماد اجتماعیِ بین نسلی است که در سریال تلویزیونی ستایش بازنمایی و روایت می شود. ستایش در مقام یکی از پر مخاطب ترین سریال هال تلویزیونی می کوشد با تمسک به انواع شگردها و تمهیدات بصری و روایی، و انواع رمزگذاری های فنی و اجتماعی و ایدئولوژیکِ متن، تصویر خاصی از وضعیت اعتماد اجتماعی، به طور عام، و اعتماد اجتماعیِ بین نسلی، به طور خاص، در جامعه ایران ارایه دهد. تحقیق حاضر کوشیده است با تکیه بر ایده های منتج از نظریه بازنمایی رسانه ایِ پدیده های اجتماعی ( در آرای هال، فیسک و مک کیب ) و نیز به مدد روش تحلیل نشانه شناسی، دلالت ها، مضامین، برجستگی ها، سکوت ها، تناقض ها و ناسازه های این تصویر بازنموده را برملا سازد؛ و سپس با استناد به رویکرد نظری پیوتر زتومکا درباره اعتماد اجتماعی ( و مولفه ها، شاخص ها، ابعاد و سطوح آن ) و تحقیقات انجام شده درباره وضعیت اعتماد اجتماعی در جامعه ایران، تصویر اعتماد اجتماعیِ بازنمایی شده در این سریال را به شیوه ای جامعه شناختی انتقادی تفسیر کرده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که سریال ستایش سعی دارد پدیده اعتماد اجتماعی را به سطح پدیده ای فردی فروکاهد، یعنی ریشه های تضعیف یا تقویت آن و فاصله میان شکل موجود با شکل مطلوب آن را به مکانیسم های روانی پیوند زند. فزونتر، این متن به انحاء مختلف در صدد ساده سازی روابط پیچیده اجتماعی و به حاشیه راندن امر اجتماعی بر می آید، راهکار احیای همبستگی های اجتماعیِ مبتنی بر اعتماد متقابل را در تقویت خلق وخوهای اخلاقی فردی جستجو می کند و نقش تعیین کننده ساختارهای اجتماعی را نادیده می گیرد. کلیدواژه: اعتماد اجتماعی، بازنمایی، روایت، تیپ ایده آل، ایماژ، رمزگان، امر استعلایی، مکانیسم های روانی.