این پژوهش با هدف بررسی عملکرد مدارس هیأت امنایی شهر اهواز انجام شده است. روش پژوهش، روش تحقیق آمیخته از نوع تشریحی است. داده های پژوهش با استفاده از دو روش کمی (پرسشنامه محقق ساخته) و کیفی (تحلیل داده بنیاد) جمع-آوری گردید. جامعه آماری این پژوهش را کلیه مدارس هیأت امنایی شهر اهواز و همه گروه های ذی نفع این مدارس (اعضای هیأت های امنا، مدیران مدارس، معلمان و اولیاء دانش آموزان) و کارشناسان آموزش و پرورش تشکیل می داد؛ که در مجموع 216 نفر نمونه آماری پژوهش را تشکیل دادند (196 نفر برای پاسخگویی به پرسشنامه و 20 نفر برای انجام مصاحبه). یافته های پژوهش نشانگر آن بود که این مدارس نتوانسته اند به اهداف در نظر گرفته شده در آیین نامه خود و آنچه که توسط مسئولین ارشد سازمان آموزش و پرورش در بدو تأسیس در مورد این مدارس بیان می کردند برسند. در تبیین و تفسیر دلایل عدم موفقیت این مدارس و موانع و مشکلات آنها و همچنین راهبردهای حل مسائل این مدارس می توان به الگوی پارادایمی تحقیق اشاره داشت. شرایط علی که مستقیماً بر عملکرد این مدارس تأثیر گذاشته است، نبود منابع مالی و مادی کافی در مدارس، ضعف قوانین و مقررات موجود، ضعف اعتماد اجتماعی، ضعف انسجام اجتماعی و ضعف مشارکت اجتماعی است. در این پژوهش پنج راهبرد برای این مدارس ارائه گردید که شامل تواناسازی هیأت امنا و تقویت مدارس، عدم تمرکز و تفویض اختیارات بیشتر به مدارس، اجرای برنامه های استراتژیک در سطح مدارس، ارزیابی، بازنگری و توسعه آیین نامه مدارس، توسعه بسترهای قانونی مورد نیاز با همکاری ذی نفعان مدارس است. اما عواملی همچون عوامل و شرایط اقتصادی، عامل سیاسی و قدرت و عامل فرهنگی به عنوان مقوله های شرایط واسطه ای بر راهبردها تأثیرگذار می باشند. همچنین فراهم نبودن زیرساخت های مورد نیاز، مشخص نبودن ساختار مشارکت در مدارس به عنوان مقوله های واسطه ای مشخص شدند. در پایان مشخص شد در صورتی ایجاد شرایط و امکانات مورد نیاز، وجود این مدارس پیامدهای مانند گسترش عدالت اجتماعی، مشارکت همه جانبه اولیا در مدارس و افزایش کارایی مدارس خواهد داشت.