نام پژوهشگر: فرزانه معمار
فرزانه معمار محمد رحیم احمدی
در کشور ما از دیرباز، همواره فیلم ها در جهت دوبله شدن و نه زیرنویس شدن، ترجمه می شده اند. ولی این دوبله ها در سالهای اخیر، از کیفیت مطلوبی برخوردار نبوده اند و عموماً روی آنها کار تحقیقاتی ای انجام نشده است. حتی در مواردی، حذف بخشهایی از فیلم، فهم جریان آن را دشوار ساخته است. نکت? دیگری که توجه به آن ضروری به نظر می رسد، این است که ترجم? سمعی-بصری با سایر انواع ترجمه متفاوت است و در آن نشانه ها صرفاً زبانی نیستند؛ ضمن اینکه در دوبل? فیلم، عوامل دیگری همچون همزمانی لبی دخیل اند. در این تحقیق، فیلم ژرمینال ساخت? کلود بری، کارگردان فرانسوی و دوبل? آن در واحد دوبلاژ سیمای جمهوری اسلامی ایران به عنوان پیکر? کار انتخاب شده اند و قصد بر آن بوده است تا با تقسیم مسائل در سه بخش ترجم? عوامل زبانی، ترجم? عوامل غیرزبانی وترجم? عوامل فرهنگی، به مشکلات این پیکره ها پرداخته شود و به سوالاتی از قبیل اینکه چرا کیفیت دوبله ها در این سالها پایین آمده اند یا اینکه چرا دوبله به زیرنویس ارجحیت دارد، پاسخ داده شود. فرضی? ما این بوده است که دلیل ارجحیت دوبله نسبت به زیرنویس این است که هم کودکان و هم افراد مسن که توانایی پایین تری در خواندن زیرنویسها دارند نیز بتوانند از آن استفاده کنند، هرچند که در سالهای اخیر علاقه به زیرنویس در بین قشر جوان به علت بالا بردن توانایی هایشان در یک زبان خارجی و یا دیدن نسخ? اصلی بیشتر شده است. فرضی? دیگر این است که کیفیت فیلمهای دوبله شده در ایران به دلیل محدودیت زمانی تحویل کار، پایین آمده و در اغلب ترجمه ها، قوم مداری تا حدی داستان و معنای اصلی فیلم را تغییر می دهند. نظریه ای که در این راستا معرفی می شود، نظری? اسکوپوس است و برطبق آن انتخابهای مترجم باید براساس هدف ترجمه و سفارش دهند? ترجمه، سنجیده و قضاوت شود. در پایان کار این دو فرضیه ثابت شده اند. در فرضی? اول در مطالع? بیشتر موارد متوجه شدیم، مشکلات ترجمه بیشتر ناشی از کمبود وقت بوده اند که منجر به بی دقتی شده است و در مورد دوم با مشاهد? حذفهای صورت گرفته، این امر را تعمیم دادیم که دوبله های ایرانی عمدتاً قوم مدار هستند و قسمتهایی را که با فرهنگ ایرانی سازگار نیستند، نمایش نمی دهند.