به منظور بررسی اثر تیمارهای قارچ میکوریز آربسکولار، باکتری و تنش خشکی بر روی شکل های مختلف پتاسیم، و تغییرات احتمالی کانی های خاک تحت کشت ذرت، جذب عناصر غذایی، میزان سبزینگی برگ و ویژگی های مورفولوژیک گیاه، آزمایش گلخانه ای با استفاده از آزمون فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل قارچ میکوریز آربسکولار در دو سطح g0 (تلقیح نشده با قارچ) و g1 (گلوموس اینترارادایسز) ، باکتری سودوموناس فلورسنس در دو سطح b0 (تلقیح نشده با باکتری) و b1 (سودوموناس فلورسنس )، تنش خشکی در چهار سطح s0 (بدون تنش)، s1 (تنشfc 75%)، s2(تنش fc50%) و s3 (تنشfc 25%) بود. نتا?ج تجز?ه وار?انس دادهها نشان داد که اثر قارچ میکوریز آربسکولار و تا اندازه ای باکتری بر شکل های مختلف پتاسیم و فراوانی نسبی کانی های رسی خاک مورد مطالعه پس از کشت گیاه، درصد کلنیزاسین ریشه، جذب عناصر غذایی گیاه (n، p، k، fe، mn، zn، cu)، ویژگی های مورفولوژیک گیاه (ارتفاع، قطر بالا و پایین ساقه، سطح برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه گیاه و تعداد برگ) معنی دار بود. عوامل میکروبی با آزادسازی پتاسیم بین لایه ای منجر به تغییر شکل کانی ایلایت و تبدیل آن به اسمکتایت شدند. با افزایش تنش خشکی نیز آزادسازی پتاسیم افزایش یافت.