ایرانیان از دیرباز، بنا به دلایل و شرایط اقلیمی، آیینی، فرهنگی و سیاسی – اجتماعی به تقدیر، بخت و سرنوشت به عنوان عامل و فاعل در زندگی خود باور و اعتقاد داشته اند. آنان هم چنین، فلک و مترادفات و مشتقات معنایی آن چون سپهر، چرخ، گردون، دهر و... را به عنوان عامل و کارگزار تقدیر و سرنوشت و یا به ترادف همان تقدیر و سرنوشت در نظر می گرفته اند. این باور و اعتقاد که در این تحقیق "فلک باوری" نامیده شده، در آثار منظوم و منثور فارسی نمود داشته است. کاربرد واژه فلک، مشتقات معنایی و کارکردهای متنوع آن در ادبیات منظوم سبک خراسانی نیز به وفور به چشم می خورد. باور به فلک به عنوان عامل و موثر در زندگی آدمیان، استفاده از واژه و معنای فلک و عناصر آن جهت مدح ممدوح و متعلقات آن و کاربرد این واژه و مترادفات و عناصر آن در معنای خود واژه را می توان از جمله این کارکردها نام برد.

سوررئالیسم مکتبی است که در اوایل قرن بیستم توسط آندره برتون و یارانش به وجود آمد. این مکتب سعی داشت که از نفوذ و حاکمیت عقل و منطق بکاهد و به جای آن با روش های خود از قبیل نگارش خودکار، تداعی معانی و رویا و تکیه بر ضمیر ناخودآگاه، به هدف خود که رسیدن به نقطه ی علیاست، دست یابد. سوررئالیسم و تصوّف بسیار به هم شبیه هستند. هر دو بر ناتوانی عقل و منطق در درک و شناخت هستی آگاه اند و به جای آن با تکیه بر ضمیر ناخودآگاه و کشف و شهود و عشق و مستی در شناخت برتری از هستی و وجود اهتمام ورزیده اند. مولوی از عارفان و شاعرانی است که در حالت سُکر و مستی و عشق به حق تعالی غزلیات شمس را سروده است. بسیاری از غزلیات او به نوعی است که با روش های سوررئالیسم هم خوانی دارد.در این رساله سعی بر آن شده است که وجوه مشترک سوررئالیسم و تصوف بیان شود و مولفه های سوررئالیستی مولوی در سرودن غزلیات مورد بررسی قرار گیرد.

یکی از مواردی که همواره در ادبیات ما مورد توجه بوده نکات اخلاقی بوده و بسیاری از شاعران و نویسندگان به بیان نکات اخلاقی پرداخته اند. و کتاب های عرفانی ما نیز به نوعی نکات اخلاقی در خود دارند از جمله کتاب سعادت نامه که شامل نکات عرفانی بسیاری بوده ولی با این حال حکایت های آن متضمن آموزه های اخلاقی نیز می باشد که می تواند قابل مقایسه با کتاب تعلیمی بوستان سعدی قرار گیرد. سوالی که مطرح است این است که آیا نکات و آموزه های اخلاقی مورد استفاده هر شاعر در هر دوره ی تاریخی تغییر کرده یا اینکه سعی کرده اند که از اخلاقیات گذشتگان بهره گیرند؟ و آیا سعدی در کتاب بوستان خود از کتاب سعادت نامه که در دوره ی پیش از او بوده تاثیر گرفته یا نه؟ و اینکه آیا حکایات مهمترین محمل برای بیان اخلاقیات بو.....

شعرپایداری بخش وسیعی ازتولیدات ادبی چند دهه ی اخیرزبان فارسی را تشکیل داده است که ازآسیب ها وایراداتی نیزبرکنارنمانده است . هدف این رساله نیزبررسی بخش هایی ازاین آسیب هاست . که بسته به اهمیت وکمیت مبحث مورد اشاره ، سعی شده است به میزان متناسب به این دست ازموارد اشاره شود . برای این منظورآسیب ها به دودسته ی فرم ومضمون تقسیم شدند . هرکدام ازاین موارد بسته به ظرفیت ونیازرساله والبته گنجایش موضوع مورد اشاره ، به شاخه های فرعی ترتقسیم شدند ، تا ضمن پرهیزازتشتت مباحث ، ازتداخل وتکرارمطالب رساله مصون باشیم . موارد مطرح شده نیزبا ذکرنمونه هایی همراه شدند تا مباحث مطرح شده همراه بادلیل باشند . نقد ادبی که شاخه ای بسیارمهم وموثردرارتقاء کیفیت تولیدات ادبی است نیز، درفصلی جداگانه ، ولی بسیارمختصربررسی شد وبه آسیب هایی که ازاین طریق برادبیات ما وارد آمد اشاره شد. دلایل این مسأله نیز، بسیارمختصرترازموارد قبل ، دربخشی جداگانه بررسی شد .

یک عارف وقتی که تجربه ای را پشت سر می گذارد ، چگونه از آن تعبیر می کند . در واقع هدف نگارنده این است که مولوی در مثنوی خویش چگونه به بیان این تجربیات پرداخته است . مولانا در مثنوی به وسیله نماد و تمثیل پرده از تجربیات خویسش بر می دارد

چکیده در یک دید کلی، با مطالعه ی آثار ادبی کلاسیک فارسی، همچون قصه های مثنوی، شباهتی غیر قابل باور با آثار نویسندگان معاصر دیده می شود، که اندیشه ی پیوند و اشتراک مفاهیم و ساختار این دو را در اذهان شکل می دهد. این پایان نامه، در پی تبیین و تحلیل و مقایسه ی قصه های کوتاه مثنوی با داستان های کوتاه معاصر، چه به لحاظ ساختار و فرم و چه به لحاظ معنا و مضمون است. هدف نگارنده از نگارش این پایان نامه، یافتن وجوه اشتراک و افتراق این دو است، که پس از پایان مطالعات و غور و بررسی در ساختار و مضمون قصه های کوتاه مثنوی و مقایسه ی آن ها با داستان های کوتاه معاصر به این نتیجه رسیدم که اگرچه مولوی در قصه هایش همواره به دنبال مضمون پروری بوده است، اما به لحاظ ساختاری نیز، آنچنان به پرداخت خوش فرم قالب داستان هایش پرداخته که شباهت های بی نظیری را با شکل و فرم و عناصر داستانی تعریف شده برای داستان های کوتاه امروزی بوجود آورده است. استعداد بی نظیر و هنر و اندیشه ی فرازمانی و فرامکانی مولوی در ایجاد این شباهت، بی تأثیر نبوده است. و البته داستان کوتاه نویسان معاصر ما نیز، اگرچه بن مایه های داستان کوتاه را از غرب گرفته اند، اما به دلیل عجین بودن با آثار کلاسیک خود، بی تأثیر از ساخت و فرم و محتوای این آثار نبوده اند.

حکیم سنایی، یکی از بزرگ ترین سرایندگان شعر اجتماعی و انتقادی در ادبیات فارسی است. وی با زبانی استوار به نقد جامعه پرداخته است؛ از این رو، آثارش آیینه ی تمام شئون و واقعیت های جامعه ی روزگارش است. آشکار است که مسائل اجتماعی تأثیری بسزا در شکل گیری آثار ادبی دارند؛ از سویی نیز، آثار ادبی بر جامعه تأثیر گذارند؛ بنابراین در این پژوهش مسایل اجتماعی از قبیل اوضاع سیاسی، دینی، فرهنگی و اقشار جامعه با توجه به دیوان سنایی مورد طبقه بندی وتحلیل قرار گرفته است. کلید واژگان: جامعه شناسی ادبیات، دیوان سنایی، مسایل سیاسی و اجتماعی، اقشارجامعه.

در دوره مشروطه روشنفکران پس از آشنایی با تجدد و تحولات کشورهای غربی، در پی ایجاد آن در کشور خود به نقد سنت و وجوه متعدد آن پرداختند. در این میان، سنتِ اندیشه عرفانی که یکی از وجوه غالب و گسترده در حوزه اندیشه دینی و معرفتی به شمار می آید و به طور وسیعی در ادبیات فارسی انعکاس یافته است، از توجه و نقد روشنفکران بی نصیب نماند و از جهات مختلف مورد بررسی و واکاوی قرار گرفت. با مطالعه آثار روشنفکران این دوره، به ویژه آخوندزاده و کسروی که بیش از همه و به طور مفصل و مستقیم به این مسئله توجه نمودند، و با بررسی دیدگاه و انتقادات آنان در این زمینه درک و دریافت صحیح تر و واقع بینانه تری از کارکرد اندیشه های عرفانی و تأثیر آن در پیشرفت و انحطاط اجتماعی به دست می آید.

آثار عین القضات همدانی مشحون دیدگاه های ادبی است که بسیاری از آن ها بسیار بدیع و مبتکرانه است. برخی از این دیدگاه ها، شامل در باطن معنا، بی خویشتن نویسی، جدال با خاموشی نوشتار و نیز حقیقت معنای معنا یا شعر و آیینه است. نگارنده ی متن، سعی در تبیین این دیدگاه ها داشته و به این نتیجه رسیده است که دیدگاه های ادبی قاضی همدان، در بسیاری از مواقع، قابل تطبیق با آراء و دیدگاه های ادبی مدرن است؛ ازجمله ی این ها شعر و آینگی است که قابل انطباق با نظریه ی مرگ مولف است. در این راستا، به دیدگاه های انتقادی قاضی در حیطه ی ادبیات، به ویژه برتری صورت یا معنا و عینیّت یا غیریّت اسم و مسمی و... پرداخته و وی در این زمینه، صاحب سبک شناخته شد. قاضی در پاره ای از نگره ها، مانند شعر اندامی و نوشتن در عالم بی خویشی و مطابقت برداشت نویسنده و خواننده (شعر و آیینه)، دنباله روی پیشینیان بوده؛ اما در این زمینه، منفعل نبوده است. وی همچنین درباره ی برخی از دیدگاه هایی که گذشتگان عنوان کرده اند، دست به انتقاد می زند، دیدگاه هایی همچون عینیّت و غیریّت اسم و مسمی و شعر اندامی. بنابراین، عین القضات همدانی عارفی شناخته می شود که در بسیاری از زمینه ها ی ادبی، ابراز عقیده کرده و در برخی از آن ها، طرحی نو درانداخته است.

چگونگی تاثیر قرآن و حدیث را می توان از دو منظر بررسی نمود : 1. از نظر فکری و معنوی : چنانچه در پژوهش آمده است این سوالها مطرح است و در این تحقیق سعی خواهد شد بدان پاسخ داده شود :الف. آیا قرآن و حدیث بر آثار خواجو تاثیر داشته است ؟ ب. خواجوی کرمانی بیشتر به معانی ظاهری آیات و احادیث توجه داشته است یا به تاویل آن ؟ از دیدگاه صنایع ادبی و انواع کاربرد قرآن و حدیث در متون ادبی ( تلمیح ، تضمین ، حل ، درج و اقتباس ) بسیاری از موارد تکراری است و نیز این کار سودمند و ضروری به نظر نمی رسد و حجم انبوهی را شامل خواهد شد که مصداق ریختن بحر در کوزه خواهد بود . اما سعی بر این است که برای هر یک از مثنویهای خمسه ی خواجو و بخشهای دیوان او، نمونه هایی از صنایع یاد شده ذکر گرددو به تحلیل و نتیجه گیری پرداخته شود.

این پایان نامه، شامل چهارفصل به علاوه فهرست منابع است. در فصل اول یا کلیات سعی شده است تا به تشریح و توضیح طرح پژوهش، ارائه تاریخچه ای کوتاه ولی جامع درباره فردوسی، شاهنامه، چاپ ها و نسخه های شاهنامه، محققین ومصححین-خارجی و داخلی- ویرایش های شاهنامه (تصحیح)، فردوسی در خارج از مرزهای ایران، معرفی دو کتاب مرجع درباره شاهنامه فردوسی و ترجمه شاهنامه به زبان های دیگر به شیوه ای اجمالی پرداخته شود. در این راستا برای جمع آوری اطلاعات لازم، به کتاب ها، مقالات و سایت های اینترنتی مربوطه مراجعه و ارجاع کامل به هرکدام از منابع داده شده است. در فصل دوم به سیر تکوین و تدوین موضوعی مقاله ها پرداخته شده است و 500 عنوان مقاله، بر سه اساس: موضوع، کمیت و تعداد و سال نگارش، در 19 موضوع طبقه بندی شده اند و موردبررسی محتوایی قرارگرفته اند. در فصل سوم به سیر تکوین کتاب های مرتبط با شاهنامه پرداخته شده است و 622 عنوان کتاب، بر سه اساس: موضوع، کمیت و تعداد و سال تألیف، در 7 موضوع طبقه بندی و به صورت یک مجموعه کتاب شناسی نشان داده شده اند. در فصل چهارم یعنی فصل تحلیل و استنتاج، طبقه بندی موضوعی مقاله ها و کتاب ها، پرکارترین مجلات و انتشارات شاهنامه محور، پرکارترین محققین، مولفین و نویسندگان شاهنامه پژوه، سال نگارش و تألیف مقاله ها و کتاب ها، ظرفیت های جدید برای پژوهش های نو، نقاط قوّت و ضعف و خلأهای پژوهشی با استفاده از جدول و نمودارهای ستونی و خطی، بر اساس نتایج به دست آمده از فصل های دوم و سوم، به شیوه ای آماری نشان داده شده است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.