نام پژوهشگر: ابراهیم بیدکی
ابراهیم بیدکی محمد حسین بیات
در اکثر انتهای آیات عبارات به ظاهر مستقلی از لحاظ مفهومی دیده می شود که در نگاه اول تناسب و ارتباطی را با مفاد و محتوای آیه مربوطه نشان نمی دهند و به نظر می رسد هدفی غیر از ارائه محتوای آیه را دنبال می کند. لذا لازم است تا ارتباط یا عدم ارتباط خواتیم هر آیه با همان آیه مورد بررسی قرار گیرد تا چرایی این موضوع کاملا مشخص و محرز گردد. مقصود ما از خواتیم آیات عبارات و جملات مستقلی هستند که در انتهای بسیاری از آیات قید شده اند و در نگاه اول از لحاظ مفهوم و معنایی هم مستقل و بدون ارتباط با مفاد آیه به نظر می ایند. در اصطلاح علوم قرآنی بحث فواصل دارای شباهتهایی با مبحث مورد نظر ما می باشد. لکن تعاریف ارائه شده از این علم که در ادامه به آن اشاره می کنیم با تعریفی که ما از خواتیم آیات داریم و هدفی که از این تحقیق دنبال می کنیم تفاوت دارد. لذا عنوان این تحقیق و پایان نامه به بررسی خواتیم آیات .... نامگذاری گردید. نظر به گستردگی موضوع و تعدد آیات سوره نساء (176 آیه) در خصوص خواتیم مشابه در آیات دیگر از قرآن کریم به خواتیم و عباراتی خواهیم پرداخت که کاملا مشابه خاتمه آیه مورد بحث ما باشد. چرا که معتقدیم اندک تفاوتی در کلمات و عبارات قرآن کریم حاکی از هدفی جدید از ناحیه شارع حکیم می باشد. در واقع این اعتقاد وجود دارد که قرآن کریم قول و فعل بشر نیست تا به دلیل نقص در علم و دانش الفاظ در مواضع غیر خود به کار رفته باشند. بلکه هر لفظی در جایگاه خود قرار گرفته است و مفهومی ویژه را می رساند. طبیعی است که اندک تفاوتی (هرچند ناچیز) در هر عبارت مفهوم جدید و دیگری را در پی خواهد داشت. از آنجا که سوره نساء دومین سوره بزرگ قرآن (بعد از سوره بقره) بود و براساس قول بیشتر مفسرین تماما مدنی است، لذا در این تحقیق از این سوره جهت پی بردن به ارتباط خواتیم آیات با مفاد آن بهره برداری گردید. ضمن اینکه خواتیم ایات این سوره تقریبا یک شکل و به یک صورت است که کار تحقیق را آسان تر و نتیجه را مستدل تر می نماید.