چکیده مقدمه: از آنجایی که روش های مکانیکی کنترل پلاک، دارای محدودیت هایی می باشد، روش های کمکی شیمیایی از قبیل استفاده از دهانشویه ها جهت کنترل پلاک، پیشنهاد شده است. هدف از این مطالعه، مقایسه اثر ضدمیکروبی چند محلول کلوئیدال حاوی ذرات نانوی اکسید روی، اکسید مس، اکسید تیتانیوم و نقره با چند دهانشویه رایج شامل سدیم فلوراید ،کلرهگزیدین و پرسیکا بود. مواد و روش ها: پس از فرآوری محلول های کلوئیدال حاوی ذرات نانو، 7 گروه متفاوت بدست آمد که عبارت بود از: محلول های حاوی نانواکسید روی، نانواکسید مس، نانواکسید تیتانیوم، نانو نقره ، دهانشویه های سدیم فلوراید، کلرهگزیدین و پرسیکا. کمترین غلظت باکتری کشی (mbc) و کمترین غلظت مهارکنندگی (mic) گروه های فوق در مقابل باکتری های استرپتوکوکوس موتانس و استرپتوکوکوس سانگوئیس به روش رقیق سازی متوالی تعیین شد. همچنین به منظور تعیین زمان لازم برای اثر باکتریوسیدال، در هر گروه پس از مدت زمانهای 1 ، 5 ، 15 و 60 دقیقه مجاورت نمودن باکتری های فوق با غلظت اولیه محلول های نانو ( ppm25) و دهانشویه های ذکر شده، تعداد کلونی های میکروبی باقیمانده شمارش شد. هر غلظت مشخص از هر یک از فرآورده ها، 3 بار مورد آزمایش قرار گرفت. جهت مقایسه گروه ها با یکدیگر از آزمون anova و duncan استفاده شد وp<0.05 معنادار در نظر گرفته شد. یافته ها: براساس آنالیز واریانس یکطرفه، اختلاف معنی داری در mic وmbc بین گروه های مختلف در برابر دو باکتری استرپتوکوکوس موتانس و استرپتوکوکوس سانگوئیس مشاهده شد(p-value <0.001). مقایسه نشان دادکه محلول کلوئیدال حاوی نانو ذرات tio2 کمترین و کلرهگزیدین بیشترین mic و mbc رادر برابر باکتری استرپتوکوکوس موتانس نشان دادند. در برابر استرپتوکوکوس سانگوئیس، محلول حاوی نانو ذرات tio2 کمترین mic و محلول های حاوی نانو ذرات tio2 و zno کمترین mbcرا داشتند و کلرهگزیدین بیشترین mbc وmic را نشان داد. میانگین تعداد کلونی ها پس از زمان های 1 ، 5 ، 15 و 60 دقیقه در برابر استرپتوکوکوس موتانس واسترپتوکوکوس سانگوئیس اختلاف معنی داری بین گروه های مختلف نشان داد (p-value < 0.001). در تمامی زمان ها پرسیکا و کلرهگزیدین دارای بهترین نتیجه در برابر هر دو باکتری مورد مطالعه بودند، در حالیکه گروه سدیم فلوراید بیشترین کلونی را نشان داد. در بین محلول های کلوئیدال نانو پس از مدت یک دقیقه گروهcuo ، پس از 5 دقیقه گروه zno ، پس از 15 و 60 دقیقه گروه tio2 ، بهترین نتایج را در برابر استرپتوکوکوس موتانس نشان دادند . گروه tio2 بیشترین کاهش را در تعداد کلنی های استرپتوکوکوس سانگوئیس در تمامی زمان های مورد بررسی نشان داد. نتیجه گیری : نانودی اکسید تیتانیوم دارای کمترین غلظت ضد میکروبی نسبت به سایر محلول های نانو و دهانشویه های کلرهگزیدین و سدیم فلوراید بود و اثر باکتریوسیدالی مطلوبی را در برابر استرپتوکوکوس موتانس و استرپتوکوکوس سانگوئیس اعمال نمود. لذا استفاده از این نانو ذره را می توان به صورت مجزا یا در ترکیب با سایر دهانشویه ها پیشنهاد نمود.