نام پژوهشگر: محمدعلی رجب زاده

مطالعه کانه زایی هماتیت در مجموعه سنگ های رسوبی – دگرگونی محدوده اکتشافی سنگ آهن هنشک (ده بید، فارس)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده علوم 1390
  شروین پروین   محمدعلی رجب زاده

کانسار هماتیت هنشک در بین روستاهای گوشتی و هنشک در فاصله 19 کیلومتری شمال شرق شهرستان دهبید در استان فارس واقع گردیده است. روش تحقیق شامل برداشت تعداد 54 نمونه معدنی و سنگی از واحدهای مختلف موجود به روش لب پری و هدفمند در چهار پیماش عمود بر روند آنومالی های هماتیت بر اساس تغییرات سنگ شناسی منطقه و تهیه 32 عدد مقطع نازک و 12 عدد مقطع صیقلی است. مطالعات سنگ شناسی و مینرالوگرافی توسط میکروسکوپ دو منظوره انجام گرفت. آنالیزxrd و تجزیه شیمیایی به روش icp-ms توسط آزمایشگاه sgs (تورنتو - کانادا) برای عناصر اصلی، فرعی و 14عنصر کمیاب خاکی انجام شد. مجموعه این مطالعات حاکی از آن است که کانه زایی آهن همراه با نهشته های سیلیس و باریت، به شکل توده ای و عدسی در سنگ میزبان آهکی-دولومیتی قهوه ای رنگ سیلیسی شده با سن تریاس صورت گرفته است. کانه های اصلی به ترتیب شامل هماتیت و گوتیت و به مقدار کمتری مگنتیت می باشند که اغلب از طریق فرایند جانشینی و به میزان کمتر به شکل پرکننده رگه و رگچه در سنگ میزبان دولومیتی جایگیری شده اند. مقادیر پایین فسفر (01/0 – 0075/0 درصد)، تیتانیوم (02/0> درصد)، کروم (0075/0 درصد) و وانادیوم (ppm 13-6) در نمونه های کانسنگ، هرگونه منشاء ماگمایی نهشته های مورد مطالعه را رد می کند. بی هنجاری به نسبت مثبت عناصر ce و eu در این نهشته ها، نسبت co/ni، eu/sm ?1و la/lu ?1 به همراه غنی شدگی عناصر lree نسبت به عناصر hree در کنار داده های حرارت سنجی (دمای c?300-200) و مطالعات بافتی نشان دهنده ویژگی گرمابی ذخیره آهن هماتیتی هنشک می باشند. شواهد صحرایی و بافتی نشانگر اهمیت محیط اکسایشی در نهشته شدن مواد معدنی است. داده های زمین شیمیایی نشانگر پایین بودن مقادیر مس و طلا در این کانسار بوده اما مقدار نقره آن قابل مقایسه با برخی از ذخایر آهن نوع iocg است. توده های آذرین موجود در منطقه به عنوان منشا فلزات و موتور حرارتی در سیستم گرمابی عمل کرده اند.

مطالعه کانه زایی باریت و سیلیس در مجموعه سنگ های رسوبی- دگرگونی محدوده اکتشافی آهن منطقه: (گوشتی، شهرستان دهبید، استان فارس)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز 1390
  وحید فضلی   محمدعلی رجب زاده

نهشته های باریت و سیلیس دهبید در 176 کیلومتری شمال شرق شیراز در استان فارس و حاشیه جنوبی زون دگرگونی سنندج-سیرجان واقع شده اند. کانه زایی باریت و سیلیس همراه با آهن، به صورت توده ای، رگه ای و عدسی شکل در امتداد گسل های منطقه با امتداد شمال غرب- جنوب شرق درون سنگ میزبان آهکی و دولومیت های قهوه ای رنگ سیلیسی شده با سن تریاس صورت گرفته است بر اساس مطالعات صحرایی و کانی شناسی کانی های اصلی این نهشته ها باریت، سیلیس، مگنتیت و هماتیت می باشد که اغلب به صورت جانشینی و به مقدار کمتر از طریق پر کردن فضاهای خالی در سنگ های میزبان دولومیتی طی چند نسل ایجاد شده اند. داده های ریزدماسنجی دمای سیال کانه زا را بین 130 تا 175 در باریت و 150 تا 198در کوارتز نشان می دهد. عدم حضور کانی های دختر و شوری پایین محاسبه شده در کوارتز که معادل05/1تا 16/7 درصد وزنی nacl است حکایت از شوری پایین سیال کانه زا و نقش مهم آبهای جوی در سیستم کانه زایی دارد. براساس داده های زمین شیمی، نسبت co/ni، بی هنجاری نسبتاً مثبت eu، بی هنجاری منفیce ، نسبت 1<cen/ybn و (lree)/(hree) نشانگر ویژگی های ذخایر گرمابی می باشند.. توده های آذرین پراکنده ریولیتی در محدوده معدنی به عنوان منشأ باریم و سیلیس عمل کرده و کاهش ناگهانی دما و احتمالا فشار در اثر اختلاط سیالات گرمابی- ماگمایی با سیالات جوی عوامل اصلی نهشته شدن باریت و کوارتز محسوب می شوند.

بررسی ژئوشیمیایی و کانی شناختی واحدهای سنگی میزبان کانسارهای کرومیت منطقه آباده طشک (شمال غرب افیولیت نیریز، استان فارس)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده علوم 1390
  تیمور نظری دهکردی   محمدعلی رجب زاده

افیولیت نیریز در منطقه آباده طشک در محدوده ای به وسعت 150 کیلومتر مربع بین طول های جغرافیایی ?55?53 تا ?45?53 و عرض های جغرافیایی ?55?29 تا ? 45?29 واقع شده است. افیولیت نیریز در این منطقه عمدتاً از سنگ های اولترامافیک (لرزولیت، هارزبورژیت و دونیت) باقیمانده از ذوب بخشی جبه فوقانی تشکیل شده است. تغییر در ترکیب شیمیایی و فراوانی کانی های اولیوین و پیروکسن سنگ های پریدوتیتی در راستای عمود بر کنتاکت ماده معدنی با پریدوتیت بیانگر تغییر سنگ از لرزولیت به هارزبورژیت، هارزبورژیت تهی شده و دونیت باقیمانده بوده و ترکیب شیمیایی سنگ نیز بطور پیوسته ای تغییر می کند بطوریکه میزان mgo، ni و co افزایش و al2o3، sio2، cao، fe2o3، sc، ga، ta و v کاهش می یابد. کلیه سنگ های پریدوتیتی غنی شدگی از mg، ni و w و تهی شدگی از tio2 نشان می دهند. شواهد شیمیایی و کانی شناسی نشان می دهند سنگ های لرزولیت و هارزبورژیت کلینوپیروکسن دار در محیط گسترش اقیانوسی (mor) و سنگ های هارزبورژیت تهی شده و دونیت باقیمانده در حوضه پیش کمانی (fore-arc) و بر روی جایگاه فوقانی منطقه فرورانش (ssz) شکل گرفته اند. کانسارهای کرومیت همراه با هاله های دونیتی نیز در بخش فوقانی جبه ای ستون افیولیتی و در محدوده پریدوتیت های انتقالی توسط واکنش مذاب غنی از منیزیم با سنگ های باقیمانده از ذوب بخشی در یک حوضه پیش کمانی، بر روی منطقه فرورانش (ssz) تشکیل شده اند.

کاربرد امواج سطحی (امواج ریلی) در مطالعات لیتوسفر
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده علوم 1391
  مینا شورانگیز   محمدعلی رجب زاده

امواج ریلی امواج سطحی به شمار می روند که در محیط لایه ای پاششی اند. این امواج در محیطی ایده آل و همگن، همراه با ویژگی های الاستیکی ثابت، هیچ گونه پاششی از خود بروز نمی دهند در حالی که با تغییر در چگالی و جنس مواد دچار پاشش می شوند. از آنجا که پاشش امواج ریلی تابعی از خواص الاستیکی، چگالی، ضخامت و جنس مواد می باشد بنابراین برای دستیابی و درک خصوصیات پوسته ایران در جهات متفاوت از ویژگی پاشش امواج ریلی و محاسبه سرعت گروه و سرعت فاز بر حسب پریود (دوره) استفاده کردیم. در این تحقیق کاربرد سرعت امواج سطحی زلزله (امواج ریلی) در بررسی ساختار و ضخامت پوسته که از اهمیت بالایی برخوردار است و بر اساس گفته aki در 1961 با استفاده از نمودار عمق _سرعت موج برشی می توان به ضخامت و چگالی پوسته منطقه مورد مطالعه با تبدیل سرعت موج ریلی به سرعت موج برشی دست یافت پرداخته شده است نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان می دهد که : - با استفاده از سرعت فاز امواج ریلی می توان به ضخامت یک منطقه پی برد و تطابق بین ساختار و سن تکتونیکی با الگوهای در دسترس بررسی گردد. در کل سرعت فاز اطلاعات دقیق تر و بیشتری را نسبت به داده های سرعت گروه در اختیار ما قرار می دهد. - در حالی که سرعت گروه تنها اطلاعات اندکی راجع به وضعیت هموژنیتی پوسته به ما می دهد چون سرعت گروه یک سیر نزولی را طی می کند که ناشی از کاهش انرژی با افزایش مسافت است و بر اساس تغییرات سرعت گروه به قدیمی یا جدید بودن لیتوسفر یک منطقه پی می بریم.

مطالعه ژئوشیمیایی، کانی شناسی و نقش میکروارگانیسم ها در تشکیل ذخایر معدنی منگنز مرتبط با مجموعه افیولیتی نیریز در منطقه آباده طشک.
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده علوم 1391
  نازنین زمان ثانی   محمدعلی رجب زاده

چکیده مطالعه ژئوشیمیایی، کانی شناسی و نقش میکروارگانیسم ها در تشکیل ذخایر معدنی منگنز مرتبط با مجموعه افیولیتی نیریز در منطقه آباده طشک آمیزه های رنگین افیولیتی در جنوب-جنوب غرب و شمال شرق توده های اولترابازیک به عنوان بخشی از افیولیت نیریز در 60 کیلومتری شرق شهر ارسنجان در استان فارس دارای گسترش فراوانی می باشند. نهشته های معدنی منگنز به صورت ذخایر کوچک مجزا به طور پیوسته ای همراه با چرت های سیلیسی در این آمیزه های رنگین تشکیل شده اند. چرت ها در انواع رنگ های سفید و سفید متمایل به سبز، قرمز روشن تا قرمز تیره و قهوه ای با گسترش فراوان و اغلب بطور مستقیم بر روی سنگ های سرپانتینیتی و در زیر توده های آهک پلاژیک رخنمون دارند. کانه زایی منگنز در سه سیمای سین ژنتیک، دیاژنتیک و اپی ژنتیک صورت گرفته است. داده های میکروسکوپی و xrd از کانسنگ های منگنز نشانگر کانی شناسی ساده ترکیبات منگنز در هر یک از انواع کانه زایی است. پسیلوملان و براونیت ترکیبات اولیه منگنز در سیمای سین ژنتیک بوده که به صورت نواری با سیلیس بی شکل و کوارتز در محیط رسوبی تشکیل شده اند. کانی های براونیت و بیکسبیت به صورت نهشته های عدسی شکل نشانگر سیمای دیاژنتیک می باشند که در محل چین ها ایجاد شده اند. کانی های پیرولوزیت، اوروریت و رانشئیت نیز کانی های اصلی حاصل از تحرک و رسوبگذاری مجدد منگنز با بافت شکافه پرکن در سیمای اپی ژنتیک می باشند. داده های پتروگرافی و ژئوشیمیایی با تاکید بر عناصر کمیاب و نادر خاکی (ree) بر روی نمونه های چرت نشانگر تحول منظم آنها از سنگهایی با منشا خاکزاد به سمت آبزاد-گرمابی و سپس با منشا گرمابی (میزبان نهشته های معدنی منگنز) است. داده های ژئوشیمیایی از اندیس های معدنی منگنز نشانگر جدایش بسیار خوب منگنز و آهن در محیط رسوبی کف دریا می باشند که علت آن را می توان به اختلاف جزئی در رفتار ژئوشیمیایی آهن و منگنز و نیز عملکرد میکروارگانیسم ها به خصوص باکتری ها دانست. نتایج مطالعات میکروسکوپ نوری و الکترونی (sem) نمونه های معدنی به همراه الگوی توزیع عناصر نادر خاکی (ree) در این نمونه ها و مقایسه نتایج مناطق مشابه در نقط دیگر دنیا، بر نقش موثر باکتری ها در نهشته شدن منگنز تاکید دارند. در این پایان نامه برای اولین بار در ایران به نقش باکتری ها در نهشته شدن منگنز پرداخته شده است.

مطالعه پدیده های پیش نشانگر مرتبط با زلزله ها
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده علوم 1391
  حجت اله بلاغی اینالو   فرید مُر

بی هنجاری های آب زمین شیمیایی بعنوان پیش نشانگر های کوتاه مدت زلزله ها محسوب می شوند. در این مطالعه با استفاده از داده های ماهانه تغییرات دبی چشمه ساسان کازرون و بارندگی در سال های 2012-1985 و نوسانات ماهانه سطح آب زیر زمینی 28 چاه واقع در منطقه کازرون در سال های 2011-1995 به همراه زلزله های با بزرگی mb?5 رخ داده در شعاع 100 کیلومتری آن ها در سال های ذکر شده، به بررسی رابطه متقابل بین تغییرات آب شناسی و وقوع زلزله ها پرداخته شده است. با بکارگیری روش های آماری در تجزیه و تحلیل داده ها، رابطه مستقیم و معناداری بین میانگین تغییرات سه ماهه دبی قبل از وقوع زلزله ها و بزرگی زلزله ها ملاحظه گردید ولی این ارتباط قابل توجه نبوده است. انباشته شدن تنش های زمین ساختی قبل از رخداد زلزله ها در پوسته زمین می تواند موجب افزایش فشار منفذی در رسوبات سست، و ریزترک-خوردگی در رسوبات تحکیم یافته شود، که این امر باعث افزایش دبی چشمه و سطح آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه شده است. نباید از نظر دور داشت که بارندگی مهمترین عامل تغییرات دبی و سطح آب زیرزمینی است. به منظور یافتن درصد آب افزوده شده به دبی از منشاهای مختلف، باید مطالعات ایزوتوپی قبل و بعد از وقوع زلزله ها انجام گیرد. علاوه بر این شناسایی لرزه خیزی فصلی ممکن است نشانه ای از تاثیر فرآیندهای آب شناسی بر روی زلزله ها باشد. با استفاده از آزمون های آماری غیرپارامتری رابطه بسیار قوی و معناداری بین مجموع دبی های 5 ساله و تعداد زلزله های 5 ساله در منطقه مشاهده شده است. این هماهنگی می تواند بوسیله افزایش تنش ناشی از بارگذاری سطحی آب یا برف، و یا بوسیله تغییرات فشار منفذی مرتبط با تغذیه آب زیرزمینی تشریح شود. بنابراین می توان گفت که خشکسالی های اخیر با کاهش وقوع زلزله های مخرب در منطقه همراه بوده است.

بررسی کانی شناسی، زمین شیمی ، ژنز و خاستگاه زمین شناسی گارنت های سبز افیولیت های اسفندقه ( جنوب شرق کرمان)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده علوم زمین 1390
  مرجان منتصری   بیژن اعتمادی عبدل ابادی

منطقه مورد مطالعه (باغ برج) که بخشی از مجموعه افیولیتی اسفندقه به شمار می رود، در جنوب غرب شهرستان جیرفت و شمال شرق دولت آباد در استان کرمان قرار گرفته است. این مجموعه افیولیتی بزرگترین ذخیره کرومیت ایران را در برداشته و بخشی از زون سنندج سیرجان می باشد. از جمله ذخایر اقتصادی مهمی که در برخی از مجموعه های افیولیتی جهان حضور داشته و در ایران بطور سیستماتیک مطالعه نشده اند، می توان به گارنت های سبز با ارزش گوهر سنگی اشاره کرد.کانی های گروه گارنت که شامل دو دسته یوگراندیت ( یوواروویت ، گرسولار ، آندرادیت ) و پیرالسپیت ( پیروپ ، آلماندین و اسپسارتین )می باشند. پس از انجام پیمایش در منطقه و نمونه برداری، داده های بدست آمده از آنالیز ژئوشیمیایی به روشهایxrf و icp-ms نشان داد که سنگهای میزبان مورد بررسی در منطقه که عمدتا گابرو، دیوریت و سرپانتینیت بوده اند، از نظر جایگاه زمین ساختی درزون فروررانش تشکیل شده اند و از ماگمای مادر بازالتی با ترکیب کالک آلکالن و تیپ بونینیتی به وجود آمده اند. گارنت آندرادیت با فرمول کلی ca3fe2si3o12 یکی از کانی های تشکیل دهنده سنگ های دگرگونی است که دراسکارن ها و سرپانتینیت ها یافت می شود. حضور کانی های گروه اپیدوت در مقاطع نازک نشان دهنده تحرک کلسیم طی متاسوماتیسم می باشد. سنگهای کربناته منطقه را می توان منبع کلسیم، سنگهای مافیک و اولترامافیک منبع آهن و منیزیوم و ذخایر کرومیت موجود در منطقه منبع کروم موجود در ساختار این گارنتها در نظر گرفت. طیفهای مختلف رنگ سبز در این گارنتها ناشی از حضور مقادیر متفاوت ناخالصی کروم در آنهاست. این مقادیر متفاوت کروم، در گارنتهای مزبور ایجاد سری های محلول جامد از آندرادیت نسبتا خالص تا آندرادیت ـ یووارویت یا آندرادیت ـ گروسولار نموده است.

زمین شناسی و کانی شناسی کانسارهای علنقیه و قازانداغی در منطقه تاکستان و کاربرد آن در صنعت سرامیک
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده علوم 1387
  مهناز ظریف نیا   محمدعلی رجب زاده

چکیده ندارد.

مقایسه فرآیندهای پیشرفته پردازش طیفی داده های استر در بارزسازی واحدهای سنگ شناختی و هاله های دگرسانی، مطالعه موردی نقشه 1:100000 ساردوئیه (جنوب کرمان)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده علوم 1387
  مهدیه حسینجانی زاده   محمدعلی رجب زاده

چکیده ندارد.

بررسی زمین شیمیایی اندیسهای منگنز کمربند رودان-بشاگرد
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز 1382
  بهروز ابراهیمی   محمدعلی رجب زاده

هدف از انجام این رساله تعیین منشا ، خصوصیات ذخایر و راهکار اکتشافی جهت نهشته های منگنز در مناطق رودان و بشاگرد در استان کرمان و هرمزگان بوده است. این ذخایر بیشتر به همراه توده های بازیک و الترابازیک در مجموعه های افیولیتی متفاوت رخنمون داشته و به نظر می رسد بوسیله گسلهای معکوس عمده منطقه کنترل ساختاری شده اند که این گسلش با تراست لایه های منگنزدار قدیمی بر روی لایه های جوانتر و یا بعنوان مسیر هدایت سیال گرمابی و محل نهشت ذخایر ثانویه ، در کانه زایی نقش مهمی ایفا نموده است. برای بررسی ژئوشیمی و کانی شناسی ذخایر آنالیزهای شیمی تر و ‏‎sem,naa,xrf,xrd‎‏ انجام شده و نتایج در جداول و دیاگرامهای مربوطه ترسیم گردید.مجموعه اطلاعات بدست آمده بیانگر دو نمونه کانه زایی سین ژنتیک و اپی ژنتیک در منطقه است.

بررسی زایش و زمین شیمی کانسار باریت کمشچه استان اصفهان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز 1382
  علیرضا بهرامیان   محمدعلی رجب زاده

معدن باریت کمشچه از لحاظ موقعیت ساختاری در حاشیه غربی زون ایران مرکزی و در مجاورت با زون آتشفشانی ارومیه-دختر قرار دارد. سنگ میزبان کانسار باریت کمشچه ، واحد دولومیتی تریاس زیرین است. اصلی ترین سیماهای ساختاری در منطقه شامل گسل میلاجرد-زفره ، با روند ‏‎nw-se‎‏و نیز یک چین خوردگی وسیع که واحدهای تریاس، ژوراسیک و کرتاسه را متاثر ساخته می باشد. کانسار باریت کمشچه در هسته مرکزی و در مناطق اتساعی این تاقدیس نهشته شده است. سیستمهای گسلی با روندهای ‏‎nw-se‎‏ و ‏‎ne-sw‎‏ در محدوده منطقه معدنی احتمالا در عمق بهم رسیده و مجاری عبور سیال کانه زا را فراهم کرده اند. سیماهای سنگ شناختی مهم در زایش کانسار، شامل توده نفوذی گرانودیوریتی کوه دورچین و واحد شیلی -ماسه سنگی تریاس میانی-بالایی می شوند.مطالعات صحرایی حاکی از کانه زایی دیرزاد ‏‎epigenetic‎‏ به اشکال رگه ای و شکافه پرکن ، و کانه زایی نوع جانشینی-لایه ای است. مهمترین فرایندهای دگرسانی ، که به شکل فرآیندهای آماده سازی، قبل و در حین کانه زایی عمل نموده اند، شامل فرایندهای دولومیتی شدن، سیلیسی شدن و برشی شدن سنگ میزبان می باشند. کانه زایی در کمشچه ساده و اصولا شامل باریت، فلوریت، مقادیر فرعی گالن و مقادیر بسیار جزئی از کالکوپیریت، کوولیت، سروزیت و کالکوزیت است.مطالعات پتروگرافی توالی نهشت را به صورت نهشت فلوریت ، باریت و سپس گالن و دیگر سولفیدها نشان داده است.