هدف: مولتیپل اسکلروزیس یک بیماری مزمن و ناتوان کننده ی سیستم عصبی است که میلین سیستم اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) را تخریب می کند. شایع ترین عوارض این بیماری خستگی، گرفتگی عضلات، لرزش، دوبینی، عدم تعادل و اختلال در راه رفتن می باشد. هدف این پژوهش بررسی اثر 12 هفته تمرینات پیلاتس و ورزش در آب بر روند بهبود زنان مبتلا به ام. اس. می باشد. روش: نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق نیمه تجریی است، لذا از میان بیماران زن مراجعه کننده به کلینیک ام. اس. بیمارستان کاشانی اصفهان، 57 نفر به به عنوان نمونه با درجه ی بیماری 0 تا 5/4، میانگین مدت بیماری 2 ± 8 سال و دامنه ی سنی 20 تا 40 سال انتخاب و به صورت تصادفی به سه گروه تمرینات پیلاتس، ورزش در آب و کنترل تقسیم شدند. برنامه ی تمرینات برای گروه های آزمایش 12 هفته، هفته ای سه جلسه و جلسه ای یک ساعت بود. فاکتورهای فیزیولوژیکی، روانشناختی و ناتوانی جسمانی بیماران قبل و بعد از تمرینات با ابزار مناسب اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از 45 نفر از افراد مورد مطالعه، با استفاده از آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس و مقایسه زوجی میانگین های تعدیل شده انجام شد. یافته ها: آزمودنی های دو گروه آزمایش در متغیر های وابسته تحقیق، پیشرفت داشتند در حالی که تفاوت در گروه کنترل معنادار نبود. بر اساس داده های محاسبه شده، انجام تمرینات پیلاتس و ورزش در آب باعث کاهش ناتوانی جسمانی و خستگی بیماران و افزایش انعطاف پذیری، سرعت راه رفتن، تعادل پویای پای راست و چپ، استقامت عضلانی، قدرت عضلانی، کیفیت زندگی به طور کلی و خرده مقیاس های سلامت روانی و محیطی کیفیت زندگی، بهزیستی روانشناختی به طور کلی و خرده مقیاس های خودمختاری، ارتباط با دیگران، هدف داشتن در زندگی و پذیرش خود بهزیستی روانشناختی بیماران مبتلا به ام. اس. شد. تفاوت تاثیر این تمرینات بر موارد فوق از لحاظ آماری معنادار بود (05/0p<). اما تاثیر این تمرینات بر شاخص توده بدنی، خرده مقیاس های سلامت جسمانی و سلامت اجتماعی کیفیت زندگی و خرده مقیاس های تسلط محیطی و رشد فردی بهزیستی روانشناختی و تعادل ایستای پای راست و چپ معنادار نبود(05/0p>). نتیجه گیری: اجرای تمرینات پیلاتس و ورزش در آب بر روند بهبود بیماران ام. اس. تاثیر گذار بود و موجب تفاوت معنادار عوامل منتخب فیزیولوژیک، فاکتورهای روانی و ناتوانی جسمانی بیماران شد. با توجه به این نتایج، توصیه می شود متخصصان از این تمرینات به عنوان یک درمان مکمل در کنار درمان های دارویی برای بیماران ام. اس. استفاده کنند.