کتاب هدایه المتعلمین یکی از مهم ترین و گرانبهاترین کتب پزشکی به شمار می رود که در قرن چهارم هجری تألیف شده است . و در ردیف قدیمی ترین آثار منثور طبی زبان فارسی قرار دارد . و از این حقیقت حکایت می کند که در یک هزار سال پیش زبان فارسی برای نگارش کتابی در علم طب مایه کافی داشته است و از جهات مختلف دیگر نیز مانند تاریخ طب ، اسلوب نگارش ، لغات علمی پزشکی فارسی و غیره حائز اهمیت می باشد. در این پژوهش تحلیل محتوایی و واژگانی کتاب هدایه المتعلمین نوشته ابوبکر اخوینی برای تهیه اصطلاحنامه پزشکی دوره اسلامی نیز در نظر گرفته شده است . و اشاره می شود که نویسنده از منابع اصیل در کتاب خود بهره برده و به ترکیب کلمات اصیل فارسی نیز پرداخته است . محور اصلی این پژوهش رهیافت به سطح روابط معنایی تاریخی واژگان کهن پزشکی در کتاب هدایه المتعلمین است . به همین دلیل لازم دانسته شد که برای ترسیم فضای کلی تطور دانش پزشکی در تاریخ اسلام (بین قرون 1 تا 13 ) هجری و دست یافتن به دانسته های عمیق در این حوزه واژگان فنی و بنیادی این دانش از متون تخصصی تاریخ پزشکی دوره اسلامی استخراج ، بررسی ، تعریف سطح روابط معنایی شده و در نهایت تنظیم الفبایی شود . علاوه بر تعریف نقش این کتاب در تاریخ پزشکی از این نظر که ترسیم کلی تاریخ پزشکی اسلامی با استناد به متون پزشکی کمتر مدنظر بوده ، چنین تحقیقی ضروری می باشد .