آسیب های جسمی و روانی ناشی از استفاده نابجای مواد روانگردان و ضررهای آن برای بهداشت عمومی و اقتصاد ملی، دولتها را به مبارزه موثر با بسیاری از رفتارهای وابسته به مواد روانگردان واداشته است. جرم انگاری رفتارهای مرتبط با مواد روانگردان و پاسخ دهی مناسب به آنها از موضوعات مهم سیاست جنایی و از راهبردهای موثر مبارزه با مواد مزبور است. در اجرای مناسب راهبردهای مزبور کشور ما از سال 1354 به تصویب قانون مواد روانگردان(پسیکوتروپ) اهتمام کرد و نهایتا برای هماهنگی و یکپارچگی در مبارزه با مواد مخدر و روانگردان در تاریخ 9/5/1389 اصلاحیه قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسید. به موجب قوانین مزبور بسیاری از رفتارهای وابسته به مواد روانگردان چون فروش، عرضه، قاچاق مواد و ... جرم انگاری شده است؛ همچنین ضمن اجرای تدابیر پیشگیرانه، پاسخ های غیرکیفری چون پاسخ های انتظامی، مدنی، بانکی و پاسخ های مناسب کیفری چون حبس، جزای نقدی و ... برای رفتارهای مرتبط با مواد روانگردان پیش بینی شده است. این پایان نامه ضمن بیان نقاط قوت و ضعف سیاست جنایی ایران در این زمینه، پیشنهاداتی را مطرح می کند. تقویت تدابیر پیشگیرانه و ارتقاء نقش سازمانهای مردم نهاد در این زمینه و درمان وابستگان به این مواد و حمایت ازآنها، اهتمام هر چه سریعتر قوه قانونگذاری در احصاء و معرفی مواد روانگردان صنعتی غیردارویی و پرهیز ازاعمال مجازاتهای بدنی شدید و اصلاح نام سازمان مبارزه با مواد مخدر، برخی از پیشنهادات این پایان نامه جهت مبارزه موثر وکنترل رفتارهای وابسته به مواد روانگردان است.