نام پژوهشگر: مصطفی مدرسی
مصطفی مدرسی فاطمه مرادیان
رادیکال های آزاد اکسیژن(ros) که تحت شرایط تنش های زیستی و غیر زیستی از مولکول اکسیژن مشتق می شوند، برای متابولیسم سلولی زیان آورند. اثرات زیان آور این رادیکال ها بوسیله مکانیسم های آنزیمی و غیر آنزیمی خنثی می گردند. گیاهان از سیستم های آنتی اکسیدانتی چون سوپراکساید دیسموتاز، کاتالاز، پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز برای مقابله با انواع مختلف این رادیکال ها استفاده می کنند. در این مطالعه، واکنش های آنتی اکسیدانتی گیاه هالوفیت آلروپوس لیتورالیس نسبت به تنش nacl بررسی شد. فعالیت این آنزیم ها در تمام سطوح شوری نسبت به شاهد افزایش یافت. شناسایی و همسانه سازی و بدنبال آن ترانسفورماسیون ژن های موثر در تحمل به شوری اولین مرحله در اصلاح گیاهان زراعی حساس می باشد. گیاه آلروپوس لیتورالیس هالوفیتی از خانواده گندمیان است که پتانسیل استفاده در برنامه های اصلاح غلات را دارد. به طور کلی مطالعات ژنومی زیادی بر روی این گیاه انجام نگرفته و تاکنون گزارشی از شنایایی ژن سوپراکساید دیسموتاز این گیاه نیز ارائه نگردیده است. در این مطالعه ژن sod برای اولین بار به روش rt-pcr جداسازی و در وکتور کلونینگ ptz57r/tباکتری ای.کولای همسانه سازی گردید. ژن alsod دارای 456 جفت باز بوده و 152 اسیدآمینه را کد می نماید و دارای همولوژی بالایی با cu/znsod سایر گیاهان از جمله ذرت و برنج می باشد.
الهام سلیمانی قربانعلی نعمت زاده
شوری خاک یکی از بزرگترین فاکتورها ی محیطی محدود کننده ی رشد و بازده گیاهان به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. تنش شوری باعث افزایش تولید رادیکال های فعال اکسیژن می شود. که باعث اکسیداسیون پروتئین ها، dna ،لیپیدها و سایر ماکرو مولکول های حیاتی می شود. گیاهان برای مقابله با تنش اکسیداتیو ایجاد شده، دارای سیستم دفاعی با کارائی بالائی هستند که می تواند رادیکال های آزاد را از بین برده و یا خنثی کنند. این سیستم دفاعی شامل سوپر اکسید دیسموتاز (sod)، کاتالاز (cat )، آسکوربات پر اکسیداز (apx) و پراکسیداز (pod) است و سیستم غیر آنزیمی شامل آسکوربات ، توکوفرول، کاروتنوئیدها و ترکیبات متفرقه (از جمله فلاونوئیدها ، مانیتولها و پلی فنها) می باشد . آسکوربات پراکسیداز یکی از مهم ترین آنزیم های آنتی اکسیدانت در گیاهان می باشد که غلظت h2o2 را در سلول تنظیم می کند و از آسکوربات به عنوان دهنده ی الکترون استفاده می کند. این آنزیم دارای ایزوفرم های مختلف در بخش های مختلف سلولی از جمله کلروپلاست، میتوکندری، پراکسیزوم، و سیتوپلاسم می باشد. تنوع ژنتیکی گسترده ای که درمورد مقاومت به شوری در گونه های گیاهی وجود دارد آنها را در چند دسته ی مختلف قرار داده است. بیشتر گیاهان زراعی حساس به شوری یا خیلی حساس به شوری هستند که گلیکوفیت نامیده می شوند و دسته ی دیگر گیاهان هالوفیت می باشند که زیستگاه طبیعی شان محیط های شور می باشد و در محیط های شور قادر به رشد و کامل نمودن چرخه ی زندگی خود می باشند. گیاه آلروپوس لیتورالیس یک هالوفیت چند ساله ی ریزوم دار تک لپه ای با سیستم فتوسنتزی می-باشد که می تواند شوری را تا ?درصد تحمل نماید.با توجه به تحمل شرایط محیطی دشوار این گیاه واجد خصوصیات فیزیولوژیک و مولکولی برجسته ای است که کاربرد آنها در کشاورزی مهم می باشد و می تواند منبعی مهم برای شناسایی ژن های جدید و مقاوم به تنش از جمله شوری باشد. در تحقیق حاضر cdna کدکننده ی در ایزوفرم سیتوپلاسمی و پراکسیزومی ژن آسکوربات پراکسیداز پراکسیزومی در گیاه هالوفیت تک لپه آلروپوس لیتورالیس شناسایی جداسازی و همسانه سازی شد. ساخت cdna و سپس pcr با استفاده از پرایمرهای همولوگ با این دو ژن که قبلا در سایر گیاهان توالی یابی شده بودند انجام شد و قطعه ی تکثیر شده با استفاده از کیت (ins ta cloning kit-k1213-fermentase) در باکتری e.coli(dh5?) کلون شد. پلاسمیدهای نوترکیب از باکتری های e.coli ترانسفرم شده استخراج و در دو جهت توالی یابی شدند. مقایسه ی این توالی ها با سایر توالی های ثبت شده در بانک ژن نشان داد که قطعات کلون شده مربوط به ژن های سنتز کننده ی آنزیم آسکوربات پراکسیداز پراکسیزومی و سیتوپلاسمی می باشد. ژن آسکوربات پراکسیداز سیتوپلاسمی با شماره دسترسی jf819725 و ژن آسکوربات پراکسیداز پراکسیزومی با شماره دسترسی jf907687 در پایگاه ncbi به ثبت رسید. این دو ژن مجددا با آنزیم pfu تکثیر شده و جایگزین ژن gusa در وکتور بیانی pbi121 گردید. این construct میتواند جهت انتقال ژن های مذکور به توتون جهت ایجاد مقاومت در برابر تنش های محیطی از جمله شوری قرار بگیرد.