رخداد طلای قلقله، در بخش شمال غربی کمربند دگرگونه - ماگمایی سنندج - سیرجان و در 50 کیلومتری جنوب غربی سقز واقع شده است. این مجموعه تحت تاثیر پهنه ی برشی با روند شمال شرقی– جنوب غربی (ne-sw) دگرریخت شده و ساختارها و فابریک های متفاوتی به خود گرفته است. بر اساس بررسی های صحرایی توده های نفوذی گرانیتی، سنگ آهک های دگرگون شده، کلریت- سرسیت شیست و سنگ های آتشفشانی دگرگون شده (متاولکانیک ها) از مهمترین واحدهای رخمنون یافته در منطقه می باشد که تحت تاثیر دگرسانی قرار گرفته اند. ترکیب توده های نفوذی در ذخیره معدنی قلقله در محدوده گرانیتی، گرانودیوریتی، دیوریتی و گاهی مونزنیتی قرار می گیرد. مطالعات پتروگرافی نشان می دهد که ترکیب توده های نفوذی شامل کوارتز، فلدسپات (پلاژیوکلازـ میکروکلین)، میکا (سرسیت ـ مسکویت ـ بیوتیت) اپیدوت، کلریت، کائولینیت، اکسیدهای آهن و کربناتها می باشد. از مهمترین دگرسانی های مشاهده شده در پهنه برشی قلقله می تواند به دگرسانی سرسیتی، کلریتی، کربناتی، سیلیسی، و سولفیدی اشاره کرد. بر اساس تجزیه های شیمیایی، سری ماگمایی توده نفوذی در محدوده کالک- آلکالین قرار می گیرند. از نظر محیط زمین ساختی نیز این توده ها در موقعیت قوس های آتش فشانی پس از برخوردی قرار می گیرند. بررسی الگوهای پراکندگی عناصر نادر خاکی در متاولکانیک های پهنه برشی نشان دهنده غنی شدگی ree در پهنه برشی نسبت به واحدهای کمر بالا (کلریت- سرسیت شیست) و کمر پایین (سنگ آهک دگرگون شده) می باشد. الگوی پراکندگی این عناصر شامل غنی شدگی lree نسبت به hree می باشد که می توان آن را به دگرگونی ناحیه ای و چرخش سیالات co2 و (so4)2- در پهنه برشی قلقله نسبت داد. علاوه بر آن وجود آنومالی های eu مثبت و منفی در این متاولکانیک ها نشان از دو مرحله دگرسانی متفاوت دارد که به ترتیب شامل دگرسانی ضعیف تا متوسط که منجر به ایجاد بی هنجاری eu مثبت شده و دگرسانی پیشرفته که سبب تجزیه شدید پلاژیوکلاز به عنوان منبع اصلی eu گردیده و باعث ایجاد آنومالی eu منفی شده است. بنابراین عدم وجود بی هنجاری eu در واحدهای کمر بالا و کمر پایین نشان می دهد که این سنگ ها تحت تاثیر دگرسانی قرار نگرفته اند. بررسی تغییرات زمین شیمیایی عناصر اصلی، کمیاب و (ree) بر اساس ایزوکن (خط هم غلظت) al-fe-ti در متاولکانیک های پهنه برشی قلقله نشان دهنده غنی شدگی si, s, ca, as, zn, cu, ag, pb, rb, tb, loi, lree و تهی شدگی sr, ba, na, eu, ca, mg, th, cr, co, ni همزمان با افزایش درجه دگرشکلی و تغییر شرایط از پروتومیلونیتی به الترامیلونیتی می باشد. علاوه بر آن عناصری مانندal, ti, fe, sc, y, k, u, p و تا حدودی hree (بجزeu ) به طور نسبی طی این فرآیند غیرمتحرک بوده اند. بنابراین با استفاده از این نتایج تمامی ویژگی های پهنه برشی قلقله مطابقت قابل توجهی با پهنه های برشی ivg نشان می دهد که طی فرایند دگرشکلی 11% افزایش حجم پیدا کرده است. بر مبنای مطالعه میانبارهای سیال سه نوع میانبار سیال در پهنه برشی قلقله شناسایی شده است: نوع اول میانبارهای تک فازه آبگین، نوع دوم میانبارهای دوفازه آبگین (aqueous+ vapor) و نوع سوم سه فازه آبگین – کربنی (aqueous–lco2–vco2). مطالعه میانبارهای سیال پیشنهاد می کند که کانه زایی در محدوده دمایی بین 335 تا 385 درجه سانتیگراد، و در عمقی معادل 7 کیلومتر، از یک سیال h2o-co2±ch4 دار تشکیل شده است. دمای همگن شدن میانبارهای سیال اولیه نوع دوم بین 335 تا 385 درجه سانتیگراد با یک فراوانی مشخص در 365 درجه سانتیگراد است. دمای ذوب یخ در این میانبارها معمولا بین 11- تا 16- درجه سانتیگراد می باشد که نشان دهنده شوری 15 تا 19 درصد وزنی معادل نمک طعام است. در میانبارهای سیال سه فاز کربنی- آبگین (h2o–co2)، دمای همگن شدن میانبارهای سیال اولیه بین 345 تا 385 درجه سانتیگراد یک فراوانی مشخص در 365 درجه سانتیگراد است. نتایج حاصل از بررسی شوری این میانبارها با دمای ذوب کلاتریت معادل 3.1 تا 7.4 درجه سانتیگراد نشان دهنده شوری 9 تا 13 درصد وزنی معادل نمک طعام است. مقدار سیالات مربوط به رگه های کوارتز- سولفید مقادیری بین 2.7+ % تا 8+ % را نشان می دهد، مقدار این سیالات نیز مقادیری بین 27.35- % تا 23.40- % را به نمایش می گذارد. این مقدار در نمودار در برابر در محدوده آبهای دگرگونی قرار می گیرد، بنابراین پیشنهاد می گردد که منشا اصلی این آبها با باید دگرگونی باشد. مقادیر و سیالات مربوط به رگچه های کوارتز - کلسیت محدوده ای از 35.3- % تا 31.5- % و 31.75- % تا 65.95- % را نشان می دهد. این مقادیر در مقایسه با مقادیر مربوط به مرحله قبل به طور واضحی مقادیر کمتری را نشان می دهد و به خط آبهای جوی بسیار نزدیکتر می باشد. بنابراین داده های ایزوتوپی نقش عمده آبهای جوی در تشکیل این مرحله از کانسار را نشان می دهد. بنابراین بر پایه شواهد زمین ساختی، بررسی های کانی شناختی، داده های زمین شیمیایی، میانبارهای سیال و مطالعات ایزوتوپ های پایدار، ذخیره معدنی قلقله در گروه کانسارهای تیپ کوهزایی (مزوزونال) در کمربند سنندج – سیرجان قرار می گیرد.

آنومالی طلای کلها، در محدودهای به وسعت 10 کیلومتر مربع در 45 کیلومتری شـمال شهرستان کرج در اسـتان البرز قرار دارد. بر اساس بررسیهای صحرایی، کلریت شیست، سنگآهک، ماسهسنگ، توفهای آتشفشانی و رگههای کوارتز- سولفید از مهمترین واحدهای رخمنونیافته در منطقه میباشند که تحت تاثیر دگرسانی قرار گرفتهاند. که میتوان به دگرسانی سرسیتی، اپیدوتی، کلریتی، کائولینیتی، کربناتی، سیلیسی و سولفیدی اشاره کرد. بررسی تغییرات زمینشیمیایی عناصر اصلی، کمیاب و (ree ) در آنومالی طلای کلها غنی شدگی عناصر au،s ،as ،mo ،si ،cu ،ag و تهی شدگی sr، mg، ca، th، cr، co، ni و تمامی عناصر نادر خاکی همزمان با افزایش درجه دگرسانی دیده میشود. علاوه بر آن عناصری مانند li، fe، و na به طور نسبی طی این فرآیند غیرمتحرک بودهاند. در آنومالی کلها، غنی شدگی مشخصی از عناصر کمیاب نظیر نقره، مس، آرسنیک، بیسموت و عناصری چون گوگرد و سیلیسیم مشاهده می شود، همبستگی مثبت این عناصر نشان میدهد که کانیسازی طلا و سایر عناصر همراه، به همراه یکدیگر در یک فرآیند دگرسانی گرمابی شکل گرفته است. بررسی الگوهای پراکندگی عناصر نادر خاکی در آنومالی طلای کلها نشان دهنده تهی شدگی همهی عناصر ree در پهنه دگرسانی نسبت به سنگ میزبان میباشد. الگوی پراکندگی این عناصر شامل تهی شدگی بیشتر lree نسبت به hree میباشد که میتوان آن را به ph پایین، نسبت بالای سیال به سنگ و چرخش سیالات دار نسبت داد. با توجه به اینکه حمل کننده اصلی eu پلاژیوکلازها هستند پیشرفت دگرسانی و تخریب پلاژیوکلازها، سبب مهاجرت این عنصر و در نتیجه بیهنجاری منفی eu در سنگ میزبان و رگهی کوارتز - سولفید شده است. بررسی ویژگی توزیع عناصر کمیاب،عناصر نادر خاکی و تعیین همبستگی آنها با طلا و پیجویی پهنههای دگرسان حاوی دگرسانی سیلیسی و سولفیدی میتوانند به عنوان یک الگوی کاربردی و راهنمای اکتشاف زمینشیمیایی مناسب برای طلا مورد توجه قرار گیرند.

آنومالی طلای کلها، در زون البرز ( البرز مرکزی)، در محدوده¬ای به وسعت 10 کیلومتر مربع در 45 کیلومتری شـمال شهرستان کرج در اسـتان البرز قرار دارد. بر اساس بررسی¬های صحرایی ،کلریت شیست، سنگ آهک، ماسه سنگ، توف¬های آتشفشانی و رگه¬های کوارتز- سولفید از مهمترین واحدهای رخمنون یافته در منطقه می¬باشند که تحت تاثیر دگرسانی قرار گرفته¬اند. از مهمترین دگرسانی¬های مشاهده شده در آنومالی کلها می توان به دگرسانی سرسیتی، اپیدوتی، کلریتی،کربناتی، سیلیسی و سولفیدی اشاره کرد. بررسی تغییرات زمین¬شیمیایی عناصر اصلی، کمیاب و (ree) بر اساس مطالعات انجام گرفته در آنومالی طلای کلها غنی¬شدگی عناصر,au si, s, as, mo, cu, ag و تهی¬شدگیsr, ca, mg, th, cr, co, ni و تمامی عناصر نادر خاکی همزمان با افزایش درجه دگرسانی دیده می¬شود. علاوه بر آن عناصری مانند na ,fe ,li به طور نسبی طی این فرآیند غیرمتحرک بوده¬اند. با توجه به مطالعات سیالات درگیر ، محیط گرمایی سیال کانسنگ¬ ساز در رخداد طلای کلها از نظر دمای همگن شدن و میزان شوری محدوده ذخایر پایین دما (epithermal) را نشان می¬دهد . همچنین بررسی های صورت گرفته بیانگر عمق تقریبی 3/0کیلومتر برای ذخیره معدنی کلها می-باشد که نشان¬دهنده نوع اپی ترمال سولفید پایین برای این ذخیره معدنی می¬باشد. ویژگی¬های میانبارهای سیال در این تیپ از ذخایر شامل؛ اندازه بسیار کوچک ( اغلب کمتر از 16 µm)، شوری پایین (17 < w %nacl <5)، دمای همگن شدن بین 125الی 225 درجه سانتیگراد، چگالی بین 94/0 تا 08/1 گرم بر سانتیمتر مکعب، تشکیل ذخایر در اپی¬ترمال در شرایط رخساره شیست سبز و عمق به دام¬افتادگی سیال بین 2/0تا 4/0کیلومتر پوسته¬ زمین است. براساس مطالعات صحرائی، سیالات درگیر، تجزیه شمیایی و سایر شواهد بحث شده در این پایان نامه می توان پتانسیل طلای منطقه کلها را مشابه ذخایر طلای اپ¬ ترمال معرفی نمود. پی¬جویی پهنه¬های دگرسان حاوی دگرسانی سیلیسی و سولفیدی می¬تواند به عنوان یک راهنمای اکتشافی مناسب در البرز مرکزی برای اکتشاف طلا مورد توجه قرار گیرد.

کانسارمس نارباغی واقع دراستان مرکزی ودر26کیلومتری شمال شرقی شهرساوه قرارگرفته است.کانسار مس نارباغی وکانه زایی های اطراف آن براساس تقسیم بندی ساختاری ایران دربخش میانی کمربندآتشفشانی ارومیه –دخترقرار دارد .آندزیت ها باسن ائوسن ،گسترده ترین ودر عین حال قدیمی ترین واحد سنگی است که در محدوده اکتشافی برونزد دارد. در طی فعالیت ماگمای توده های نفوذی (با جنس مونزونیت ،مونزودیوریت ،دیوریت وگرانودیوریت )به سن بعد از ائوسن به داخل سنگ های آتشفشانی ائوسن نفوذ کرده وموجب گسترش زون های دگرسانی گرمابی از جمله پروپلیتیکی ،آرژیلیکی ، سیلیسی،کربناتی وفیلیکی درمنطقه شده است .