یکی از مناطق جنوبی تر لرستان که به طور گسترده ای مود توجه هیئت باستان شناسی هلمز قرار گرفت ، دشت رومشگان می باشد. در نتیجه مطالعات و کاوش های باستان شناسی در مکان های باستانی کمترلان i و ii ، چغاسبز و میرولی ، اطلاعاتی در مورد باستان شناسی دشت رومشگان در منطقه پیش کوه غربی حاصل شد. هیئت هلمز عصر مفرغ منطقه را به سه دوره کوچک تر عصر مفرغ قدیم (حدود 2000- 2900 ق. م) ، عصر مفرغ میانه (حدود 1600 – 2000 ق.م) و عصر مفرغ جدید (حدود 1200 – 1600 ق.م) تقسیم نموده است ؛ در این ارتباط سفال شوش d را مرتبط با مفرغ قدیم، سفال گیان ivc–iii را مرتبط با عصر مفرغ میانه و سفال گیان ii را در رابطه با مفرغ جدید در نظر گرفته و مطالعات مقایسه ای و گونه شناسی خود را بر این اساس متمرکز نموده اند. در توالی مجموعه سفال گودین iii ، سفال های عصر مفرغ قدیم قابل مقایسه با فاز های 6-4 گودین iii ، سفال های عصر مفرغ میانی قابل مقایسه با فاز iii:2 و سفال عصر مفرغ جدید، قابل مقایسه با فاز p iii:2 می باشد. این تحقیق با هدف مطالعه پراکندگی استقرارهای دوره مفرغ دشت رومشگان و مقایسه داده های آنها با محوطه های موجود در دشت رومشگان که برخی از آنها توسط هیات هلمز در بین سال های 8-1937 میلادی کاوش قرار گرفته و دیگر محوطه های شاخص دوران مفرغ، انجام شده است. شمال این دشت را کوه های براَفتو و سدن، جنوب آن به مله کوه، غرب آن به مله طولکش و شرق آن به کوه ویزن هار منتهی می شود. روش انجام تحقیق، منطقه مورد نظر با روش های مطالعات کتابخانه و بررسی پیمایشی(میدانی) و در نتیجه شناسایی محوطه ها، انجام گرفته است. در نتیجه مطالعات انجام پذیرفته 12 محوطه باستانی مربوط به استقرارگاه های دوران مفرغ در دشت رومشگان شناسایی گردیده، که به ترتیب از سمت شرق به غرب منطقه مورد مطالعه قرار گرفته است این محوطه ها عبارتند از: 1- چشمه کوه سونَ 2- تپه عمولو بازوندی 3- تپه چیا گومه ای(گومبه ای) 4- تپه چیابل (چغابل) 5- تپه خندق مم جان 6- تپه چیا بی کسه 7- تپه چغابور 8- تپه چغاسبز (چیا سوز خدانظر)،9- تپه کمترلان 1 (چیا نوره ) 10- تپه کمترلان 2 (چیا خاک کنه) 11- تپه چیا بردینه 12- تپه گوری فرامرز میرولی. واژگان کلیدی:زاگرس مرکزی، لرستان، عصر مفرغ، رومشگان، کمترلان، گودین.

زاگرس مرکزی از دیرباز مورد توجه گروهای انسانی بوده است؛ از همین رو پژوهش های هدفمند و گسترده از ده? شصت میلادی به وسیله رابرت بریدوود آغاز گردید. از اینرو برخی از دره ها و مناطق پیشکوه جنوبی از این تحقیقات به دور مانده بود و تنها چند بازدید و گمانه زنی محدود صورت پذیرفت. دره سیمره به دلیل موقیعت سوق¬الجیشی در میان زمین¬های حاصلخیز در تحتانی بخش پیشکوه جنوبی به عنوان مناطق بینابینی مطرح است. بر این اساس، بررسی و مطالع? یافته¬های فرهنگی و الگوی استقراری منطقه می¬تواند چشم انداز روشنی را در باستان¬شناسی زاگرس مرکزی پیش رو نهد. در این تحقیق به 42 محوط? پیش از تاریخی از پارینه سنگی میانی تا پایان دوره مس و سنگ پرداخته می¬شود. در این میان زمین لغزش بزرگ سیمره که در حدود 10 هزار سال پیش رخ داده بود، باعث تاثیر بسزایی در الگوی استقرار در دوره پیش از تاریخ و امروزه در شناسایی اسکان¬گاههای دوره مذکور شده است. در بازنگری دره سیمره علاوه بر اینکه تاثیر و تاثر مناطق پست و سرزمین های مرتفع زاگرس دیده می¬شود، به نظر می رسد که این منطقه گونه های فرهنگی خاص خود را داشته و خیلی تحت تاثیر فرهنگ های همجوار و به آنها کامل وابسته نبوده است. واژگان کلیدی: زاگرس مرکزی، دره سیمره، بررسی باستان شناسی، بازنگری، پیش از تاریخ، الگوی استقراری.