تنظیم خانواده بخش اصلی بهداشت باروری و کلید بهداشت و سلامت مادران ، کودکان ، خانواده ها ، اجتماعات و جوامع بطور کلی می باشد که یکی از عوامل موفقیت برنامه های تنظیم خانواده و کنترل جمعیت در ایران مشارکت مردان است. البته مشارکت مردان در برنامه های تنظیم خانواده به معنای استفاده آنها از روش های مخصوص مردان نیست، بلکه این مشارکت شامل درک درست مردان از محدودیت ها و نیازهایی است که با استفاده از روش های پیشگیری از بارداری برای همسرانشان پیش می آید .با توجه به مطالب فوق هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی رابطه ی عوامل اجتماعی-فرهنگی با نگرش مردان نسبت به مشارکت در برنامه های تنظیم خانواده در شهر آق قلا استان گلستان می باشد. جامع? آماری شامل مردان همسردار سنین25 تا44 سال بوده که تعداد آنها بر اساس آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385، 5225 نفر است ، حجم نمونه نیز با استفاده از فرمول کوکران 358 نفر برآورد شده است، نمونه ها به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از 4 منطقه شهر و از هر منطقه 2 بلوک انتخاب شدند. داده ها بوسیله پرسشنامه محقق ساخته ای که حاوی15 سوال مربوط به اطلاعات عمومی پاسخگویان (از قبیل سن، سن همسر ، تحصیلات ، نوع شغل ، تعداد فرزندان ، قومیت و...) به عنوان متغیرهای زمینه ای ، 8 سوال مربوط به متغیرهای واسط و 30 سوال مربوط به متغرهای وابسته گردآوری شدند. پایایی ابزار نیز با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ در یک نمونه 50 تایی 826/0 محاسبه شد که نشان از اعتماد بالای ابزار است. داده ها نیز در دو سطح توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. در سطح توصیفی با استفاده از جدول توضیع فراوانی به توصیف متغیر ها و در سطح استنباطی برای تجزیه و تحلیل رابطه بین متغیرها نیز از ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون وی کرامر استفاده شد. یافته ها نشان داده است که میزان همبستگی بین متغیرهای رسانه های گروهی، سن و تفاوت سنی با همسر با ترجیح جنسی معنی دار بوده و نیز بین متغیرهای رسانه های گروهی، سن و تفاوت سنی با همسر با ارزشهای دینی معنی دار است. همچنین بین متغیرهای رسانه های گروهی و سطح تحصیلات با نگرش های مردسالارانه جنسیتی رابه معناداری مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داده است که بین سطح تحصیلات و ترس از عوارض وسایل جلوگیری رابطه معناداری وجود دارد. میزان همبستگی بین متغیرهای ترجیح جنسی و ترس از عوارض وسایل جلوگیری با ابعاد شناختی نگرش مردان نسبت به برنامه های تنظیم خانواده نشان از رابطه ای معنادار بود و نیز بین ترجیح جنسی و نگرش های مردسالارانه با ابعاد احساسی نگرش مردان نسبت به برنامه های تنظیم خانواده رابطه معناداری وجود داشت. همبستگی بین ارزشهای دینی با ابعاد تمایل به عمل نگرش مردان معنادار و بین متغیرهای ارزشهای دینی، نگرش های مردسالارانه و ترس از عوارض وسایل جلوگیری با نگرش کلی مردان نسبت به برنامه های تنظیم خانواده نیز معنادار بود. نتایج به دست آمده از یافته های پژوهش نشان می دهد که رابطه متقابلی بین متغیرهای زمینه ای ، متغیرهای واسط و در کل متغیر مستقل که همان نگرش مردان نسبت به برنامه های تنظیم خانواده است، وجود دارد.