نام پژوهشگر: فهیمه نیک بین
فهیمه نیک بین علیرضا آستارایی
تثبیت بیولوژیکی نیتروژن یکی از مهمترین فرآیندهای طبیعی در کشاورزی است که سالانه بطور مقادیر زیادی نیتروژن اتمسفری (حدود 170 میلیون تن) را از این طریق به خاک وارد می شود. جنیستئین یکی از اصلی-ترین ایزوفلاونوئیدهای تراوش شده از ریشه لوبیا و سویا است که به عنوان سیگنال ملکولی گیاه به باکتری، موجب تحریک یا فعال سازی ژن نود باکتری ریزوبیوم می شود. تنشهای محیطی از جمله شوری با ایجاد محدودیت در بیوسنتز فلاونوئیدها موجب اختلال در همزیستی می شود. هدف اصلی از این تحقیق، بررسی تأثیر جنیستئین بر همزیستی لوبیا و سویا در تنش شوری است. بدین منظور آزمایشی با سه سطح جنیستئین (0 =g0 ، 5 =g5 و 20 =g20 میکرو مولار) و سه سطح شوری (لوبیا : 0= s0 ، 2 = s1 و 4 = s2 دسی زیمنس بر متر و سویا : 0= s0 ، 3 = s1 و 6 = s2 دسی زیمنس بر متر) با سه تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام گرفت. پس از 30 روز گیاهان برداشت و وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، تعداد و وزن گره های ریشه و نیتروژن گیاه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد در گیاه لوبیا کاربرد 5 میکرومولار جنیستئین در خاک غیر شور موجب افزایش تعداد، وزن گره ها و جذب نیتروژن و 20 میکرومولار موجب افزایش میانگین وزن هر گره و جذب نیتروژن گردید. در حالی که جنیستئین در سطوح شوری بیشتر (s1 و s2) تأثیرگذار نبود. در گیاه سویا نیز جنیستئین توانست در خاک غیر شور موجب افزایش معنی دار در تعداد و وزن گره ها و میانگین وزن هر گره گردد. جنیستئین در سطح s1 نیز با وجود کاهش گره-زایی موجب روند افزایشی در جذب نیتروژن گردید. کاربرد سطح g20 نیز از روند کاهشی این پارامترها در اثر شوری بیشتر (سطح s2 ) جلوگیری کرد تعداد و وزن گره ها نسبت به تنش شوری حساستر از رشد گیاه بود.