چکیده اثرات مسمومیّت مزمن با سم دیازینون بر شاخص های استرس اکسیداتیو در کبد رت به کوشش: آسیه کریمانی دیازینون یک حشره کش ارگانوفسفره می باشد که به فراوانی مورد استفاده قرار می گیرد. مکانیسم اصلی سمیّت زایی دیازینون، مهار آنزیم استیل کولین استراز می باشد. با این وجود در برخی منابع ذکر شده است که مکانیسم های دیگر از جمله استرس اکسیداتیو نیز، در سمیّت با سم دیازینون، به ویژه مسمومیت مزمن با آن نقش دارند. از این رو هدف از این مطالعه، ارزیابی اثرات مسمومیّت مزمن با سم دیازینون بر شاخص های استرس اکسیداتیو شامل مالون دی آلدئید، گروه تیول و ظرفیت تام آنتی اکسیدانی (frap) در کبد رت می باشد. به علاوه مطالعه ای در رابطه با حضور یا عدم حضور سم دیازینون در بافت کبد طی مسمومیت مزمن با این سم صورت نگرفته است. از این رو در این مطالعه به ردیابی سم دیازینون در بافت کبد به وسیله ی دستگاه gc-mass ، طی مسمومیت مزمن با این سم، خواهیم پرداخت. به این منظور 14 سر رت نر نژاد ویستار به صورت تصادفی در 2 گروه دیازینون و کنترل تقسیم شدند. دیازینون (روزانه با دوز mg/kg 10 به صورت حل شده در روغن ذرت) از طریق گاواژ به مدت 7 هفته به رت ها خورانده شد. در پایان مطالعه، شاخص های استرس اکسیداتیو در بافت کبد دو گروه دیازینون و کنترل مورد اندازه گیری قرار گرفتند. همچنین برای تایید روش کار، در مراحل ردیابی دیازینون در بافت کبد توسط دستگاه gc-mass ، 8 سر رت نر نژاد ویستار که تا کنون هیچ مواجهه ای با سم دیازینون نداشتند تهیه گردید و کبد آن ها همراه با 8 غلظت مختلف سم جهت تهیه منحنی (spike) ارزیابی گردید. نمونه های کبد گروه کنترل و دیازینون نیز استخراج گشته و در انتها نمونه های استاندارد و کبد گروه های دیازینون و کنترل، پس از آماده سازی به دستگاه تزریق شدند.. نتایج مطالعه حاضر، افزایش معنی داری (p < 0. 01) را در مقادیر مالون دی آلدهید در گروه دیازینون نسبت به گروه کنترل نشان داد. علاوه بر آن کاهش معنی دار گروه تیول و ظرفیت تام آنتی اکسیدانی در گروه دیازینون نسبت به گروه کنترل مشاهده گردید <0.001) (p. در نتاج حاصل از آنالیز دستگاه gc-mass ، نمونه ی استاندارد با مراجعه به کتابخانه ی دستگاه با سم دیازینون تطابق داشت. همچنین دیازینون در تمامی نمونه های اسپایک جداسازی گشت که بیانگر صحیح بودن مراحل کار می باشد. اما از 7 نمونه ی کبد مربوط به گروه دیازینون تنها یک نمونه پیک کوچکی از دیازینون را نشان داد. در سایر نمونه های کبد گروه دیازینون مشابه با نمونه های گروه کنترل، هیچ نشانی از دیازینون یافت نشد. از انجام این مطالعه چنین نتیجه گیری می شود که مسمومیت مزمن با سم دیازینون موجب افزایش پراکسیداسیون چربی ها و همچنین کاهش مقادیر گروه تیول و ظرفیت تام آنتی اکسیدانی می شود، که این امر حاکی از ایجاد استرس اکسیداتیو در این ارگان می باشد. همچنین عدم ردیابی دیازینون در بافت کبد بدنبال مسمومیّت مزمن نشان دهنده ناپایداری این سم می باشد. کلمات کلیدی: دیازینون، مسمومیّت مزمن، استرس اکسیداتیو، کبد، رت. ?