نام پژوهشگر: حسین غفورزاده آرانی

تحلیل مقایسه ای مولفه های الگوی اندازه گیری خط فقر بر مبنای شریعت اسلام و اقتصاد متعارف
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام - دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی 1391
  حسین غفورزاده آرانی   محمد مهدی عسگری

در مقایسه ی اقسام و رویکرد های فقر در اسلام و اقتصاد متعارف، می توان گفت که اسلام دیدی عمیق تر و جامع تر نسبت به فقر داشته و اگرچه با برخی از رویکردها نظیر فقر قابلیتی در مباحثی نظیر رعایت شأن در ارتباط با شغل و کار شباهت دارد، ولی بعضی از ابعاد فقری که در اسلام مورد اشاره قرار گرفته نظیر فقر حقیقی، فقر دینی و فقر روحی(به معنایی که در اسلام آمده)، در اقتصاد متعارف هرگز یافت نمی شود و یا اینکه بسیار کمرنگ تر است. و این نیز به دلیل تفاوت در اصول و مبانی آن دو است. همچنین تعریف فقر در اسلام علیرغم تعیین یک مقدار معین درآمد به عنوان خط فقر، به «کفایت همراه با شأن» دلالت دارد و بررسی روایات پیرامون مستحقین زکات و نحوه مواجهه فقها با فقر مطلق مشخص می کند که اسلام، مردم را به تلاش برای برقرار کردن سطح معیشتی «مساوی» یا «متقارب»، در همه اجتماع فرا می‏خواند، لذا معیارهای خط فقر اسلامی در مقایسه با اقتصاد متعارف، بیشتر به جنبه فقر نسبی توجه دارد تا فقر مطلق، و به دنبال این است که فقرا را به سمت سطح میانگین جامعه و حتی سطح غنی و بی نیازی برساند. در مقایسه مولفه های خط فقر نیز بیان می گردد که، از منظر اسلامی مبنا قرار دادن حداقل کالری به عنوان خط فقر هرگز کافی نیست. ولی آنچه اقتصاد متعارف در برخی روشهای خود اجزای سبد کالاهای اساسی را به عنوان مولفه های خط فقر در نظر گرفته مورد تأیید اسلام نیز هست. اما منظور از هزینه‏های متعارف در نزد فقها، فراتر از اجزای سبد کالایی و بلکه هزینه‏های مطابق شأن و منزلت خانواده است که بیانگر نگاه وسیع اسلام به مسأله فقر است.