امروزه نقش و اهمیت یادگیری فعال دانش آموزان در کلاس درس یکی از مباحث اساسی است که توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. این نوع یادگیری در فرایند تدریس موجب درگیری ذهنی فراگیران و افزایش میزان یادگیری و بالا رفتن انگیزش و عملکرد تحصیلی می شود . بر همین اساس در این پژوهش به بررسی رابطه کاربست یادگیری فعال با باورهای انگیزشی و عملکرد تحصیلی دا نش آموزان دوره متوسطه شهر تهران پرداخته شد. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دوره متوسطه شهر تهران بودند، که تعداد 379 نفر(184نفر پسر و 195نفر دختر) به عنوان نمونه با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای مرحله ای تصادفی اتخاب شدند. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. برای سنجش کاربست یادگیری فعال از پرسشنامه محقق ساخته و برای اندازه گیری مقیاس باورهای انگیزشی از پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری(mslq) استفاده گردید. برای سنجش عملکرد تحصیلی ازمیانگین نمرات دروس دانش آموزان(معدل نیمسال)به صورت خودگزارش دهی استفاده شد. شواهد حاصل بیانگر اعتبار و روایی نمرات مقیاس های کاربست یادگیری فعال و باورهای انگیزشی بود. مقدار ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه کاربست یادگیری 88/0 و باورهای انگیزشی 80/0 گزارش شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس چند متغیره(manova)، تجزیه تابع تشخیص، تحلیل خوشه ای، t مستقل و رگرسیون چندگانه به روش گام به گام استفاده گردید. نتایج به دست آمده بیان گر آن است که یادگیری فعال با باورهای انگیزشی و عملکرد تحصیلی رابطه مثبت و معناداری دارد. بین دانش آموزان دختر و پسر از لحاظ نمره مولفه های مشارکت، خودکارآمدی و اضطراب امتحان تفاوت معنادار شد. همچنین مولفه های باورهای انگیزشی می توانند دانش آموزان دارای عملکرد تحصیلی بالا و پایین را از هم متمایز سازند. نتایج تحلیل خوشه ای نشان داد که دو نیمرخ یادگیری انگیزشی بالا و یادگیری انگیزشی پایین به دست آمده در دانش آموزان توسط مولفه های یادگیری فعال و باورهای انگیزشی از لحاظ عملکرد تحصیلی با هم تفاوت دارند . عملکرد تحصیلی خوشه یادگیری انگیزشی بالا نسبت به خوشه یادگیری انگیزشی پایین، مطلوب تر بود. نتایج حاصل از رگرسیون به روش گام به گام نشان داد که از بین مولفه های یادگیری فعال و باورهای انگیزشی تنها متغیرهای خودکارآمدی، فعالیت، تسهیل کنندگی و اضطراب امتحان به طور معنادار و مثبتی عملکرد تحصیلی را پیش بینی می نمایند که از این میان متغیر خودکارآمدی قویترین پیش-بین برای عملکرد تحصیلی بود و بیشترین سهم را در تبیین عملکرد تحصیلی داشت .