هدف از تحقیق حاضر، مقایسه پاسخ سرولوژیک واکسن های ترکیبی و غیرترکیبی برونشیت عفونی و نیوکاسل در جوجه های گوشتی می باشد. به این منظور، 225 قطعه جوجه ی گوشتی یک روزه ی سویه راس خریداری و بعد از تعیین پادتن مادری، به طور تصادفی به 5 گروه مساوی تقسیم شدند. جوجه های گروه 1 به عنوان کنترل واکسنی دریافت نکرد. جوجه های گروه 2، 3، 4 و 5 به ترتیب با واکسن ترکیبی تجاری نیوکاسل + برونشیت ، واکسن های جداگانه نیوکاسل و برونشیت، با واکسن منفرد نیوکاسل و با واکسن برونشیت عفونی در سنین 1 و 18 روزگی به ترتیب با روش قطره چشمی و خوراکی واکسینه شدند. از جوجه های هر گروه به طور تصادفی 12 قطعه در سن 18 و 42 روزگی خون گیری شدند و عیار پادتن در برابر nd وib به ترتیب با روش ممانعت از هماگلوتیناسیون و کیت الیزا اندازه گیری شدند. در بین گروه های واکسینه از نظر آماری تفاوتی مشاهده نشد. این مطالعه نشان داد جهت به دست آوردن پاسخ ایمنی مطلوب و کاهش هزینه و استرس گله می توان از واکسن های دوگانه ی نیوکاسل و برونشیت عفونی به جای واکسن های یک گانه ی نیوکاسل و برونشیت عفونی استفاده نمود.