نام پژوهشگر: پریسا شیران

"احضار شبح یک گل رز": خوانشی شالوده شکنانه از شعر چهار کوارتت تی. اس. الیوت
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1381
  پریسا شیران   هلن اولیایی نیا

شعر چهار کوارتت تی. اس. الیوت که حاصل واکاوی موشکافانه ادبیات می باشد، یکی از رضایت بخش ترین تجربه های مذهبی-شعری ادبیات نوگرا به شمار می آید. ثمره ی چنین کندو کاوی شعری است که به طور پایان ناپذیری پرمعنا بوده و خواهد بود. به نظر می رسد شالوده شکنی که توسط ژاک دریدا مطرح شده و بسط یافته است همان نظریه ای باشد که برای حضورش شعر چهار کوارتت دو دهه ای را در انتظار گذرانید. این تحقیق، با استفاده از نظریه ی شالوده شکنی و مفاهیم متعددی که دریدا در تحلیل های ادبی و فلسفی خود مطرح کرده است، سعی بر آن دارد تا یاد آور تاکید دریدا بر تجربه ی تقلیل نیافتنی متون ادبی و ناسازه های سرکوب شده ی متون فلسفی گردد. شعر چهار کوارتت شبکه ای از دال های بهم زنجیرشده ای است که تلاش خواننده برای تقلیل متن به معنایی واحد را به سخره می گیرند. به بیانی دیگر، شعر لایه هایی از معانی متناقضی را در بر دارد که بافت آن را همزمان از جهات مختلف از هم می شکافد و ساختار آن را شالوده شکسته می سازد. به لحاظ فلسفی نیز، چهار کوارتت ساختار خوداگاهی انسان را مورد بررسی قرار داده است. الیوت با تاکید بر لزوم حافظه، تکرار، درهم ریختگی زمان، مرگ، جهان عینی و غیره در شکل گیری خوداگاهی انسان یادآور انتقاد دریدا از پدیدارشناسی هوسرل می گردد. اگرچه الیوت به فردیت اجتناب ناپذیر همه ی آنچه حقیت خوانده می شود آگاه بود، اما او مجذوب حضور حقیقتی عینی ماورای مرزهای بشریت می باشد. او که همواره بین عینی گرایی (در قالب راسلی آن ) و ذهنی گرایی (در قالب بردلیایی آن) در نوسان بود، گرایش خود به سوی عینی گرایی را در ساختار و اندیشه ی چهار کوارتت نمایان می سازد. از دیگر نتایج سرگردانی فلسفی الیوت در هزار توی خودآگاهی انسان بازشناخت مرگ به عنوان اپوریایی می باشد که او را به سکوت واداشته است. بر خلاف چنین تعهدی در برابر اپوریای مرگ، الیوت نادرستی تاریخ هگلی را آشکارا مورد سوال قرار داده است. در نمایشی استعاری از حرکت تاریخ، الیوت، همانند دریدا، به تامل درباره ی خاکستر به عنوان پس مانده های نیروی دیالکتیکی آوف هه بونگ می پردازد که تصور متافیزیکی هگل از تاریخ را به چالش می کشد. به لحاظ تکنیک، آنچه به چهار کوارتت ساختاری شالوده شکسته بخشیده است حافظه ی شعر می باشد که مضامین شعر رابا تکرار آنان متفاوت ساخته است. وجود ارتباط تکرار شده ی میان stillness (در هر دو معنای سکوت و سکون) و حرکت لغات و لوگوس با خاطر نشان ساختن درک الیوت از نابسندگی اجتناب ناپذیر دال ها برای نمایان ساختن دال متعالی تنها یکی دیگر از جنبه های فکری الیوت را آشکار می سازد. در جهت جبران کار برد جزئی شالوده شکنی در آثار تی. اس. الیوت، این تحقیق سعی در گسترش دامنه ی رویارویی شعر الیوت و نظریه ی شالوده شکنی دریدا دارد. کلید واژه ها: تی. اس. الیوت، چهار کوارتت، ژاک دریدا، شالوده شکنی، اپوریا، افشانش، خاکستر، تکرر پذیری