چکیده: به منظور جمع آوری و شناسایی کنه های بالا خانواده raphignathoidea مطالعات فونستیکی در سال 1389 درمزارع و باغات شهرستان کرمان آغاز شد در مجموع تعداد 1200 اسلاید میکروسکوپی تهیه گردید که از این مجموعه تعداد 800 اسلاید مربوط به فون خاک و400 اسلاید مربوط به اندام های هوایی بود. در طی این بررسی در مجموع 19 گونه از10 جنس متعلق به 5 خانواده شناسایی شد که از بین آن ها تعداد 2 گونه برای فون دنیا جدید بود و یک گونه هم برای اولین بار از ایران گزارش شد. گونه هایی که با علامت ** و * مشخص شده اند به ترتیب برای اولین بار از دنیا و ایران گزارش می شوند. از نظر تعداد گونه ها، خانواده ی stigmaeidae با داشتن 7 گونه و خانواده های camerobiidae و eupalopsellidae با داشتن یک گونه به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد گونه ها را به خود اختصاص دادند.

ایران جزو 10 کشور عمده تولیدکننده سیب قرار دارد. شته آردآلود سیب، dysaphis plantaginea passerini، یکی از آفات کلیدی سیب بوده و دارای پراکنش جهانی است که در صورت عدم کنترل تا 45 درصد خسارت می زند. در این تحقیق مقاومت هفت رقم سیب شامل پنج رقم وارداتی زرد و قرمز لبنانی، گرنی اسمیت، استار کریمسون، گلدن اسموتی و دو رقم بومی بشقابی و شکی نسبت به این آفت درگلخانه و مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سال 1390 ارزیابی شد. چهار نهال از هر رقم برای گلخانه و پنج نهال از هر رقم نیز برای مزرعه فراهم گردید. 21 روز بعد از آلوده سازی، میزان خسارت و تراکم این شته روی نهال های یک ساله سیب به عنوان معیارهای ارزیابی مقاومت بررسی شد. بررسی ها در گلخانه نشان داد که رقم وارداتی زرد لبنانی با بالاترین میانگین تراکم شته (75/2) و همچنین بیشترین میانگین خسارت (75/4) و رقم بومی شکی با تراکم شته (75/1) و کمترین میانگین خسارت (50/1) در مجموع به ترتیب حساس ترین و مقاوم ترین رقم نسبت به شته آردآلود سیب بودند. در مزرعه نیز رقم زرد لبنانی با بالاترین میانگین تراکم شته (60/2) و بیشترین میانگین خسارت (20/4) حساس ترین رقم بود و رقم شکی با کمترین میانگین تراکم شته (80/0) و همچنین کمترین میانگین خسارت (40/1) بیشترین مقاومت را نسبت به شته آردآلود سیب نشان داد. نتایج بررسی های مزرعه با نتایج بررسی های گلخانه ای تا حد زیادی مطابقت داشت و همبستگی بالایی با هم نشان دادند. خسارت d. plantaginea در مزرعه و گلخانه همبستگی مثبت و معنی داری داشت (001/0> p ؛ 957/. = r2 و 7=n )؛ همچنین بین فراوانی این شته و خسارت آن در مزرعه نیز همبستگی مثبت و معنی داری دیده شد (001/0> p ؛ 947/.= r2 و 7=n ). شناسایی و معرفی ارقام مقاوم به شته آردآلود سیب به کشاورزان و اصلاح گران در قالب برنامه های مدیریت تلفیقی آفات می تواند نقش موثری در کاهش مصرف آفت کش های شیمیایی و همچنین کاهش هزینه تولید در درازمدت ایفا کند.