مهیار طریحی رضا پرویززاده
مهم ترین مساله در این مطالعه کشف و معرفی شیوه ی آواز ادیب خوانساری است که تا کنون تحقیقی در این خصوص صورت نگرفته است. از دیگر اهداف این مطالعه شناخت جامعه موسیقی از رپرتوار پیشین (قدما) خصوصا در بخش آوازی و آواز ادیب خوانساری می باشد. در این تحقیق از آواز های ضبط شده در محافل خصوصی در طول عمر ادیب خوانساری استفاده شده است و در بخش آوانگاری فقط بخش آواز نت نویسی شده است. واژه های کلیدی در این تحقیق مُد ، وزن ، تحریر ، غلت ، مَد و اینتونیشن می با شند. اهداف کلی که در این تحقیق در صورت امکان پیگیری می شوند شامل معرفی شیوه ی برخورد ادیب خوانساری با وزن شعر ، معرفی جمله های تکراری (واژه های زینتی) در آواز ادیب خوانساری ، مقایسه انحنای ملودی آواز ادیب خوانساری با اینتونیشن شعر می باشد. فرضیات و سولات کلیدی عبارتند از چگونگی نقش تحریر در شیوه آواز ادیب ، چگونگی شیوه ی برخورد ادیب خوانساری با وزن شعرو چگونگی رابطه ی انحنای ملودی با اینتونیشن شعر در آواز ادیب خوانساری. در این تحقیق از شیوه ی تحلیلی و تجربی استفاده شده است بدین ترتیب که ابتدا با نت نگاری آثار شنیداری از ادیب خوانساری شروع می شود و سپس با بررسی مجزای قطعات و آواز ها ادامه می یابد و در انتها با بررسی تطبیقی در راستای درک شیوه ی آوازی ادیب خوانساری پیگیری می شود. در فصل دوم و سوم به تحریر ها و تنوع آنها می پردازیم و سپس رابطه ی اینتونیشن شعر، انحنای ملودی، را با ملودی آواز ادیب خوانساری می سنجیم و برای پرهیز از طولانی شدن گفتار تنها نمونه هایی از این بررسی ها را ذکر می کنیم.در بررسی تحریر ها و نام گذاری آنها از روش معرفی در پایان نامه مژگان شجریان استفاده شده است،هرچندتمام تحریر ها در آن ذکر نشده است اما روش معرفی تحریر ها توسط او و سیستم عددگذاری تحریر ها ،قابل استفاده برای انواع تحریر ها و تحریر های ذکر نشده می باشد. همینطور در قسمت بررسی رابطه ی اینتونیشن شعر و انحنای ملودی از روش پیدا کردن تاکید با توجه به قرار گرفتن قسمتی از شعر در سطح ارتفاع زیر تر نسبت به بقیه نت ها استفاده شده است. با مطالعه ی هر آواز و بررسی تطبیقی آواز ها پی می بریم که استاد ادیب خوانساری با استفاده از تحریر های متفاوت تنوع زیبایی در جمله بندی آوازیش دارد و در عین حال با استفاده از چند تحریر خاص و تکرار و اجرای سکانس آنها در طول آواز باعث بوجود آمدن عنصر وحدت در آواز خویش شده است. نکته ی قابل توجه در آواز ادیب خوانساری این است که در هنگام خواندن شعر اوج می گیرد یعنی حرکت ملودی آواز وی صعودی می باشد و پس از خواندن شعر و تحریر های نزولی به سمت شاهد و ایست آواز باز می گردد. یعنی اکثر تحریر های آواز ادیب حرکت نزولی دارند. درک بالای استاد ادیب خوانساری از شعر و رعایت تاکید های مهم شعر باعث جذابیت بیشتر آواز وی شده است.در اغلب موارد هنگامیکه یک مصراع را دوبار می خواند جای تاکید ها در شعر تغییر می کند که این مطلب نه تنها باعث تنوع بیشتر در آواز وی می باشد بلکه باعث بیان بهتر مفهوم شعر توسط وی می باشد.
