این رساله به اهمیت گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی در ترجمه به عنوان پدیده ای فرهنگی می پردازد تا نشان دهد چگونه این تحلیل می تواند به چگونگی انتقال مفاهیم فرهنگی و اید‍ولوژیک در فرایند ترجمه کمک کند. از آنجاییکه در فرایند انتقال زبان از متن مبدأ به متن مقصد، دلایل خاصی برای تحریف در ترجمه وجود دارد، می کوشد رابطه گفتمان را با ساختارها و کارکرد های فکری- اجتماعی نشان دهد. در این راستا به معرفی مفاهیم کلیدی در گفتمان، برخی نظریه پردازان گفتمان انتقادی، و برخی تحقیقات صورت گرفته در این راستا می پردازد. دلیل انجام این تحقیق تأکید براهمیت شباهت ها و تفاوت های فرهنگی در فرایند ترجمه و نشان دادن مزایای رویکرد گفتمان انتقادی نسبت به دو رویکرد کارکرد گرا و ساختارگرا است. از این رو به بسط نظریات ون دایک و هاکین پرداخته و بر اساس متدلوژی نام برده به بررسی رمان " پیرمرد و دریا" اثر ارنست همینگوی، جهت برجسته ساختن موضع اید‍ولوژیک و فرهنگی مترجم می پردازد. مشاهده شده است که نگرشهای فرهنگی وباورهای اجتماعی مترجم از طریق اقتباس شیوه های بومی سازی، ترجمه اصطلاحی، و طبیعی شدگی اید‍ولوژیک (مفهومی کلیدی در نظریه فرکلاف)، در چارچوب کارکرد اجتماعی غالب، در فرایند ترجمه منتقل شده، حال آنکه نویسنده درمتن مبدأ که تلفیقی از امپرسیونیسم و رئالیسم است بدون هیچ گونه دخالتی از جانب خودش بر خواننده تسلط می یابد. از آنجا ییکه روابط قدرت و ایدولوژی مفاهیمی مشترک در گفتمان انتقادی و ترجمه می باشند، نتیجه می گیرد که گفتمان انتقادی به تحلیل گر و نیز به مترجم در تحلیل و حل معضلات فرهنگی و اجتماعی در فرایند ترجمه کمک می کند. از اینرو در تفسیر، توصیف، و تحلیل تغییرات اجتماعی، فرهنگی، و اید‍ولوژیک در متن لازم و ضروری می باشد.