نام پژوهشگر: علی اکبر ربیع نتاج

تربیت دینی جوان در کتب مقدس «قرآن و عهدین »
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران 1387
  فاطمه فیروزپور   زینب السادات حسینی

جوانان یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین اقشار جامعه می باشند لذا توجه به امر تربیت دینی آنها بسیار حیاتی و ضروری می باشد، این پایان نامه با عنوان تربیت دینی جوانان در کتب مقدس و با محوریت قرآن، عهد قدیم و عهد جدید تلاش می نماید تا با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی و کنکاش در آموزه های دینی بپردازد تا بتواند راه کارها و روش های تربیت دینی جوان را از آن استخراج نماید. لذا پس از معنا شناسی و بیان واژه های دین، تربیت، تربیت دینی، ضرورت تربیت دینی، زمان تربیت دینی و مفهوم جوان و جوانی و نظام تربیتی می پردازد و سپس روش های تربیت دینی از طریق مراجعه به تفاسیر قرآن و متون دینی و نیز شروح عهد قدیم و عهد جدید استخراج گردیده و در پایان در قالب نتیجه گیری تربیت دینی در قرآن و عهدین مقایسه شده و پیشنهادات و راهکارهایی نیز ارائه گردیده است.

مطالعات حدیثی خاورشناسان و آسیب شناسی ان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1390
  عالیه روح اله زاده اندواری   علی اکبر ربیع نتاج

در طول تاریخ اسلام حدیث همواره در تمام علوم اسلامی تأثیرگذار بوده و حتی محور و مبنای برخی از این علوم به شمار رفته است. ازجمله کسانی که در سده های گذشته، به ویژه در عصر حاضر به مطالعات وسیعی درباره ی حدیث دست زده و منشأ آثار گوناگونی شده اند، مستشرقان هستند، ازسوی دیگر، خاصه آن که خاورشناسان ضمن ارائه ی خدماتی در زمینه ی حدیث و با ورود در عرصه های گوناگون آن، به طرح پرسش ها و شبهاتی نیز پرداخته اند. از میان مستشرقان که به مطالعات حدیثی اقبال و اهتمام فراوان داشتند دوتن از مستشرقان دراین یک صدوپنجاه سال حدیث پژوهی غربیان، هم چنان پرآوازه است؛ یکی گلدزیهر و دیگری شاخت، که بدین نکته پژوهشگران مسلمان و حدیث پژوهان غربی اعتراف دارند و بدین خاطر مطالعه و نقد و بررسی آراء و آثار مستشرقان در زمینه ی حدیث و به ویژه آن دو از اولویت بسیار برخوردار است. این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد تحلیلی- انتقادی انجام شده با بررسی های تاریخی، نادرستی ادعاهای خاورشناسان را ثابت کرده است. مطالعات به دست آمده نشان می دهد، مستشرقان ازجهت اهداف و انگیزه و درنتیجه افکار و آثار علمی در یک سطح نبوده، بلکه طیف وسیعی از غرض ورزان معاند تا محققان منصف را تشکیل می دهند. هم چنین مطالعات حدیثی خاورشناسان غالباً بر اصول و ضوابطی مبتنی است که نتایج آن برای مسلمانان غیرقابل قبول می گردد و ازآن جاکه مبانی نظری و اهداف مطالعات مستشرقان متفاوت از مطالعات مسلمانان است، روش شناسی آنان در مطالعات حدیثی مسلمانان کارآیی لازم را ندارد. این پژوهش کوششی است در ارائه ی اهم اهداف و عملکردهای مستشرقان و بیان شبهات و مسأله شناسی آنان در مطالعات حدیثی، و بیانی در ضرورت آسیب شناسی آن.

بررسی احادیث مناقب صحابه در کتاب صحیح بخاری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1392
  مهدی امیرزاده   علی اکبر ربیع نتاج

سیر تدوین تاریخ حدیث اهل سنت با نگارش صحاح ستّه به اوج شکوفایی خویش رسید و در این میان کتاب «الجامع الصحیح» محمد بن اسماعیل بخاری از اهمیّت و جایگاه والایی برخوردار می باشد. با توجه به اهمیّت کتاب صحیح بخاری، در این پژوهش سعی شده است با روشی توصیفی _ تحلیلی، احادیثی از مجموعه احادیثِ صحیح بخاری در بوت? نقد و واکاوی قرار گیرد که، ابوعبدالله بخاری در مدح و ستایش صحابه کبار: علی بن أبی طالب (ع)، ابوبکر، عمر بن خطاب و عثمان بن عفان، گردآورده است. بررسی این احادیث دیدگاهی نسبتاً کلی و جامع نسبت به صحت و سُقم و کیفیت احادیث «الجامع الصحیح» به دست خواهد داد. با پژوهش انجام یافته تمامی سلسله اسنادی که بخاری حدیث را بدان طرق نقل کرده است، به لحاظ علم رجال و مصطلح الحدیث مورد بررسی قرار می گیرد، همچنین حدیث به لحاظ علم فقه الحدیث، با توجه به: شرح لغات حدیث، بیان حدیث در جوامع روایی دیگر، توجه به صدر و ذیل حدیث، توجه به اضطراب روایت و... به صورت مفصّل بحث شد.

نقش اخلاق در ایجاد امنیت اجتماعی از دیدگاه قرآن و روایات
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1382
  مریم استادی   علی اکبر ربیع نتاج

دین اسلام در راستای فراهم نمودن زندگی اجتماعی مسالمت آمیز و توأم با آرامش انسان، قوانینی را با نام اصول اخلاقی بیان می دارد. اگر چه این موضوع، مورد توجه نویسندگان مسلمان قرار گرفته است اما این نگرش به صورت تفکیکی بوده، و ارتباط این دو گزاره؛ یعنی ارزش های اخلاقی و امنیت اجتماعی، در این پژوهش ها مغفول مانده است. به نظر نگارنده با مراجعه به منابع اصیل دین اسلام، یعنی قرآن و سنت، می توان از وقوف به رابطه این دو موضوع، در تأمین امنیت اجتماعی بهره یافت. این پژوهش که با روش توصیفی-تحلیلی گردآمده، اصل ایمان را به عنوان پشتوانه اخلاق، و اصولی همانند اخوت، صبر، مسئولیت پذیری، وفای به عهد، تواضع، عدالت، احسان و نیکوکاری را نیز به عنوان اصول برجسته اخلاقی و تأثیرگذار در امنیت اجتماعی، دانسته و عمل بدانها را بهترین راهکار در ارتقای آرامش جامعه قلمداد می کند. کارآمدی این اصول در فراهم نمودن امنیت جامعه، منوط به تقید و پذیرش قلبی (ایمان) افراد جامعه نسبت به عمل نمودن به فرامین اخلاقی یاد شده می باشد.

معیارهای وضع حدیث از دیدگاه جلال الدین سیوطی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1392
  اغول بخت ستاری   علی اکبر ربیع نتاج

علم حدیث از دیر زمان از اهمیت و توجه ویژه¬ای در میان مسلمانان برخوردار بوده و از آنجا که وجود احادیث جعلی در بین احادیث معصومین، باعث مشکلات اساسی در اعتماد یا عدم اعتماد مردم به کل احادیث شده است، شناسایی احادیث وضعی، دارای فضیلت بسیار است. سیوطی از جمله اشخاصی است که برای رفع این مشکل به جمع احادیث موضوع پرداخته است. این رساله که با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته؛ دستاوردهای آن دست¬یابی به معیارهای سیوطی در جعلی بودن احادیث در کتاب الللئالی المصنوعه است، این مشکلات بخشی مربوط به سند از قبیل: ساختگی بودن اصل سند، اعتراف راوی به وضع حدیث، مشکلات مربوط به شخص راوی و... می¬باشد، بخشی دیگر مربوط به متن حدیث از قبیل: مخالفت با عقل، عدم مطابقت با تاریخ، مخالفت با آیات قرآن و ... می¬باشد. ایشان نیز مانند علمای قبل از خود بیشتر به سند حدیث توجه داشته و احادیث موجود در این کتاب را به دلیل فقدان سند مناسب، رد کرده و به موضوع بودن آن معتقد است.

رابطه‏ گناه و نزول بلایا از دیدگاه قرآن و روایات
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1393
  نرگس کامکار   علی اکبر ربیع نتاج

این پروژه که با عنوان «رابطه‏ی گناه و نزول بلایا از دیدگاه قرآن و روایات» مورد بررسی قرار گرفته، در پی آن است با روش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر منابع اسنادی- کتابخانه‏ای به این سوال پاسخ دهد که از دیدگاه قرآن و روایات بین ارتکاب گناه و نزول بلا چه رابطه‏ای وجود دارد؟ بر همین اساس نگارنده پس از مفهوم شناسی دوواژه‏ی «گناه و بلا»، گناهانی که سبب نزول بلای خاص می‏شود را بیان کرده است؛ بدین‏صورت که ابتدا بلایا را به دو بخش بلایای فردی و اجتماعی تقسیم و ذیل هر بلا، انواع گناهانی که سبب بروز آن بلا می‏شود را آورده است؛ به عنوان نمونه در مورد بلای فردی بیماری، گناهانی چون انحرافات جنسی (زنا، لواط، خودارضائی)، موسیقی، حسد، شراب‏خواری و... به عنوان مواردی که در پیدایش این بلا نقش مهمی دارند، بیان گردیده است. در پایان به راه های رهایی از گناهان پرداخته و از مواردی چون یاد مرگ، پرهیز از هم‏نشین بد، محیط خانواده، خداترسی، ایمان به معاد، آگاهی از کرامت انسانی، یاد خدا و... به عنوان راه‏های رهایی از گناهان نام برده است. با مطالعه این بحث و با نگاه عمیق، درمی‏یابید که گناهان در نزول بلا نقش بسزائی دارند.

تعامل با حدیث در تفسیرهای المیزان و تسنیم؛ تطبیق و مقایسه
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1393
  محمدحسین صالحی شهربابکی   محسن نورائی

چکیده تفاسیر المیزان و تسنیم از جمله تفاسیر جامع معاصر با رویکردی هم سویه و مشترک با قرآن کریم است. یکی از ابعاد چالش برانگیز این دو اثر فاخر، کمیت و کیفیت بکارگیری منابع حدیثی، البته با اعتقاد راسخ به استقلال قرآن در دلالت بر مفاهیم خود بوده است، تا با اتخاذ این روش افق تازه¬ای توسط این دو عزیز در دانش تفسیر گشوده شود. علامه طباطبایی و استاد جوادی آملی با ارائه تفسیر قرآنی، در حوزه وسیعی از روایات بهره جسته اند تا با بهره¬گیری از حدیث همراه با مهارت و تخصصی ویژه به نقد آرای محدثین و روایات غیر صحیح بپردازند و با تدبر در خود آیات قرآنی با ویژگی های منحصر به فردشان، چراغ راه متأخرین در استفاده از احادیث و شاخصه های نقد روایات درست از نادرست گردد، و با رجوع به سخنان معصومان (ع) تقیید، تخصیص، اطلاق یا عموم آن و برطرف شدن ابهام در تطبیق روشن گردد و نقاط اشتراک و افتراق این دو مفسر به رشته تحریر درآید. نوشتار پیش رو به روش توصیفی – تحلیلی و با مراجعه به منابع اسنادی و کتابخانه ای تدوین شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که این دو مفسر توانمند و حدیث شناس مطلع، به گونه ای منطقی و معتدل و به دور از افراط و تفریط، با استفاده بجا از روایات درصدد آن بوده اند که با تکیه بر روایات، مطالبی دست نیافتنی از قرآن را ارائه کنند و شیوه درست بهره گیری از قرآن را کشف و به جامعه مسلمانان عرضه نمایند. رویکرد خاص این دو مفسر نسبت به روایات تفسیری و تعامل این دو دانشمند در تحلیل آیات از منابع حدیثی، موضوعی است که در این پژوهش برآنیم مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم.

پژوهشی در آداب باران خواهی در فرهنگ اسلام
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1393
  اکرم کریمی   محسن موسوی

آب، این عطیه آسمانی که به تعبیر کلام الهی بن¬مایه هستی است و عرش حق بر آن استقرار یافته است، به عنوان نماد جهانی حیات، در فرهنگ و آداب و رسوم اجتماعی مختلف، نمود ویژه¬ای دارد؛ بنابراین باران که قطره های آب فرود آمده از ابرها است، باید ببارد تا آب جاری شود. اما متأسفانه یا به سبب علل و عوامل مادی از قبیل نوسانات اقلیمی و تحولات زیست¬محیطی و... و یا عوامل غیر مادی و غیر طبیعی از قبیل گناه، غضب خداوند، عدم پرداخت زکات و... بشر شاهد کمبود نزول باران است. خشکسالی¬های بسیار و حیاتی بودن باران، بخصوص در مناطق خشک و کم¬آب بیابانی و کویری، سبب شده مراسمی برای طلب باران پدیدار شود. دین اسلام، برای طلب باران از خداوند، آداب و سنت¬های ویژه¬ای را تعریف کرده است. در این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه¬ای و اسنادی به رشته تحریر درآمده است، سعی بر آن است تا علاوه بر آشنایی با آداب و رسوم باران¬خواهی در فرهنگ¬های مختلف، آداب صحیح باران¬خواهی با توجه به فرهنگ اسلام مورد بررسی قرار گیرد. در فرهنگ مسلمانان، پسندیده¬ترین کار در مواجه با کم¬¬بارانی، دعا و توسّل خاضعانه به پیشگاه حضرت حق، اقامه نماز، قربانی، نذر و... است.

بررسی آیات حدود الهی در تفاسیر عصری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1393
  خدیجه محمدی   محسن نورائی

حدود از زمره مجازاتی است که شارع مقدس در کلام خویش برای گروه خاصی از مجرمان (زناکاران، محاربان، سارقان و قاذفان) برای حفظ مصالح بشری وضع کرده است. شبهاتی برای حدّ برخی جرائم و کیفیت اجرای آن وارد شده، که مجازات وضع شده را مخالف با حقوق بشری معرفی می¬کنند. در مقابل این شبهات، علمای اسلامی خصوصاً مفسران عصری با پیامدشناسی جرائم مذکور، هدف خداوند را از وضع جزای حدود مشخص کرده و به بررسی شبهات پرداخته¬اند. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع اسنادی و الکترونیکی در پی بررسی ابعاد آیات حدود از منظر مفسران عصری براساس مقتضیات جامعه می¬باشد. براساس پژوهش انجام شده، حدود از جمله قوانین موثر برای بازداشتن مجرمان می¬باشد. هدف خداوند از تعیین مجازات براساس مصالح و اهداف کارآمد و مفیدی بوده که برای رعایت حقوق انسان¬ها در نظر گرفته شده است. هرگز حدود وضع شده با حقوق بشری در تناقض نمی¬باشد بلکه گاهی اوقات تنها راه حفظ حقوق انسان اجرای مجازات می¬باشد.

سدی کبیر و اقوال او در تفسیر بر اساس تفسیر مجمع البیان و المیزان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم انسانی و اجتماعی 1388
  علی تفریحی   علی اکبر ربیع نتاج

چکیده ندارد.

نقد و بررسی "نظریه اگناس گلدزیهر"در زمینه وجود تعارض نصوح قرآن کریم
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1378
  علی اکبر ربیع نتاج   محمدباقر حجتی

در این رساله یکی از اساسی ترین آرای "گلدزیهر" خاورشناس بزرگ مجارستانی در خصوص تعارض نصوص قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفت ، گلدزیهر در نظریات خود،علاوه بر مطرح ساختن شبهات و اشکالات در باره قرآن و پیامبر(ص ) ادعا کرده بود، قرآن که مهمترین منبع دینی مسلمانان می باشد پر از تناقض و تعارض گویی است . او برای اثبات نظریه خویش با مقایسه آیات مکی و مدنی قرآن بیان کرد که آیات مکی دعوت به اختیار و آیات مدنی جبر را مد نظر قرار داده اند. در این رساله نویسنده تلاش کرده است تا ثابت کند که میان آیات مکی و مدنی قرآن تعارضی وجود ندارد و در پایان به توضیح علل اشتباه گلدزیهر و خاورشناسان همفکرش پرداخته است .