کشور ایران خاستگاه گیاهان متنوعی است که بسیاری از آن ها به لحاظ خواص دارویی منحصر به فرد می باشند. افزایش تمایل به مصرف داروهای گیاهی به خصوص در کشورهای پیشرفته و وابسته بودن این داروها به منابع گیاهی بومی، باعث تهی شدن سریع پوشش گیاهی می شود. از این جهت، محققین توجه خود را به کشت درون شیشه ای گیاهان دارویی معطوف داشته اند. بیلهر با نام علمی dorema aucheri متعلق به تیره چتریان و ازجمله گیاهان دارویی بومی ایران بوده که در حال انقراض است. پس از جمع آوری بذور بیلهر از (یاسوج) رویشگاه طبیعی گیاه، جوانه زنی آن ها تحت تیمارهای مختلف (با 4 تکرار) مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمارهای مورد بررسی شامل : خراش دهی مکانیکی (از طریق سنباده زدن و بریدن انتهای بذر یا پین چینگ کردن) در بسترهای متفاوت و هم چنین تیمار ژیبرلیک اسید ( ppm500 و400 ،300 ،200)، نیترات پتاسیم 2/0% و تیوره 1مولار بود. رویش در دو دمای ?c27 و 5 و هم چنین تحت شرایط روشنایی و تاریکی بررسی شد. در نهایت، بالاترین درصد جوانه زنی (100?) از طریق خراش دهی مکانیکی بذور و کشت در خاک جنگل، در درجه حرارت ?c 5 به دست آمد. به منظور بررسی تکثیر درون شیشه ای این گیاه، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 9 تکرار انجام گردید. در این آزمایش، از محیط کشت ms و 72 ترکیب غلظتی از هورمون های naa/bap و kin/2,4-d در 6 سطح (0، 25/0، 5/0، 1، 5/1و 2 میلی گرم در لیتر) استفاده شد. ریز نمونه ها از ریشه، ساقه و لپه گیاهچه های بیلهر تهیه شدند. پارامترهای مورد بررسی شامل درصد ریشه زایی، شاخه زایی و کالوس زایی و هم چنین متوسط و ماکزیمم طول ریشه و شاخه نوپدید بود. در بررسی کالزایی، ریز نمونه ساقه در محیط کشت حاوی mg.l-1bap 1 و naa12 mg.l-، بالاترین درصد (16/62%) را به خود اختصاص داد. در آزمایشات مربوط به شاخه زایی، بهترین نتایج باز هم مربوط به کشت ریز نمـونه ساقه بود. به گـونه ای که در محیـط هـای حاوی mg.l-1bap 2 و naa1 mg.l-5/0و هم چنین mg.l-1bap 1 وnaa 1mg.l-5/0 به ترتیب بالاترین در صد شاخه زایی (96/39?) و ماکزیمم طول شاخه نوپدید (13/15 میلیمتر) به دست آمد. نتایج حاصل از ریشه زایی ریزنمونه های بیلهر حاکی از آن است که بیشترین درصد ریشه زایی (3/33 ?) را ریزنمونه ساقه در محیط کشت حاوی mg.l-1bap1 و naa1 mg.l-5/1 به خود اختصاص داده است. درصورتی که ماکزیمم طول ریشه نوپدید (16/20 میلیمتر) از طریق کشت ریز نمونه ریشه در محیط کشت حاویmg.l-1bap 1 و naa1 mg.l-5/0 مشاهده شد. بنابراین می-توان گفت اثر متقابل دو هورمون naa و bap در ریزازدیادی بیلهر چشمگیر بوده است. جهت تولید گیاه کامل، ریز نمونه های تک شاخساره به دست آمده را به تیمارهای بهینه برای ریشه زایی انتقال داده و به این-ترتیب موفق به تولید گیاه کامل در شرایط درون شیشه ای شدیم. در بخش پایانی پژوهش، بهترین شرایط نگهداری گیاهچه ها در خاک (تحت دمای ?c 5، رطوبت 26% و شرایط نوری 16 ساعت روشنایی) تعیین شد و در نهایت با شرایط طبیعی سازگار گردیدند.

دو روش ساده، حساس و گزینش پذیر برای اندازه گیری داروهای آلوپورینول و لیدوکائین در فرم خالص، فرآورده های دارویی و بیولوژیکی توسعه داده شده اند. روش اول بر مبنای تشکیل کمپلکس های انتقال بار با استفاده از پذیرنده های الکترون از جمله 2،3-دی کلرو-6،5-دی سیانو-4،1 بنزوکینون ((ddq وتتراسیانوکوئینودیمتان (tcnq) با آلوپورینول و تتراسیانواتیلن (tcne) با لیدوکائین استوار است. کمپلکس های انتقال بار تشکیل یافته دارای بیشینه جذبی در طول موج های 472، 842 و 417 نانومتر به ترتیب برای کمپلکس های آلوپورینول- ddq، آلوپورینول- tcnq و لیدوکائین- tcne بودند. روش دوم که بر مبنای تشکیل کمپلکس های زوج- یون می باشد شامل واکنش لیدوکائین با شناساگرهایی از خانواده سولفون-فتالئین به نام های سبز بروموکروزول (bcg) و آبی بروموفنول (bpb) و واکنش آلوپورینول با سبز بروموکروزول (bcg)، استوار است. کمپلکس های زوج- یون تشکیل شده لیدوکائین- bcg، لیدوکائین- bpb و آلوپورینول- bcg به ترتیب در طول موج بیشینه 619، 597 و 616 نانومتر اندازه¬گیری شدند. تأثیر پارامترهای مختلف از قبیل اسیدیته محلول، غلظت شناساگرها، زمان تشکیل کمپلکس و نوع حلال به کار گرفته شده، مورد بررسی قرار داده شدند و مقادیر آنها بهینه گردیدند. پارامتر¬های آماری مانند، حد تشخیص (lod)، حد مقداری ( (loqو پارامتر آماری ضریب جذب مولی محاسبه شدند. تحت شرایط بهینه، در محدوده غلظتی 160-10، 130-5،µg ml1- 140-2 به ترتیب برای کمپلکس های لیدوکائین- bcg، لیدوکائین- bpb و لیدوکائین- tcne و µg ml1-170-2 برای کمپلکس های آلوپورینول- ddq، آلوپورینول- bcgو µg ml1-20-2 برای کمپلکس های آلوپورینول- tcnq از قانون بیر تبعیت می کنند. ترکیب استوکیومتری کمپلکس های تشکیل یافته، از طریق روش تغییرات پیوسته جاب تعیین گردید و در همه موارد به صورت 1:1 بدست آمد. روش پیشنهادی با موفقیت برای اندازه گیری دارو¬های آلوپورینول و لیدوکائین در فرآورده¬های دارویی و همچنین نمونه های سرم خون انسانی بدون دخالت از مواد جانبی به کار گرفته شدند.

چکیده ندارد.