عارفه صابری افتخاری مهین سهرابی
آثار و بقایای شی ءباوری همواره در میان فرهنگ عوام از جمله فرهنگ عامیانه ایران به جا مانده است. در این رویکرد توجه به منشأ باور به برخی اشیاء و چگونگی عملکرد و اثربخشی آن ها در فرهنگ جوامع ابتدایی و باورهای عامیانه در اولویت قرار دارد. و روشن شدن نظریه شیءباوری در ایران نیازمند شناخت باورهای ریشه دار و کهن در فرهنگ مردم ایران در رابطه با استفاده از اشیایی خاص نیز است. همچنین شناخت باورهای عوام و تأثیر آن در خلق هنر سنتی در حیطه فلکلر از اهداف این پژوهش است. به این منظور ابتدا به چیستی شیءباوری و چگونگی پدید آمدن آن در میان جوامع ابتدایی بر اساس نظریات مردم شناسان پرداخته شد. همچنین شیءباوری در فرهنگ مردم ایران به همراه آداب و رسوم و باورهای مرتبط با آن اشیاء بررسی گردید. داده های حاصل از این بررسی ها به روش استقرایی و بر اساس اشیای باورشده در فرهنگ سقاخانه مورد تحلیل قرار گرفت و از آن جا پژوهش حاضر به این نکته منتج گردید که آثار هنری سنتی نه تنها اشیایی برخاسته از باورهای جمعی و اعتقادات آیینی-مذهبی در فرهنگ عامیانه هستند، بلکه توده مردم جهت رسیدن به نیازها و خواسته های معنوی خویش به این اشیاء توسل جسته، و آن ها را باور دارند. واژگان کلیدی: هنرسنتی، شیءباوری، فرهنگ عامیانه
