نام پژوهشگر: محسن افخمی روحانی

پژوهشی در باره مهارتهای فکری ذهنی در قرآن و حدیث
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری 1391
  محسن افخمی روحانی   محمدعلی رضایی کرمانی

بشر امروز در گیرودار پیشرفت فناوری، و هیجانات ناشی از آن خود را اسیر ناآرامی ها کرده است. روان شناسان برای کاهش رفتار پرخطر و متعاقب آن آرامش بخشی به انسانها مهارت هایی را ارائه می دهند. برای اولین بار دانشمند آمریکایی« گیلبرت بوتوین» آموزش مهارت های زندگی را برای کاهش بزهکاری در جامعه، و قدرت انتخاب راه صحیح را برای جوانان در موضوعات مختلف اجتماعی طرح کرد، پس از استقبال و اهمیت یافتن موضوع مهارت آموزی، سازمان بهداشت جهانی با کمک اساتید روانشناس، ده مهارت اصلی را برای زندگی خوب معرفی کرد. هر چند این ده مهارت به عنوان مهارت های اصلی شناخته می شوند ولی دانشمندان معتقدند که، مهارت های زندگی از انواع متنوعی برخوردارند. یکی از دسته بندی های موجود درباره ی مهارت های زندگی، تقسیم مهارت ها به پنج محور، از نظر موضوع و ماهیت است. محور مهارت های فکری و ذهنی، که شامل تفکرنقاد و خلاق، تصمیم گیری و حل مسأله است، در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. در فصول شش گانه این پژوهش این نکات مشاهده می شود در فصل اول و در موضوع کلیات، دو موضوع مهارت و تفکر بررسی شده است. در قرآن وحدیث، همه ی نشانه های تعیین شده در مسیر زندگی تابلوی آرامش و نشاط هستند. شناخت این نشانه ها، که حاکی از وجود مهارت های فراوان است تا کنون از نگاه مهارت آموزی دینی کمتر مطالعه شده است. تفکر نیز در قرآن دارای تعریفی ساده است و گویا در یک مقایسه بدست می آید که قرآن کتاب تفکر است. در فصول بعدی بعدی اشاره می شود که دین مبین اسلام مبنای فکری پیروانش را بر اساس تفکری نقادانه در مواجهه با آراء و موضوعات فکری موجود در جامعه ی بشری تعریف کرده و در رفتار رهبران دین که الگوی صحیح در جامعه یبشری هستند سراسر خلاقیت و نوآوری مشاهده می شود. در فصل چهارم تفاوت نوع تصمیم گیری در روانشناسی و فرهنگ اسلام در نگاه و روش است، چرا که انسان در دیدگاه روانشناسی سودمدار و منفعت طلب و در آموزه های دینی اجتماع نگر وحق مدار ، در فصل پنجم حل مسأله از دیدگاه قرآن پس از روانشاسی تقسیم هایی منطقی و نو را به ارمغان می آورد. به طور کلی می توان گفت، این پژوهش سعی دارد ضمن تدبر در آیات قرآن و روایات معصومین «سلام الله علیهم اجمعین» با روش کتابخانه ای از طریق، مراجعه به تفاسیر و کتب حدیثی، ضمن تدبر در آیات و روایات تبیینی دیگر از مهارت های فکری و ذهنی را ارائه دهد.