نام پژوهشگر: هدی مشفقی فیض ابادی
هدی مشفقی فیض ابادی حسین سیمایی صراف
بیع متقابل به عنوان یکی از مهم ترین شیوه های معاملاتی تجارت متقابل بین المللی محسوب می شود که به موجب آن یک کارخانه، ماشین آلات، تجهیزات ویا تکنولوژی فروخته و نصب می گردد و خریدار در مقابل تعهد می کند که بهای کالا یا خدمات دریافتی را به صورت تولیدات حاصله در طی مدت زمان معینی در اختیار فروشنده اولیه قرار دهد. این قرارداد از دو قرارداد اصلی به نام قرارداد اولیه و ثانویه( بای بک) و یک قرارداد فرعی که پروتکل نامیده شده و دو قرارداد اصلی را به یکدیگر مرتبط می کند، تشکیل شده است. معمولاً در زمان انعقاد پروتکل بیع متقابل یا قرارداد اولیه و یا قرارداد اصلی بیع متقابل، تعیین محصولات ناشی از تسهیلات تولیدی امر مشکلی نمی باشد؛ اما وقتی تصور-شود که امکان تولید محصولات گوناگونی از تسهیلات تولیدی موضوع قرارداد اولیه، وجود دارد، اهمیت تعیین نوع محصولاتی که موضوع قرارداد اصلی، قرار می گیرند هویدا می گردد. در این شرایط می توان این روش را برگزید که در قرارداد اصلی نوع محصولات را تعیین نکرده و شرط شود که در دوره های زمانی فرعی و از طریق انعقاد قراردادهای فرعی( مکمل)، خریدار مطابق با دستورالعمل مورد توافق نوع محصولاتی را که لازم دارداز لیست کالاهایی که فروشنده ثانوی آن ها را قابل دسترس معرفی کرده، انتخاب کرده و اعلام نماید. ما به چنین شرطی با عنوان« شرط فهرست کالاهای احتمالی» اشاره نموده-ایم. هدف از اجرای تحقیق حاضر، آشنایی با شرط مزبور و بررسی صحت یا نادرستی گنجانیدن چنین شرطی در قرارداد بیع متقابل طبق حقوق ایران می باشد. در ابتدا ممکن است چنین به نظر برسد که شرط موصوف فاقد برخی از شرایط صحت شرط از جمله معلوم و معین بودن می باشد؛ولیکن ما در این تحقیق با بررسی همه جانبه شرط فهرست کالاهای احتمالی، به این نتیجه رسیده ایم که این شرط تمامی شرایط صحت شرط را دارا بوده و می توان از درج آن در قراردادهای بیع متقابل به منظور افزایش دامنه اختیار خریدارمحصولات تولیدی و ترغیب وی جهت انعقاد قرارداد بیع متقابل، سود برد.