چکیده ایران عصر قاجار، با ورود بی سابقه ای از مظاهر مدرنیته از سوی کشورهای پیشرفته مواجه شد، ورود مدرنیته به ایران، زمینه پیدایش تغییراتی را در عرصه های مختلف فرهنگی، سیاسی و اجنماعی پدید آورد و نهادها و نظام های سنتی مستقر در جامعه عصر قاجار را به چالش کشید. یکی از این نهادهای سنتی، نهاد تعلیم و تربیت بود که بروز تغییرات در آن، زمینه ی چالش را در بین گروه های مختلف نخبگان عصر قاجار فراهم نمود. ساحات گوناگون تعلیم و تربیت نظیر مبانی تعلیم و تربیت، اهداف، محتوا و شیوه های تعلیم و تربیت به موضوعی برای مناقشه و نزاع جدی بین سنت گرایان و تجدد خواهان عصر قاجار تبدیل گشت. از سوی دیگر وجود دسته بندی های سیاسی و ضرورت حفظ منافع گروهی و صنفی در کانون قدرت، گستره، عمق و پیچیدگی های این چالش را مضاعف می ساخت؛ بطوری که این امر گاه فهم صحیح و نزدیک به واقع از اسناد و گزارش های موجود در عصر قاجار را با دشواری مواجه می سازد. در این رساله تلاش شده است تا با عنایت به شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایران عصر قاجار و تحلیل زمینه ها و عوامل بیرونی، به بررسی گزارش های مربوط به چالش سنت گرایان و تجددطلبان در مواجهه با مدرنیته خاصه در حوزه تعلیم و تربیت و نگرش هر یک از آنها پرداخته شود. کلید واژه ها: سنت گرایان ،تجددخواهان ، تعلیم و تربیت سنتی، تعلیم و تربیت نوین، ایران عصر قاجار.