در قرن بیستم، وقوع دو جنگ جهانی، قاره اروپا را به مکانی ناامن و بی ثبات تبدیل کرد که این خود زمینه ساز حضور و مداخله قدرت های فرامنطقه ای همچون امریکا شد. بعد از جنگ جهانی دوم نیز تهدید شوروی، اروپا به ویژه اروپای غربی را در معرض بی ثباتی و ناامنی قرار داد که این نیز سبب مداخله عملی امریکا در اروپا و در قالب ناتو گردید. طبیعی بود که بر خلاف گذشته، این وضعیت باعث کم شدن وزنه کشورهای اروپایی در معادلات جهانی شود؛ بنابراین ضرورت رسیدن به منزلت سابق از یک طرف و بی اعتمادی به امریکا از سوی دیگر، باعث شد که کشورهای اروپای غربی، نه تنها همگرایی در بُعد اقتصادی را دنبال کنند، بلکه تلاش کنند تا به همکاری و همگرایی در امور دفاعی و امنیتی نیز برسند. قسمتی از این تلاش کشورهای اروپایی به دوران جنگ سرد بر می گردد. در این تلاش ها هر چند عامل بی اعتمادی به امریکا وجود داشت، اما به دلیل نیازی که به توانایی امریکا برای مقابله برای شوروی وجود داشت، این عامل چندان برجسته نبود. با پایان یافتن جنگ سرد، کشورهای عضو اتحادیه اروپا به توانایی استقلال عمل بیشتری نسبت به دوران جنگ سرد رسیدند؛ زیرا فروپاشی شوروی نیاز کشورهای اروپایی را به حداقل رساند و تا اندازه ای زیادی به وابستگی ها پایان داد؛ بنابراین دولت های عضو اتحادیه اروپا با انجام تلاش های جدی برای حصول سیاست دفاعی و امنیتی مستقل از امریکا، بی اعتمادی خود به این کشور را نشان دادند. همگرایی در بُعد دفاعی و امنیتی پس از جنگ سرد به نتیجه منجر شد و اتحادیه اروپا نه تنها توانست همگرایی اقتصادی خود را ادامه دهد و اتحادیه را به سمت شرق و جنوب قاره اروپا گسترش دهد، بلکه موفق به ایجاد سیاست دفاعی و امنیتی اروپایی شد که خود گام مهمی در تبدیل کردن این اتحادیه، به بازیگری تأثیر گذار در امور دفاعی و امنیتی بود. فرایند رسیدن به سیاست دفاعی و امنیتی مستقل، فرایندی تدریجی و تکاملی بود که از طریق نشست های متنوع اعضای اتحادیه و توافق ها و نتایج حاصل از آن نشست ها تداوم می یافت و هنوز ادامه دارد. این پژوهش به روش تحقیق تاریخی مبتنی بر اسناد و مدارک دست اول و با استفاده از پژوهش های سایر محققین تدوین شده و درصدد است به سوال محوری نقش پیمان های دفاعی و تغییر ساختارهای نهادی حاصل از آنها در فرآیند شکل گیری اتحادیه اروپا چه نقشی داشته است، پاسخ دهد.