همکاریهای منطقه ای در گذار از دوران جنگ سرد به عصر جهانی شدن از پیگیری اهداف ایجابی و راهبردی سیاسی – امنیتی به منظور بالا بردن ضریب امنیتی در مقابل بلوک بندی های جهانی (شرق وغرب ) به مرحله جدیدی که در آن تأمین اهداف و منافع اقتصادی را شامل می شود تغییر ماهیت و کارکرد یافته است .گروه زیادی از اندیشمندان و صاحب نظران دو مولفه از مولفه های اصلی عصر جهانی شدن را در از میان رفتن زمان و مکان بوسیله گسترش فناوریهای نوین ارتباطی و وابستگی متقابل اقتصادی ارزیابی می کنند ودر این میان مناطق آزاد متغییر اقتصادی جدیدی در ارتباطات و همکاریهای اقتصادی دورن منطقه ای را تشکیل می دهد چرا که می توان همکاریهای منطقه ای در چارچوب منطقه گرایی اقتصادی را همچون حلقه واصل و واسط کشورهایی عنوان کرد که می خواهند علاوه بر متضرر نشدن از معایب جهانی شدن که ناشی از ضعف اقتصادی ،صنعتی داخلی است از منافع آن که دست یابی به بازار هایی متنوع بوده نیز بهره برند. مناطق آزاد ایران با هدف دست یابی به امکان صادرات بیشتر ،بهره مندی از تکنولوژی روز جهانی و گسترش ارتباطات اقتصادی – تجاری با دیگر کشورها با هدف توسعه اقتصادی ایران و اتصال بدنه و ساختار اقتصادی – صنعتی آن به اقتصاد جهانی از اولین دهه 70 شمسی در صحنه اقتصادی ایران شکل یافتند ودر این میان منطقه آزاد انزلی بعد از تعیین محدوده قانونی ، تصویب اساسنامه و تعیین اعضاء هیأت مدیره از سال 84 شروع به کار نمود. سئوال اصلی تحقیق پیش روی این است که آیا منطقه آزاد انزلی می تواند زمینه ساز گسترش تعاملات و همکاریهای مطنقه ای با کشورهای همسایه باشد؟ داده های پژوهش های صورت گرفته مبین این امر است که منطقه آزاد انزلی با دارابودن موقعیت ممتاز در کریدور شمال - جنوب ، نزدیکی به بازارهای اصلی تولیدی – مصرفی داخلی و کشورهای حاشیه دریای خزر می تواند از ظرفیت ها و مزایای خود در جهت گسترش همکاریهای اقتصادی که منجر به همکاریهای سیاسی – امنیتی مشترک میان کشورهای حاشیه دریای خزر و قفقاز می شود بهره برداری کند موضوعی که با عنایت به وجود مشترکات فرهنگی ،قومی ،اقتصادی و استراتژیک مشترک قابل تحقق است .