نام پژوهشگر: رضا رستگاران
رضا رستگاران محمد توحیدفام
ظهور سلفی گری یکی از مهمترین وقایع تاریخ است که فراز و نشیب بسیاری را شاهد بوده و توانسته است بااستفاده از جذابیت هایش در بین تمامی ادیان و توده ها، با شعار بازگشت به اصول اولیه، در برهه هایی از تاریخ تاثیرات فراوانی بر جای گذارد. شکل گیری سلفی گری همچنین یکی از مهمترین رویدادهای ایدئولوژیک تاریخ مسلمانان به شمار می آید، که توانسته است با ادبیات فقهی و کلامی، نیاز به گرایش ها و جریان های سیاسی سلفی را در اشکال امروز باز تولید نماید. بنابراین یکی از خطرناک ترین تهدیدات جهانی اسلام رویکرد خاصی از اسلام گرایی است که با عنوان "سلفی گری" معرفی می شود. چندی پیش و در بحبوحه انقلاب مصر، تعدادی از رهبران سلفی این کشور، "دموکراسی" را کفر خوانده و خواستار احیای نظام بیعت در انتخاب خلیفه مسلمین شدند. در کنفرانس انتخاباتی منطقه البراجیل در جیزه، عادل عزازی گفت : «دموکراسی یا آنچه که از آن به حکومت ملت بر کشور تعبیر می شود کفر به خداست، قوانین اسلامی که در عربستان اجرا می شود در کاهش جرایم موثر بوده و این امر باید مورد توجه ما نیز باشد.» اگر بپذیریم که قوانین حاکم بر عربستان همان آموزه های سلفی و وهابی است که هیچ ارتباطی با سلف صالح ندارند، باید گفت؛ سلفیان در حال تجدید قوا هستند و مایه نگرانی مسلمانان میانه رو و صلح طلب، چرا که این باز تولید جهل، برای جهان اسلام گران تمام خواهد شد. با توجه به مواجهه جدی نظام بین الملل با موضوع افراطیون مسلمان که از سوی رسانه ها و سیاسیون غربی بنیادگرا نام گذاری شده اند و اهمیت روشن شدن زوایای پنهان خشونت ورزی و افراط گرایی، این پایان نامه مشخصا به موضوع افراط گرایی و نفوذ اندیشه های سلفی تندرو، بر رفتار سیاسی گروهی از مسلمانان می پردازد که در عمل به فرائض دینی به وجه سیاسی دین، مطابق با تفاسیر و آراء اسلاف خود توجه بیشتری می کنند و با استفاده از منابع مالی برخی کشورها و بعضا انگیزه های سیاسی به خشونت و ترور متوسل می شوند. امروزه همچنین در سایه تعریف آشفته ای که از مفهوم اهل سنت ارائه می شود، جریان های سلفی واژه سلف را مصادره به مطلوب کرده و حتی مفهوم اهل سنت را عمدتا درتقابل با شیعیان به کار می برند. بنابراین ضمن هشدار درباره یکسان انگاری سلف گرایی و سلفی گری و تاکید بر تمایز بین جریان سلفی تندرو با اهل سنت و فرق اسلامی، واضح است که باید حد فاصل این مفاهیم و جریانات را در مبانی و ایده های پایه ای ایشان جستجو کرد. در این پژوهش ضمن تمایز میان فرقه های مختلف مسلمان سنی مذهب، با غور در مدارس اسلامی پاکستان و نحوه آموزش تعلیمات مذهبی در این مدارس، میزان تاثیرپذیری طلاب دینی از اندیشه های سلفی بررسی و پیش از آن با اکابر سلفیه آشنا خواهیم شد. چگونگی ظهور سلفیه، نحوه نضج و توسعه مدارس اسلامی پاکستان، باورهای سلفیان، موضوع تکفیر، مسئله بدعت، ارائه تفسیری خاص از مقوله جهاد، ضدیت با غرب و مدرنیته، صدور فتاوای فتنه انگیز و ... که همگی دلالت برگذشتن از مرز اعتدال و میانه روی در این مسلک دارند، به حول و قوه الهی موضوع بحث این مقاله خواهد بود. امید است این کوشش چراغ راهی برای پویندگان راستین مسیر پرخطر و طولانی، صلح طلبی و انسانیت مداری باشد.