نام پژوهشگر: مریم شاه چراغیان
مریم شاه چراغیان عماد افروغ
مسأله زن، یکی از اساسی ترین مسائل هر تمدن و جامعه ای است. مسأله زن و خانواده با همه کارهایی که شده، هم چنان مهم و قابل بحث و قابل توسعه در اندیشه ورزی است. شرایط کنونی دنیا و جهان اسلام نیازمند آن است که الگویی جامع و مطابق با مقتضیات زمانی و مکانی ارائه گردد تا پاسخگوی التهابات و نیازهای کنونی باشد. زن مسلمان ایرانی نیازمند الگویی است که در همه ابعاد زندگی انسانی او را به سوی کمال و سعادت سیر دهد. در این پژوهش با رویکرد تمدن گرایی و با توجه به شرایط تاریخی و اجتماعی زن مسلمان ایرانی از یک سو و مبانی معرفتی، ارزشها و نظام فقهی و حقوقی از دیگر سو، الگوی جامعی از زن مسلمان ایرانی طراحی گردید؛ و نتایج بررسی های صورت گرفته در شش فصل نخست، در قالب طراحی الگوی زن مسلمان ایرانی، در فصل هفتم منعکس گردید. در این پژوهش با روش اسنادی و تحلیل محتوای کیفی و بهره گیری از استنباطات عقلی به این نتیجه رسیدیم که سیمای زن مسلمان ایرانی در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی قابل ترسیم است. در بُعد فردی، ده مورد از مهمترین مختصات فردی زن مسلمان عبارتند از: توحید و خداباوری، تعقّل و تفکّر، مطالعه و آگاهی و کسب علم، تجسّم قرآن در زندگی، رعایت پوشش و حفظ حریم ها، عفاف در نگاه، عفاف در گفتار، عفاف در رفتار، دوری از تجمّل گرایی و تبرّج، پرهیز از تشبّه به مردان. در سطح خانوادگی زن مسلمان ایرانی می تواند در نقش های دختری، همسری و مادری ایفای نقش کند که هر کدام مختصات و ویژگی های خود را دارد. همچنین در بُعد اجتماعی نیز دین اسلام حقوق و ارزش های فراخانوادگی زنان را به رسمیت شناخته و حضور اجتماعی او را تأیید کرده است، لکن این حضور اجتماعی باید مقیّد به دو نکته مهم باشد که عبارتند از: حفظ حریم ها در مواجه با نامحرم و اصالت دادن به نقش های همسری و مادری.